Dookoła świata z Orsonem Wellesem

• Autorzy: Kozubek Małgorzata

Warianty tytułu

EN

AROUND THE WORLD WITH ORSON WELLES

Abstrakty

PL

Around the World with Orson Welles to tytuł mało znanego sześcioodcinkowego programu telewizyjnego twórcy Obywatela Kane’a, zrealizowanego w 1955 roku dla brytyjskiego kanału ITV. Mimo że w tytule serii znajduje się cały świat, dotyczy on jedynie kilku europejskich podróży zarejestrowanych i skomentowanych przez reżysera. Jednak w rzeczywistości Welles podczas swojego barwnego i burzliwego życia odwiedził niemal wszystkie zakątki świata, a miejsca, w których bywał, inspirowały jego sztukę. Oprócz wpływu na jego tożsamość artystyczną i wizualny kształt spektakli teatralnych oraz filmów, odcisnęły również piętno na jego wrażliwości społecznej i świadomości politycznej. Autorka, dokonując przeglądu mniej znanych miejsc związanych z Wellesem, śledzi te wpływy, a w podróży rzadziej uczęszczanym szlakiem reżysera towarzyszą jej nie tylko jego filmy, ale też materiały z archiwów oraz własne impresje z odwiedzonych lokacji połączonych z życiem i twórczością słynnego Amerykanina.

EN

Around the World with Orson Welles is the title of a little-known six-episode television program by the creator of Citizen Kane, made in 1955 for the British ITV channel. Although the title of the series includes the whole world, it concerns only a few European travels recorded and commented by the director. In fact, however, Welles visited almost all corners of the world during his colourful and turbulent life, and the places where he visited inspired his art. In addition, they not only influenced his artistic identity and visual shape of theatre performances and films, but also left an imprint on his social sensitivity and political awareness. The author, when reviewing the less known places associated with Welles, tracks these influences, and in her journey on Welles’ road less frequently travelled, she is accompanied by films, archive materials and her own impressions from visited locations connected with the life and work of the famous American.

Słowa kluczowe

Around the World with Orson Welles

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2019
• Numer: 107 Podróż, (E)migracja, pielgrzymka
• Strony: 176-190

Twórcy

autor

Kozubek Małgorzata

Bibliografia

• Anile, Alberto. Orson Welles in Italy. Bloomington: Indiana University Press, 2013.
• “Around the World musical opened on Broadway 70 years ago.” wellesnet.com. May 27, 2016. http://www.wellesnet.com/around-the-world-musical-opened-on-broadway-70-years-ago/
• Bagh, Peter. “Some Minor Keys to Orson Welles.” In The Unknown Orson Welles, edited by Stefan Drössler, 5-6. München: Filmmuseum München & belleville Verlag, 2004.
• Barbaruk, Magdalena. „Don Kichot niewierny: kontrkulturowość niespełnienia.” Prace Kulturoznawcze 22 (2018): 27-39.
• Bazin, André. Orson Welles. A Critical View. New York – Hagerstown – San Francisco – London: Harper & Row Publishers, 1978.
• Benamou, Catherine L. It's All True: Orson Welles's Pan-American Odyssey. Oakland: University of California Press, 2007.
• Berg, Chuck. “It’s All True”, In The Encyclopedia of Orson Welles. From „The Hearts of Age” to „F for Fake”, edited by Chuck Berg, Tom Erskine, New York: Facts on File, 2003.
• Biliński, Paweł. „Orsona Wellesa zabawy w dokument(alny esej).” w: Orson Welles. Twórczość – Recepcja – Dziedzictwo, red. Paweł Biliński, Bartosz Filip, Krzysztof Kornacki, Marta Maciejewska, 96-108. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2016.
• Boorstin, Daniel J. The Image: A Guide to Pseudo-Events in America. New York: Vintage, 1967.
• Callow, Simon. Orson Welles: Hello Americans. London: Vintage, 2007.
• Callow, Simon. Orson Welles: The Road to Xanadu. London: Vintage, 1996.
• Culler, Jonathan. „Semiotyka turyzmu.” Panoptikum 15 (2009): 11-23.
• Drössler, Stefan. „Oja as a Gift – An Interview with Oja Kodar.” In The Unknown Orson Welles, edited by Stefan Drössler, 24-44. München: Filmmuseum München & belleville Verlag, 2004.
• Gear, Matthew A. At the End of the Street in the Shadow. Orson Welles and the City. London and New York: Wallflower Press, 2016.
• Helman, Alicja. „Orsona Wellesa portret rodziny we wnętrzu – Wspaniałość Ambersonów.” w: Arcydzieła klasycznego kina amerykańskiego, red. Łukasz A. Plesnar, Rafał Syska, 159-184. Kraków: Stowarzyszenie Przyjaciół Czasopisma o Tematyce Audiowizualnej EKRANy, 2013.
• Heylin, Clinton. Pod prąd. Orson Welles kontra Hollywood. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2007.
• Kovačić, Duško, and Rafaelić, Daniel. Orson Welles u Hvaru/Orson Welles in Hvar. Zagreb: Artresor, 2018.
• Kozubek, Małgorzata. „Ostatnia strona Obywatela Kane’a.” Prace Kulturoznawcze 22 (2018): 13-26.
• Kozubek, Małgorzata. „Kobiety Wellesa.” w: Orson Welles. Twórczość-Recepcja-Dziedzictwo, red. Paweł Biliński, Bartosz Filip, Krzysztof Kornacki, Marta Maciejewska, 131-144. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2016.
• “Marry Christmas from Orson Welles.” wellesnet.com. December 25, 2008. http://www.wellesnet.com/a-merry-christmas-from-orson-welles/
• Mazierska, Ewa i Lascaroli, Laura. „Turyści, podróżnicy i współczesne kino transnarodowe.” Panoptikum 15 (2009): 126-145.
• McGilligan, Patrick. Young Orson. The Years of Luck and Genius on the Path to Citizen Kane. New York: Harper Collins Publishers, 2015.
• Orson Welles: Interviews, edited by Mark W. Estrin. Jackson: University Press of Mississippi, 2002.
• Przylipiak, Mirosław. „Polska recepcja twórczości Orsona Wellesa.” w: Orson Welles. Twórczość-Recepcja-Dziedzictwo, red. Paweł Biliński, Bartosz Filip, Krzysztof Kornacki, Marta Maciejewska, 9-33. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2016.
• Skwara, Janusz. Orson Welles. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1967.
• Syska, Rafał. „Niewidoczni bohaterowie pierwszego planu. RKO a Orson Welles.” w: Orson Welles. Twórczość-Recepcja-Dziedzictwo, red. Paweł Biliński, Bartosz Filip, Krzysztof Kornacki, Marta Maciejewska, 59-71. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2016.
• Syska, Rafał. „Don Kichot Orsona Wellesa: niedokończona podróż na Księżyc.” w: Od Cervantesa do Pereza-Reverte’a. Adaptacje literatury hiszpańskiej i iberoamerykańskiej, red. Alicja Helman, Kamila Żyto, 18-33. Warszawa: Fundacja Kino, 2011.
• Thomson, David. Rosebud. The Story of Orson Welles. London: Abacus, 1996.
• Welles, Orson, and Bogdanovich, Peter. This is Orson Welles, edited by Jonathan Rosenbaum. New York: Harper Collins Publishers, 1992.