Teatr, alegoria, komercja. O „Ogrodzie młodości” Tadeusza Rittnera

• Autorzy: Brzozowska Sabina

Warianty tytułu

EN

Theatre, Allegory, Commercialism. On Tadeusz Rittner’s “Ogród młodości” (“Youth Garden”)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przybliża nieznany dramat Tadeusza Rittnera „Ogród młodości”. Utwór ten stanowi przykład tekstu pisanego pod publiczność wiedeńskiego Burgtheater. Można w nim zauważyć aluzje do anachronicznej już wówczas estetyki barokowej „powieści” komicznej z intrygą miłosną, przebierankami, schadzkami i eliksirami młodości. W tekście tym jednak trywialna historia o męskiej pogoni za młodością i o kobiecej determinacji w ratowaniu małżeństwa, łączącej wyrozumiałość z intryganctwem, obrazuje w uproszczeniu główne motywy dramatów realistycznych, tyle że banalne sytuacje przedstawia w baśniowych kostiumach. Rittner podjął nośny teatralnie motyw starzejącego się światowca i kobiecego kłamstwa pudrów i szminek, skontaminował go z kiczem alegorii oraz z oczekiwanym przez wiedeńską publiczność zdroworozsądkowym happy endem. „Ogród młodości” odniósł sukces w Wiedniu, polska premiera sztuki skończyła się niepowodzeniem.

EN

The paper depicts Tadeusz Rittner’s unknown drama “Ogród młodości” (“Youth Garden”), an example of a piece written for the public of the Vienna Burgtheater. It contains allusions to at that time already outmoded aesthetics of Baroque comic “novel” with a love plot, masquerades, trysts and youth potions. Nonetheless, this trivial story of a man chasing the youth and of woman determination to save marriage, a combination of understanding with intrigue, in a simplified manner pictures the main motifs of realist dramas, except that trivial matters are clad in fairy-tale costumes. Rittner took up theatre-expressive themes of an aging man of the world and a woman falsehood of face powder and lipstick, and contaminated them with allegorical kitsch and commonsense happy end awaited by the Vienna public. “Youth Garden” achieved success in Vienna, while its Polish première turned out a failure.

Słowa kluczowe

PL

Tadeusz Rittner; „Ogród młodości”; teatr; dramat; maskarada; alegoria

EN

Tadeusz Rittner; “Ogród młodości” (“Youth Garden”); theatre; drama; masquerade; allegory

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2023
• Tom: 114
• Numer: 3
• Strony: 25-36

Daty

wydrukowano

2023-09-22

Twórcy

autor

Brzozowska Sabina

• Uniwersytet Opolski

Identyfikatory

ISSN

0031-0514

e-ISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2023.3.2