Apofatyczna mistagogia zdań i uwag. Ku poetyckiemu zamilkaniu Adama Mickiewicza

• Autorzy: Bednarek-Bohdziewicz Agnieszka

Warianty tytułu

EN

The Apophatic Mystagogy of Zdania i uwagi – towards the Poetic Falling Silent of Adam Mickiewicz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł poświęcony jest Zdaniom i uwagom – dziełu, które można uznać za przedostatni przystanek na drodze ku poetyckiemu zamilknięciu Adama Mickiewicza. Romantyk zrzeka się w nich pretensji do autonomicznej twórczości, chowając autorskie „ja” za wersami czytanych przewodników duchowych. W zbiorku odbijają się ewoluujące poglądy Mickiewicza na temat poezji i słowa. W swojej rodzącej się w cieniu romantycznego kryzysu języka koncepcji literatury twórca podkreśla mistagogiczną i performatywną rolę słowa. Celem pisania ma być utrwalanie i przekazywanie prawd (wtajemniczanie), za przyczyną dzieła ma się wydarzyć coś, co skłoni innych do działania. Zwątpienie w kognitywną i przedstawieniową moc języka połączone z wewnętrznym przekonaniem o konieczności głoszenia prawdy prowadzi poetę na ścieżkę apofatyczną, która w Zdaniach i uwagach na poziomie formy przejawia się w estetyce fragmentu („kenozie” dyskursu, ogołoconym stylu), zaś na poziomie treści wyrażona zostaje w pochwale milczenia i wyciszenia – będących warunkiem kontemplacji, rozumianej nie tylko jako sposób poznania, ale i modlitwy.

EN

The article focuses on Zdania i uwagi – a work that could be recognised as the penultimate stop on the way towards the poetic falling silent of Adam Mickiewicz. In it the Romantic author renounced all claims to autonomous creativity and concealed his auteur “I” behind the spiritual guidebooks read by him. The collection reflects Mickiewicz’s evolving views about poetry and the word. In his concept of literature emerging in the shadow of the Romantic crisis of the language the author stressed the mystagogic and performative role of the word. The objective of writing is to render truths permanent and to transmit them (initiation); the written work is to be the reason why something that shall incline others to act will take place. Doubt in the cognitive power of language, combined with an inner conviction about the necessity of proclaiming the truth, leads the poet along the apophatic path, which in Zdania i uwagi reveals itself upon the level of the form in the aesthetics of a fragment (the “kenosis” of the discourse, a bereft style), while upon the level of contents it is expressed in the praise of silence and calm – conditions for contemplation conceived not merely as a way of cognition but also prayer.

Słowa kluczowe

EN

Adam Mickiewicz; Zdania i uwagi

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Rocznik: 2018
• Tom: 72
• Numer: 1-2(320-321)
• Strony: 226-232

Twórcy

autor

Bednarek-Bohdziewicz Agnieszka