Fasces. Norwida intuicje czytania symbolu

• Autorzy: Adam Cedro

Warianty tytułu

EN

Fasces. Norwid’s intuitions in reading a symbol

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł analizuje semantykę motywu fasces w poemacie Quidam. Motyw obecny jest w różnych płaszczyznach utworu: w narracji zorientowanej na oddanie kolorytu historycznego, w wypowiedziach i ocenach bohaterów, jako element narracyjnych odniesień do współczesności, wreszcie w autorskich komentarzach zlokalizowanych w przypisach. W każdym z przypadków akcentowane jest negatywne znaczenie motywu, wiążące się z zagrożeniem, jakie dla wolności jednostki niesie państwo i realizowana w jego polityce przemoc, dostrzegana także w komunikacji rytualnej czy – kilkadziesiąt lat później – w symbolice architektonicznych detali faszystowskiego państwa Mussoliniego. Norwidowa refleksja nad pokrewnym etymologicznie pojęciem fascynacji prowadzi nas do bardziej ogólnych wniosków dotyczących dominującej opozycji prawdy i fałszu jako jednego z zasadniczych tematów jego myśli i twórczości.

EN

The article analyses the semantics of the fasces motif in the poem Quidam. The motif is present on various levels of the work: in the narrative aimed at rendering the historical flavour, in the statements and evaluations of the protagonists, as an element of narrative references to the contemporary era, and finally in the author’s comments in the footnotes. In each case, the negative meaning of the motif is emphasised, which relates to the threat to the freedom of an individual posed by the state and violence intrinsic to its politics, also visible in ritualistic communication, or – decades later – in the symbolism of architectural details of the fascist state of Mussolini. Norwid’s reflections on the etymologically related concept of fascination leads us to more general conclusions about the dominant opposition of truth and falsehood as one of the principal themes of his thought and artistic work.

Słowa kluczowe

PL

Cyprian Norwid; fasces; topór; motyw; symbol; przemoc; prawda; fałsz; wolność

EN

Cyprian Norwid; fasces; axe; motif; symbol; violence; truth; falsehood; freedom

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Studia Norwidiana
• Rocznik: 2017
• Tom: 35
• Strony: 163-183

Twórcy

autor

Adam Cedro,

Bibliografia

• Althoff G., Potęga rytuału. Symbolika władzy w średniowieczu, przekł. A. Gadzała, Warszawa: PWN 2011.
• Assmann J., Pamięć kulturowa: pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przekł. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2008.
• Cantalamessa R., Oto Człowiek. „Nasz Dziennik” 2015, 4 kwietnia, wersja internetowa: http://naszdziennik.pl/wiara-stolica-apostolska/134597,oto-czlowiek.html (dostęp: 10.08. 2016).
• Čolović I., Polityka symboli. Eseje o antropologii politycznej, przekł. M. Petryńska, Kraków 2001.
• Dzieje powszechne ilustrowane. Ilustrowana historia starożytna, t. II, pod kier. L. Kubali, Wiedeń [brw].
• Eliade M., Obrazy i symbole. Szkice o symbolice religijnej, Warszawa 2009.
• Freedberg D., Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, przekł. E. Klekot, Kraków 2005.
• http://www.etymonline.com/index.php?l=f&p=5 (dostęp: 4.09.2015).
• http://www.livius.org/concept/lictor/ (dostęp: 4.09.2015).
• Jurkowska H., Pamięć sentymentalna. Praktyki pamięci w kręgu Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk i w Puławach Izabeli Czartoryskiej, Warszawa 2014.
• Le Goff J., Historia i pamięć, przekł. A. Gronowska, J. Stryjczyk, wstęp P. Rodak, Warszawa 2007.
• Lewandowski I., Gajusz Waleriusz Maksymus, czyli historia moralizująca, jej losy w dawnych epokach oraz polski przekład 4,1, praef., 1–15, „Studia Europaea Gnesnensia” 9(2014).
• Łapiński Z., „Quidam”. Obrazowanie, [w:] tenże: O Norwidzie. Rzeczy dawne i najdawniejsze, Lublin 2014, s. 17-69.
• Mistygacz M., Usytuowanie i strój urzędowy prokuratora w postępowaniu sądowym, „Prokuratura i Prawo” 2014, nr 10.
• Niewczas Ł., Wprowadzenie, [w:] Norwid wobec historii, red. E. Chlebowska, Ł. Niewczas, Lublin 2014, s. 6-7.
• Norwid C., Quidam, [w:] tenże, Dzieła wszystkie, t. III: Poematy 1, oprac. S. Sawicki, A. Cedro, Lublin 2009.
• http://obliczagruzji.monomit.pl/przypowiesci-gruzinskie/sila-jest-w-jednosci (dostęp: 4.09.2015).
• Pomian K., Historia. Nauka wobec pamięci, Lublin 2006.
• Smith W., Anthon Ch., Fasces, [hasło w:] A Dictionary od Greek and Roman Antiquities, New York 1843, s. 431.
• Sofsky W., Traktat o przemocy, Wrocław 1999.
• Wypustek A., Magia antyczna, Wrocław 2001.

Identyfikatory

DOI

10.18290/sn.2017.35-10