Uzasadnienie orzeczeń sądowych – wybrane problemy

• Autorzy: Stefanicki Robert

Warianty tytułu

EN

Justification of Judicial Decisions – Selected Issues

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

The justification of judicial decisions is an important research segment of jurisprudence and, at the same time, a very useful instrument in practice, with multiple – constantly discovered, not fully recognised and valued functions. First of all, it is, as a rule, an inseparable element of a judicial decision and a component of a fair trial. Its jurisprudential functions naturally come to the fore. In the considerations undertaken, emphasis is placed on the multilateral determinants and changing paradigms of legal culture. Judicial jurisprudence remains an inherent part of it. The presented material captures the theme of the evolution that is taking place in the model of law – from an autonomous idea, through a closed concept, to a model of law in which facts are relevant. Social changes, characterised by responsiveness in the approach to the interpretation and application of law, are also described.

Słowa kluczowe

EN

reflective (responsive) model of law; functions of justification; legal culture; styles of justification

• Wydawca: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Czasopismo: Przegląd Sejmowy
• Rocznik: 2023
• Numer: 3(176)
• Strony: 131-156

Twórcy

autor

Stefanicki Robert

• Prof. dr hab. Robert Stefanicki Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Polska University of Wrocław, Faculty of Law, Administration and Economics, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-6087-4231

Bibliografia

• Karta praw podstawowych Unii Europejskiej z dnia 7 grudnia 2000 r., Dz. Urz. UE z 2010 r., C 83/389.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. z 1993 r. nr 61, poz. 284, ze zm.
• Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lutego 2014 r., sygn. akt II GSK 9/13.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2015 r., sygn. akt V CZ 98/14.
• Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2020 r., sygn. akt II OPS 5/19.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2013 r., sygn. akt III CZP 13/13.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. nr 43, poz. 296.
• Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, Dz.U. z 2018 r. poz. 5.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 25 października 2012 r., sygn. akt I ACa 637/12.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 maja 2009 r., sygn. akt. II AKa 169/08, KZS 2009/9/44.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2010 r., sygn. akt II CSK 449/09.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2012 r., sygn. akt V CSK 223/11.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2014 r., sygn. akt IV CSK 640/13.
• Ajdukiewicz K., Język i poznanie, t. 1, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2006.
• Bator A., Kaczmarek P., Kim ma być wychowanek akademii prawniczej? O perspektywach budowania edukacji prawniczej wokół konstytucji, „Krytyka Prawa” 2018, nr 2.
• Bąkowski T., Tarno J.P., Wstęp, [w:] Prawotwórstwo sądów administracyjnych, red. T. Bąkowski, J.P. Tarno, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Bladowski B., Metodyka pracy sędziego cywilisty, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013.
• Bogusz M., Niedopuszczalność skargi do sądu administracyjnego na „historyczną” bezczynność organu administracji publicznej. Glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2020 r., II OPS 5/19, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021, nr 1.
• Brożek B., Poza interpretację. Odpowiedź Jerzemu Stelmachowi, „Forum Prawnicze” 2011, nr 2.
• Choduń A., Grzybowski T., Jednolitość orzecznictwa a paradygmat interpretacyjny ze szczególnym uwzględnieniem reguły clara non sunt interpretanda – artykuł polemiczny, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014, nr 2.
• Choduń A., Zieliński M., Uzasadnienie twierdzeń interpretacyjnych z perspektywy derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020, nr 2.
• Czepita S., Wronkowska S., Zieliński M., Założenia szkoły poznańsko-szczecińskiej w teorii prawa, „Państwo i Prawo” 2013, z. 2.
• Dąbek D., Prawo sędziowskie w polskim prawie administracyjnym, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010.
• Geburczyk F., Służebna funkcja postępowania administracyjnego jako paradygmat? Tło historyczne a perspektywa współczesna, „Państwo i Prawo” 2020, z. 7.
• Gomułowicz A., Sądownictwo administracyjne a zasada dura lex sed lex, „Państwo i Społeczeństwo” 2012, nr 3.
• Gomułowicz A., Sędziowskie dylematy w stosowaniu prawa, pkt 4 (wnioski), [w:] Kontrola konstytucyjności prawa a stosowanie prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, red. J. Królikowski, J. Podkowik, J. Sułkowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017.
• Góra-Błaszczykowska A., Uzasadnienie orzeczeń, [w:] System prawa procesowego cywilnego, t. 2, cz. 2, pod red. T. Erecińskiego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2016.
• Grochowski M., Uzasadnienie zdania odrębnego, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Grzeszczak R., Dobre rządy i kryzys Unii Europejskiej, [w:] Prawo organizacji międzynarodowych wobec wyzwań współczesnego świata, red. B. Mikołajczyk, J. Nowakowska-Matuszewska, Oficyna Wydawnicza Edward Mitek, Katowice 2014.
• Grzeszczyk W., Uzasadnienie wyroku sądu odwoławczego, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 6.
• Grzybowski S., Dzieje prawa, Ossolineum, Warszawa 1981.
• Grzybowski T., Jednolitość orzecznictwa a paradygmat interpretacyjny ze szczególnym uwzględnieniem reguły clara non sunt interpretanda, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2013, nr 2.
• Grzybowski T., Wpływ zmian prawa na jego wykładnię, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013.
• Gudowski J., Normatywny, jurysdykcyjny i kulturowy kryzys uzasadnienia wyroku. Droga znikąd donikąd, „Polski Proces Cywilny” 2020, nr 3.
• Gudowski J., Uzasadnienie orzeczeń Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Hauser R., Orzecznictwo sądowoadministracyjne a proces legislacyjny, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011, nr 6.
• Hauser R., Trzciński J., Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008.
• Helios J., Wykładnia prawa Unii Europejskiej ze stanowiska teorii prawa, E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2018.
• Jabłoński P., Kaczmarek P., O grze interpretatora z tekstem prawnym i czynnikami pozatekstowymi w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020, z. 2.
• Jellinek G., Die Socialethische Bedeutung von Recht, Unrecht Und Strafe, A. Hölder, Wien 1878.
• Kaczmarek P., Uzasadnienie decyzji jako akt etyczny, „ER(R)GO. Teoria – Literatura – Kultura” 2008, nr 16.
• Kappes A., Konstytutywny charakter wyroku stwierdzającego nieważność uchwały? – krytycznie o uchwale składu 7 sędziów SN z dnia 18 września 2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014, nr 9.
• Kardas P., Gutowski M., O relacjach między demokracją a prawem, czyli kilka uwag o istocie demokracji konstytucyjnej, „Palestra” 2017, nr 12.
• Kardas P., Gutowski M., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2017.
• Konecki J., Zdanikowski P., 2.3. Cechy uzasadnienia, [w:] Uzasadnienie orzeczenia sądu powszechnego. Język, struktura, metodyka, red. J. Konecki, P. Nowak, P. Zdanikowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2022.
• Korycka-Zirk M., Filozoficznoprawny wymiar kontroli konstytucyjności, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2017.
• Kotowski A., Kilka uwag o formularzach uzasadnień w sprawach karnych, „Prawo i Więź” 2020, nr 2.
• Kotowski A., Modele dyskursów prawniczych, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2013.
• Kotowski A., Teoretycznoprawna analiza pojęcia uzasadnienia, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury, W poszukiwaniu optymalnego modelu uzasadnienia sądu, <https://www.kssip.gov.pl/W%20poszukiwaniu%20optymalnego%20modelu%20uzasadnienia%20orzeczenia%20s%C4%85du>.
• Kręcisz W., Z problematyki uzasadnienia orzeczeń przez sądy administracyjne, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Królikowski J., Uzasadnienia orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Kulewicz W., Łyszyk K., Obowiązek lojalności w prostej spółce akcyjnej, „Dziennik Gazeta Prawna”, 6 VII 2019, <https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1424979,obowiazek-lojalnosci-w-prostej-spolce-akcyjnej.html>.
• Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria państwa i prawa, PWN, Warszawa 1979.
• Leszczyński L., Uzasadnienie sądowej decyzji stosowania prawa a walidacyjno-derywacyjne ujęcie wykładni operatywnej, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012.
• Łętowska E., Co ujawnia dyskurs o kredytach frankowych, czyli o świadomym i nieświadomym uwikłaniu prawników, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020, nr 4.
• Łętowska E., Pozaprawne znaczenie uzasadnienia sądowego, „Państwo i Prawo” 1997, z. 5.
• Łętowska E., Pozaprocesowe znaczenie uzasadnienia sądowego, „Państwo i Prawo” 1997, z. 5.
• Łętowska E., Prawo w „płynnej nowoczesności”, „Państwo i Prawo” 2014, z. 3.
• Łętowska E., Paprocka A., Rzucidło-Grochowska I., Podstawy uzasadnienia w prawie konstytucyjnym i międzynarodowym, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Małecki J., Przełożenie reguły „Lex falsa lex non est” w prawie podatkowym, [w:] Nauka prawa finansowego po I dekadzie XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Apoloniuszowi Kosteckiemu, red. I. Czaja-Hliniak, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2012.
• Matczak M., Argumentum ad absurdum w uzasadnieniu decyzji stosowania prawa a założenie o racjonalności prawodawcy – analiza krytyczna, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Mierzwińska-Lorencka J., Uzasadnienie wyroków w sprawach karnych, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Münnich M., Nieostre zwroty ocenne w polskim prawie podatkowym, Wydawnictwo KUL, Lublin 2017.
• Nonet Ph., Selznick Ph., Law and Society in Transition. Toward Responsive Law, Transaction Publishers, New Brunswick, NJ 1978.
• Nowaczyk A., Filozofia analityczna, PWN, Warszawa 2008.
• Osajda K., Trzynaście uwag krytycznych do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014, nr 10.
• Piaskowy A., Klauzule generalne w projekcie nowego kodeksu cywilnego, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2012, nr 3.
• Pietrzykowski K., Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, pod red. K. Pietrzykowskiego, C.H.Beck, Warszawa 2020.
• Podszun R., Kommentierung zu §§ 1 und 3 UWG, [w:] Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb. UWG, red. H. Harte-Bavendammund, F. Henning-Bodewig, C.H.Beck, München 2013.
• Prutis S., „Korzenie” słuszności jako zasady wiodącej prawa prywatnego, „Białostockie Studia Prawnicze” 2014, z. 17.
• Romer T., Najda M., Etyka dla sędziów. Rozważania, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2007.
• Rylski P., Uzasadnienie orzeczenia w postępowaniu cywilnym przed sądami powszechnymi, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. nauk. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Rząsa G., Skarga na bezczynność wniesiona po zakończeniu postępowania administracyjnego. Glosa do uchwały składu 7 sędziów NSA z dnia 22 czerwca 2020 r., OPS 5/19, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021, nr 1.
• Rzucidło I., Uzasadnienie orzeczenia sądowego. Ujęcie teoretyczne a poglądy orzecznictwa, z przedm. J. Gudowskiego, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
• Schmidt M., Konkretisierung von Generalklausel im europäischen Privatrecht, „Schriften zum Europäischen und Internationalen Privat-, Bank- und Wirtschaftsrecht” 2009, Bd. 29.
• Sękowski M., Psychoanalityczne uwagi na temat uzasadnienia decyzji sądowych, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Smolak M., Uzasadnianie sądowe jako argumentacja z moralności politycznej, Zakamycze, Kraków 2003.
• Sobczyk P., Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Jednostka a władcze działanie administracji publicznej”, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2007, t. 7, nr 4.
• Stawecki T., Dorobek nauki prawa w uzasadnieniach decyzji sądowych, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Stefanicki R., Należyta staranność zawodowa członka zarządu spółki kapitałowej, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2020.
• Stelmach J., Interpretacja bez granic, „Forum Prawnicze” 2011, nr 2.
• Stelmach J., Brożek B., Metody prawnicze, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2004.
• Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, PWN, Warszawa 1984.
• Stępień M., Socjologiczna perspektywa badań uzasadnień sądowych, [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Suwaj R., Dopuszczalność wniesienia skargi na bezczynność po wydaniu decyzji przez organ. Glosa krytyczna do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 czerwca 2020 r., II OPS 5/19, „Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych” 2020, nr 3.
• Szajkowski A., O metodzie badania prawa handlowego, [w:] Kodeks spółek handlowych po 15 latach obowiązywania, pod red. J. Frąckowiaka, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018.
• Szewczyk A., Trzy sita Sokratesa, <https://niniwa.pl/2019/04/09/trzy-sita-sokratesa/>.
• Tereszkiewicz P., Obowiązki informacyjne w umowach o usługi finansowe, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015.
• Wągiel E., Stosowanie czy tworzenie prawa – prawo sędziowskie, [w:] Sądowe stosowanie prawa, pod red. B. Dolnickiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014.
• Wegner J., Skarga na bezczynność po zakończeniu postępowania administracyjnego – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22.06.2020 r., II OPS 5/19, „Glosa” 2021, nr 1.
• Wojnicki Z., Pojęcie uzasadnienia decyzji sądowej, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1986, t. 36.
• Zajadło J., Minima Iuridica. Refleksja o pewnych (nie)oczywistościach prawniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot 2019.
• Zieliński M., Clara non sunt interpretanda. Mity i rzeczywistość, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012, nr 6.
• Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017.
• Zieliński M., Ziembiński Z., Uzasadnianie twierdzeń, ocen i norm w prawoznawstwie, PWN, Warszawa 1988.
• Zienkiewicz A., Holizm prawniczy z perspektywy Comprehensive Law Movement, Difin, Warszawa 2018.
• Zirk-Sadowski M., Problemy wyboru pomiędzy konkurującymi modelami wykładni prawa, „Przegląd Prawa i Administracji” 2016, t. 104.
• Zirk-Sadowski M., Bekrycht T., Wewnętrzny punkt widzenia i znaczenie pojęcia wspólnoty komunikacyjnej w metodologii prawoznawstwa (wprowadzenie do problematyki), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2017, nr 79.
• Żak M., O możliwych zastosowaniach idei good governance w naukach prawnych i praktyce prawniczej, „Państwo i Prawo” 2019, z. 9.

Identyfikatory

DOI

10.31268/PS.2023.190