Szyk modyfikatorów wskazujących we współczesnym języku polskim i ukraińskim

• Autorzy: Kiklewicz Aleksander , Zahnitko Anatoliy

Warianty tytułu

EN

Order of demonstrative modifiers in contemporary Polish and Ukrainian

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

lthough demonstrative adjectives fall within the adjectival paradigm and, within the framework of this paradigm, implement most grammatical oppositions, in terms of linearization they differ significantly from qualitative and relative adjectives: the postposition of the demonstrative modifier has a completely different character than in the case of adjectives. The authors intend to achieve several goals. The first goal is to compare nominative constructions with the pronominal (demonstrative) modifier in Slavic languages belonging to different groups, i.e. Polish and Ukrainian. The second objective is to examine the factors determining the post-positional use of demonstrative attributes, both direct evident (functionally marked) and statistical. In this respect, the authors mention the following factors: 1) the linear position of the nominal group in relation to the predicate; 2) the position of the nominal group in the communicative (thematic-rhematic) structure; 3) the stress structure of the utterance; 4) case of the noun; 5) degree of development of the nominal group; 6) the status of the noun as a primary or derived (from an adjective) name. The empirical material of the study was collected on the basis of language corpora and source texts of various styles.

Słowa kluczowe

EN

word order; nominal group; demonstrative adjective; attribute; comparative linguistics; Polish language; Ukrainian language

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
• Czasopismo: Przegląd Wschodnioeuropejski
• Rocznik: 2024
• Tom: 1
• Strony: 293-323

Daty

wydano

2024-06-30

Twórcy

autor

Kiklewicz Aleksander

• University of Warmia and Mazury,

autor

Zahnitko Anatoliy

• Vasyl’ Stus Donetsk National University,

Bibliografia

• Bačvarov, J. (1974), Porjadok slov kaka grammatičeskoe sredstvo v slavjanskich jazykach (v sopostavlenii s nekotorymi neslavjanskimi). W: Švedova, N. J. (red.), Grammatičeskoe opisanije slavjanskich jazykov. Moskva, 211-218.
• Budzyk, K. (1955), Co to jest polski sylabotonizm? W: Pamiętnik Literacki. XLVI (1), 123-152.
• Chlebda, W. (2010), Na tropach reproduktów. W poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka. Opole.
• Cholodilova, M. A. (2013), Pozicionnye svojstva mestoimenij v russkom jazyke [mašinopis’]. Sankt-Peterburg. URL: https://www.academia.edu/10212527.
• Clasmeier, C. (2023), Variabilität in der Wortfolge. Eine Korpusanalyse zu polnischen Adjektiv- -Substantiv-Konstruktionen. W: Die Welt der Slaven. 68 (1), 75-105.
• Dryer, M. (2018), On the order of demonstrative, numeral, adjective, and noun. W: Language. 94, 798-833.
• Eroms H.-W. (1986), Funktionale Satzperspektive. Tübingen.
• Gębka-Wolak, M. (2012), Wykładniki struktury tematyczno-rematycznej w języku łacińskim. W: Linguistica Copernicana. 1 (7), 153-170.
• Gębka-Wolak, M. (2000), Związki linearne między składnikami grupy nominalnej we współczesnym języku polskim. Toruń.
• Grochowski, M. (2007), O szyku neutralnym i nacechowanym w języku polskim. Trudności z ustalaniem opozycji. W: Prace Filologiczne. 53, 241-252.
• Grygiel, M. (2010), Kwantyfikacyjne i egzystencjalne wykładniki afirmacji na przykładzie języka serbskiego. W: Slavia Meridionalis. 10, 104-119.
• Izdebska-Długosz, D. (2022), „Zdejmij okulary różowe!” – błędy w szyku zdania w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych. W: Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. 8, 37 48.
• Jakobson R. (1936), Beitrag zur allgemeinen Kasuslehre. Gesamtbedeutungen der russischen Kasus. W: Travaux du cercle linguistique de Prague. 6, 240-288.
• Jodłowski, (1976), Podstawy składni polskiej. Warszawa.
• Karolak, S. (1999), Inwersja. W: Polański, K. (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław etc.
• Karolak, S. (2002), Podstawowe struktury składniowe języka polskiego. Warszawa.
• Kiklewicz, A. (2017), Zjawisko segmentacji składniowej we współczesnych tekstach prasowych. W: Zeszyty Prasoznawcze. 60 (4), 723-742.
• Kononeko, I. V. (2007), Semantyko-syntaktyčnyj potencial prepozityvnych ta postpozytyvnych atrybutiv (na materiali ukrain’skoj ta pol’skoj mov). W: Movoznavstvo. 3, 39-47.
• Kononenko, I. (2012), Język ukraiński i polski: studium kontrastywne. Warszawa.
• Krawczuk, A. (2011), Leksykologia i kultura języka polskiego. T. 2: Kultura języka. Kijów.
• Ljutikova, E. A. (2012), O dvuch tipach inversii v russkoj imennoj gruppe. W: Russkij jazyk v naučnom osveščenii. 2 (24), 65-106.
• Magajewska, M. (2005), Pozycja przymiotnika w zdaniu polskim i włoskim: uwarunkowania syntaktyczne. W: Acta Universitatis Lodziensis. 14, 41-56.
• Markowski, A. (1999), Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN. Warszawa.
• Mazur J. (1986), Organizacja tekstu potocznego. Na przykładzie języka polskiego i rosyjskiego. Lublin.
• Mel’čuk, I. A. (1999), Opyt teorii lingvističeskich modelej „smysl – tekst”. Moskva.
• Nowicka-Schwartz, A. A. (1980), Ordering of attributive adjectives in Polish. Ann Arbor.
• Padlužny, A. I. (red.) (1989), Fanetyka belaruskaj litaraturnaj movy. Minsk.
• Podlesskaja, V. I. (2011), Pozicija pritjažatel’nogo mestoimenija otnositelno veršinnogo imieni v zavisimosti ot položenija IG otnositel’no skazujemogo. URL: http://www.rusgram.ru.
• Pszczołowska, L. (1975), Jamb w polskiej poezji: cechy i sposoby realizacji wzorca. W: Pamiętnik Literacki. 66 (3), 147-170.
• Rinas, K. (2006), Abtönungspartikeln, das Mittelfeld und die Wackernagelposition. W: Höhne, S. et al. (eds.), Brücken. Germanistisches Jahrbuch Tschechien ¸Slowakei. Neue Folge. 14, 319-327.
• Sankowska, J. (1962), Szyk przymiotników we współczesnej polszczyźnie. W: Roczniki Humanistyczne. 11 (1), 41-84.
• Sawicka, I. (1995), Fonologia. W: Wróbel, H. (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia. Kraków, 107-189.
• Siewierska, A. | Uhlířová, L. (1998), An overview of word order in Slavic languages. W: Siewierska, A. (ed.), Constituent order in the languages of Europe. Berlin, 105-149.
• Szczepankowska, I. (2012), O semantyce zaimków. W: Białostockie Archiwum Językowe. 12, 2725-291.
• Valois, D. (2017), Adjective order within noun phrases. W: Everaert, M. | Riemsdijk, H. van (eds.), The Wiley Blackwell Companion to Syntax. New York, 1-29.
• Wackernagel, J. (1892), Über ein Gesetz der indogermanischen Wortstellung. W: Indogermanische Forschungen. 1, 333-436.
• Wróbel, H. (2001), Gramatyka języka polskiego. Kraków.
• Bobrova, T. (2019), Osnovy materialoznavstva. Kyjiv.
• Chojnicki, Z. (1999), Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografia. Poznań.
• Holovko, M. | Kryachko, I. (2018), Astronomija. Kyjiv.
• Iwaszkiewicz, J. (1977), Sława i chwała. 1. Warszawa.
• Kidruk, M. (2020), Bot. Guayakil’s’kyj paradoks. Kyyiv.
• Kononenko, P. | Ponomarenko, A. (2005), Ukrajinoznavstvo. Kyjiv.
• Lem, S. (2018), Bajki robotów. Kraków.
• Oksenyk, S. (2017), Lisom, nebom, vodoju. Kyjiv.
• Orzeł, B. (2014), Appleizacja kultury. Zmiana zachowań komunikacyjnych w kontekście nowych mediów. Katowice.
• Rutkowski, M. (2018), Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji. Olsztyn.
• Storch, B. (2001), Podstawy obróbki skrawaniem. Koszalin.
• Sytar, H. (2017), Syntaksyčni frazeolohizmy v rozrizi konstrukcijnoji hramatyky. Vinnytsja.
• Wszołek, B. (2018), Wprowadzenie do astronomii. Rzepiennik Biskupi.

Identyfikatory

ISSN

2081-1128