Rola geopolityki w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa Polski i państw Kaukazu południowego na przełomie XX i XXI wieku

• Autorzy: Margo A Kostun , Paweł Stawarz

Warianty tytułu

EN

The role of geopolitics in foreign and security policies of Poland and South Caucasus states on the turn of the 20th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule podkreślono istotę analizy uwarunkowań geopolitycznych wybierając strategię polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw. Po zakończeniu zimnej wojny, Polska, Armenia, Azerbejdżan i Gruzja, będące u podstaw budowania demokracji oraz przy trudnych uwarunkowaniach wewnętrznych, podjęły ambitne działania polityczne, mające na celu zabezpieczenie najwyższego interesu państwa – bezpieczeństwa narodowego. W pierwszej części tekstu przedstawiono zarys kształtowania się polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Polski po rozpadzie bloku sowieckiego. W tekście określono wpływ uwarunkowań geopolitycznych dla polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. W części drugiej przedstawiono uwarunkowania geopolityczne Kaukazu oraz ich wypływ na politykę zagraniczną i bezpieczeństwa Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji, w tym podobieństwa i różnice, prognozy dotyczące sytuacji geopolitycznej regionu oraz najważniejsze czynniki mogące warunkować zmiany.

EN

The article highlights the importance of analysis of the geopolitical context in the development of a state’s comprehensive foreign and security policy strategy in the case of Poland, Armenia, Azerbaijan, and Georgia. At the end of the Cold War, Poland and the mentioned countries of the South Caucasus, while laying the foundations of democracy in harsh domestic political environments, adapted and implemented ambitious policies aimed at securing the highest interest of a state - national security. The first part of the article presents a concise overview of Poland’s foreign and security policy strategy after the collapse of the Soviet bloc, describing it from a geopolitical perspective. The second part of the article presents an overview of geopolitical conditions of the South Caucasus region and their impact on foreign and security policies of its countries: Armenia, Azerbaijan and Georgia. This part reveals similarities and differences of the geopolitical issues between these countries, contains thoughts on the emerging geopolitical situation in the region, and identifies geopolitical factors, which may affect change in that regard.

Słowa kluczowe

PL

Kaukaz Południowy; Armenia; Azerbejdżan; Gruzja; Polska; polityka zagraniczna; polityka bezpieczeństwa; geopolityka

EN

South Caucasus; Armenia; Azerbaijan; Georgia; Poland; foreign policy; security policy; geopolitics

• Wydawca: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
• Czasopismo: Przegląd Europejski
• Rocznik: 2013
• Numer: 3(29)
• Strony: 76-98

Twórcy

autor

Margo A Kostun

• Instytut Europeistyki, WDiNP, Uniwersytet Warszawski

autor

Paweł Stawarz

• Instytut Europeistyki, WDiNP, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Blacksell Mark (2008), Geografia polityczna, Warszawa.
• Bobrownicka Maria (2006), Patologie tożsamości narodowej w postkomunistycznych krajach słowiańskich. Uwagi o genezie i transformacjach w kategorii tożsamości, Kraków.
• Dodds Klaus (2007), Geopolitics: A Very Short Introduction, Oxford.
• Furier Andrzej (2000), Droga Gruzji do niepodległości, Poznań.
• Gawrycki Marcin (2007), Geopolityka w myśli i praktyce politycznej Ameryki Łacińskiej, Warszawa.
• Jean Carl (2003), Geopolityka, Wrocław.
• Kuźniar Roman (2008), Droga do wolności, Warszawa.
• Lach Zbigniew, Skrzyp Julian (2007), Geopolityka i geostrategia, Warszawa.
• Mackinder Hartford (1962), Democratic ideals and reality, New York.
• Moczulski Leszek (1999), Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa.
• Skubiszewski Krzysztof (1997), Polityka zagraniczna i odzyskanie niepodległości. Przemówienia, oświadczenia, wywiady 1989-1993, Warszawa.
• Stępniewski Tomasz (2011), Geopolityka regionu Morza Czarnego, Lublin.
• Sykulski Leszek (2011), Geopolityka, czyli pochwała realizmu, Warszawa.
• Dumała Andrzej (2008), Stosunki Unii Europejskiej z Państwami Kaukazu Południowego [w:] Region Kaukazu w stosunkach międzynarodowych, Krzysztof Iwańczuk, Tomasz Kapuśniak (red.), Lublin.
• Gajewski Jacek (2001), Regionalizm w polityce bezpieczeństwa Polski 1989-2000, [w:] Polska polityka bezpieczeństwa 1989-2000, Roman Kuźniar (red.), Warszawa.
• Kuźniar Roman (2001), Polityka bezpieczeństwa w polskiej polityce zagranicznej, [w:] Polska polityka bezpieczeństwa 1989-2000, Roman Kuźniar (red.), Warszawa.
• Marciniak Tomasz, Nieczuja-Ostrowski Paweł (2008), Położenie międzynarodowe Armenii: uwarunkowania i perspektywy, [w:] Region Kaukazu w stosunkach międzynarodowych, Krzysztof Iwańczuk, Tomasz Kapuśniak (red.), Lublin.
• Parzymies Stanisław, Orientacja europejska w polskiej polityce bezpieczeństwa, [w:] Polska polityka bezpieczeństwa 1989-2000, Roman Kuźniar (red.), Warszawa.
• Tuathail Gerard (1999), Understanding Critial Geoplitics: Geopolitcs and Risk Society [w:] Geopolitics, Geography and Strategy, Colin S. Grey, Geoffrey Sloan (red.), London
• Klin Tomasz, Geopolityka: spór definicyjny we współczesnej Polsce, „Geopolityka: Biuletyn Naukowo-Analityczny”, 2008, nr 1.
• Tuathail Gerard, The language and nature of the ”new” geopolitics: the case of US–El Salvador relations, “Political Geography” 1986, nr 5.
• Aliyeva-Sztrauch Hijran, Wielka gra na Kaukazie Południowym, za: http://geopolityka.org/analizy/1183-wielka-gra-na-kaukazie-poludniowym (11.02.2013).
• Bernatt Maciej, Konferencja o prawach człowieka w Gruzji w trakcie trwania stanu wyjątkowego, http://www.prawaczlowieka.edu.pl/pliki/511a418e72591eb7e33f703f04c3fa16df6c90bd-p22.pdf (11.02.2013).
• Gruzja wystąpiła z WNP, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/tydzien-na-wschodzie/2009-08-26/gruzja-wystapila-z-wnp (11.02.2013).
• Meszka Katarzyna, Azerbejdżan - analiza geopolityczna, za: http://stosunki-miedzynarodowe.pl/gpigs/1524-azerbejdzan-analiza-geopolityczna (11.02.2013).
• PAP, Gruzja krytykuje Rosję za stawianie ogrodzenia na granicy z Osetią Płd., http://wiadomosci.onet.pl/swiat/gruzja-krytykuje-rosje-za-stawianie-ogrodzenia-na-,1,5527794,wiadomosc.html (29.05.2013).
• Szef watykańskiej dyplomacji oburzony postawą Gruzji, http://ekai.pl/wydarzenia/x5651/szef-watykanskiej-dyplomacji-oburzony-postawa-gruzji/ (11.02.2013).
• UE nie będzie forsować budowy gazociągu Nabucco, http://www.polskieradio.pl/42/273/Artykul/606684,UE-nie-bedzie-forsowac-budowy-gazociagu-Nabucco (13.02.2013).