Ewangeliczna przypowieść o robotnikach w winnicy w literaturach starosłowiańskich (IX–XIII w.

• Autorzy: Paweł Dziadul

Warianty tytułu

EN

The evangelical Parable of the Labourers in the Vineyard in Old Slavonic literatures (the 9th–13th century)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

This paper deals with the role and function of the Parable of the Labourers in the Vineyard in Old Slavonic literatures dedicated to the Christianization of the Slavs. It is possible to find analogous symbols, motifs and concepts subordinated to the ideological Christianization-missionary complex in Bulgaria (works written by Kliment of Ohrid, Theophylact of Ohrid), Kievan Rus’ (works of Nestor, Hilarion) and Serbia (works of Teodosije the Hilandarian, Domentijan). The works, where we can find references to the Evangelical Parable, depicted the evangelical activities of Cyril and Methodius and their cultural resonance (in Bulgaria), the baptism of Vladimir (in Kievan Rus’) and missionary activity of Simeon and Sava (in Serbia). The Christianization of the Slavs was interpreted in eschatological categories, because it happened in the seventh millennium (according to the Byzantine era) and at the “eleventh hour” according to the Evangelical Parable. Along with the end of the seventh millennium the end of the world was anticipated. The Parable was applied to the Slavs, who became the workers of the eleventh hour, though they came late, they were in no way inferior to the other Christians. According to the prophetic words of this text “the last shall be first”, the Slavs seemed to be a new God-chosen nation. We can observe an evolution of the Christianization-missionary ideological complex on the basis of the Evangelical Parable from the universal level in the literature dedicated to Cyril and Methodius to the local level in Old-Serbian and Old-Russian literature, because the same ideas were used there to show affirmation of the concrete nation.

Słowa kluczowe

PL

PRZYPOWIEŚĆ O ROBOTNIKACH W WINNICY; LITERATURY STAROSŁOWIAŃSKIE; TYPOLOGIA; DEE WYBRAŃSTWA; CHRYSTIANIZACJA

• Wydawca: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Czasopismo: Studia Wschodniosłowiańskie
• Rocznik: 2013
• Tom: 13
• Strony: 195-210

Twórcy

autor

Paweł Dziadul

• Poznań, POLAND,

Bibliografia

• Grondin J., 2007, Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, przeł. L. Łysień, Kraków.
• Jan Chryzostom, 2001, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza (część drugahomilie 41–90), przeł. A. Baron, J. Krystyniacki, Kraków.
• Jan Damasceński, 1969,Wykład wiary prawdziwej, przeł. B. Wojkowski, Warszawa.
• Jarco J., 1991, Charyzmatyczna posługa Apostołów Słowian w świetle piśmiennictwa starosłowiańskiego, [w:] Cyryl i Metody: Apostołowie i nauczyciele Słowian, cz. 1. Studia, red. J. Gajek, L. Górka, Lublin, s. 105–120.
• Lichaczow D. S., 1981, Poetyka literatury staroruskiej, przeł. A. Prus-Bogusławski,Warszawa. Łotman J., 1977, O modelującym znaczeniu „końca” i „początku” w przekazach artystycznych, przeł. J. Faryno, [w:] Semiotyka kultury, wyb. i oprac. E. Janus,M. Mayenowa, Warszawa, s. 344–349.
• Naumow A., 1996, Wiara i historia. Z dziejów literatury cerkiewnosłowiańskiej na ziemiach polsko-litewskich, Kraków.
• Orygenes, 1998, Komentarz do Ewangelii według Mateusza, przeł. K. Augustyniak, wstęp i oprac. E. Stanula, Kraków.
• Orygenes, 1975, O pierwszych zasadach, [w:] Antologia literatury patrystycznej, t. 1, oprac. M. Michalski, Warszawa, s. 360–378.
• Pasterze wiernych Słowian: święci Cyryl i Metody, 1985, oprac. i tłum. A. Naumow, Kraków.
• PML – Powieść minionych lat, 1999, przeł. F. Sielicki, Wrocław.
• Podskalsky G., 2000, Chrześcijaństwo i literatura teologiczna na Rusi Kijowskiej (988–1237), przeł. J. Zychowicz, Kraków.
• Pseudo-Dionizy Areopagita, 2005, Imiona boskie, [w:] Pisma teologiczne, przeł. M. Dzielska, Kraków, s. 215–321.
• Słowo o prawie i łasce, 1995, [w:]W. Hryniewicz, Chrystus zmartwychwstał. Motywy paschalne w pismach metropolity Iłariona (XI w.), Warszawa, s. 184–204.
• Teofilakt arcybiskup Ochrydy, 2010, Żywot obszerny Świętego Klemensa Ochrydzkiego (Legenda bułgarska), przeł. A. Maciejewska, [w:] Uczniowie Apostołów
• Słowian. Siedmiu Świętych Mężów, oprac. M. Skowronek, G. Minczew, Kraków, s. 89–118.
• Archambault P., 1966, The Ages of Man and the Ages of the World. A Study of Two Traditions, „Revue des ´ Etudes Augustiniennes”, nr 12, s. 193–228.
• Аверинцев С., 1977, Поэтика ранневизантийской литературы, Москва.
• Чтение о житии и о погублении блаженную страстотерпца Бориса и Глеба, 1916, [в:]Жития святых мучеников Бориса и Глеба и службы им, приг. Д. И. Абрамович, Петроград.
• Доментиjан, 1988, Живот светога Саве и Живот светога Симеона, прир. Р. Маринкови , Београд.
• Епифаний Премудрый, 1993,Житие Стефана Пермского, перев. Г. И. Тираспольский, Сыктывкар.
• Марjанови -Душани С., 1997, Владарска идеологиjа НемаƬи а. Дипломатичка студиjа, Београд.
• Milanović V., 1989, The Tree of Jesse in the Byzantine Mural Painting of the Thirteenth and Fourteenth centuries, „Zograf”, nr 20, s. 48–60.
• Obolensky D., 1994, Byzantium and the Slavs, New York.
• Подскалски Г., 2010, СредƬовековна теолошка кƬижевност у Бугарскоj и Србиjи (865–1459), прев. Т. Тропин, Д. Аничи , Београд.
• Память и похвала Иакова мниха и житие князя Владимира по древнейшему списку, 1963, подг. А. А. Зиимин, „Краткие сообщения Института славяноведения”, nr 37, s. 66–75. СрбƩак. Службе, канони, акатисти, 1970, I–II, прир. . Трифунови , Београд.
• Теодосиjе, 1988, Житиjа, прир. Д. Богданови , Београд.
• Теофилакт Болгарский, 2005, Благовестник или толкование блаженного Феофилакта (Архиепископа Болгарского) на Святое Евангелие в четырех книгах. Книга 1. Евангелие от Матфея, Москва.
• Thomson F., 1992, St. Cyril and Methodius and a mythical Western heresy: trilinguism. A contribution to the study of patristic and medieval theories on sacred languages, „Analecta Bollandiana”, nr 110, s. 67–121.
• Winfield D., 1958, Four Historical Compositions from the Medieval Kingdom of Serbia, „Byzantinoslavica”, nr 19, s. 251–278.