Czasownik nie do końca (nie)dokonany: „dać się” w użyciu modalnym

• Autorzy: Ruprecht von Waldenfels

Warianty tytułu

EN

A not completely (im)perfective verb: "dać się" in modal use

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł traktuje o semantyce i właciwościach aspektowych konstrukcji modalnych z „dać się”. We współczesnej polszczyźnie konstrukcja ta występuje w dwu wariantach. W pierwszym, starszym wariancie pacjens występuje jako podmiot; w drugim, nowszym wariancie nie ma podmiotu, konstrukcja ta jest więc bezosobowa. Drugi wariant, który rozpowszechnił się dopiero w XX w., w porównaniu z pierwszym jest silniej zgramatykalizowany. Nie jest on jednoznacznie dokonany, ale wykazuje wiele cech czasownika dokonanego. Jego status w zakresie aspektu czasownikowego można więc uważać za przejściowy.

EN

The article deals with the semantics and aspectual characteristics of modal constructions formed with "dać" ‘give, let’ in combination with the reflexive particle "się". In Polish today, this construction appears in two varieties: in the first, diachronically older variant, the notional object is coded as a subject, while the second, younger variant is impersonal in the sense that it does not contain a subject. This second variant became current only in the 20th century and is more grammaticalized than its older sibling in several respects. Notably, it is not unanimously perfective, but shares many, but not all, characteristics of an imperfective verb, thereby exhibiting traits of a transitional aspectual status.

Słowa kluczowe

PL

konstrukcje modalne; strona; diateza; aspekt; gramatykalizacja; czasowniki dwuaspektowe

EN

modal constructions; voice; diathesis; aspect; grammaticalization; biaspectual verbs

• Wydawca: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Czasopismo: Język Polski
• Rocznik: 2015
• Tom: 95
• Numer: 4
• Strony: 316-324

Twórcy

autor

Ruprecht von Waldenfels

• Berkeley, University of California