Funkcje antonimów we współczesnej polszczyźnie

• Autorzy: Marek Ruszkowski

Warianty tytułu

EN

Functions of antonyms in contemporary Polish language

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Funkcje zestawień skontrastowanych semantycznie zależą we współczesnej polszczyźnie od typu tekstu, w którym występują. Ogólnie można powiedzieć, że antonimy wskazują na przeciwstawne cechy i właściwości opisywanych elementów lub na krańcowe fazy jakiegoś procesu, koncentrują się na dwubiegunowym postrzeganiu rzeczywistości oraz dobitniej wyrażają treść. W stylu naukowym kontrastowe zestawianie terminów wiąże się często z najprostszymi dychotomicznymi klasyfikacjami. W wypowiedziach dziennikarskich antonimy wykorzystywane są do gry słów, która ma zaskoczyć odbiorcę i uatrakcyjnić tekst, oraz służą do relacjonowania konfliktu, który jest często osią relacji dziennikarskiej. W języku reklam służą pokazywaniu opozycji produktów „dobrych” i „złych”. Poza tym organizują językowo wypowiedź oraz ułatwiają zapamiętywanie sloganów reklamowych. W stylu artystycznym łączą wiele funkcji już wymienionych, przybierając niekiedy postać oksymoronu. Atrakcyjność stylistyczna i semantyczna opozycji antonimicznych pozwala przypuszczać, że ich frekwencja w tekstach współczesnej polszczyzny będzie utrzymywała się wysokim poziomie.

EN

In contemporary Polish language, functions of contrastive semantic juxtapositions depend on a specific type of text in which they occur. In general, one can say that antonyms refer to opposite features of described elements or extreme phases of a given process, they focus on bipolar perception of reality and clearly express the meaning. In the scientific style, contrastive juxtaposition of terms is frequently related to the simplest dichotomous classifications. In journalists’ accounts, antonyms are used in wordplay that is expected to surprise the recipient and make a text more attractive as well as describing a conflict that many a time is an axis of a journalist’s account. In the language of advertising, they serve to show the opposition between “good” and “bad” products. Furthermore, they linguistically organise an expression and facilitate memorisation of advertising slogans. In the artistic style, they combine some of the above-mentioned features, sometimes assuming the form of oxymoron.

Słowa kluczowe

PL

antonim,; oksymoron,; stylistyka

EN

antonym,; oxymoron,; stylistics

• Wydawca: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Czasopismo: Język Polski
• Rocznik: 2012
• Tom: 92
• Numer: 3
• Strony: 204–211

Twórcy

autor

Marek Ruszkowski

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Instytut Języka Polskiego, ul. Leśna 16, 25-509 Kielce, Poland,