Żydzi polscy na szlaku podróży galicyjskiego globtrotera Sygurda Wiśniowskiego

• Autorzy: Kazimiera Zdzisława Szymańska

Warianty tytułu

EN

Polish Jews on the Journey Track of a Galician Globetrotter Sygurd Wiśniowski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Sygurd Wiśniowski (1841–1892), niesłusznie zapomniany dziś pisarz i reportażysta , galicyjski globtroter, wnikliwie zgłębiał tajemnice świata drugiej połowy XIX wieku. Interesowały go przyczyny i skutki nasilania się tendencji emigracyjnych z Europy do Australii, Stanów Zjednoczonych oraz na Kubę, asymilacja wychodźców, ich rywalizacja na rynkach pracy. W reportażach publikowanych w prasie lwowskiej i warszawskiej Wiśniowski pisał często o falach emigrantów z Polski. Jego uwagę absorbowali szczególnie wychodźcy hebrajscy. Wśród polskich Żydów, z którymi nawiązał kontakt, byli zamożni kupcy, handlarze uliczni, ale też żebracy, ludzie różnego wieku. Wiśniowski dostrzegał w nich polską wrażliwość, melancholię, tęsknotę za krajem nad Wisłą, lęk przed utratą tożsamości. W swoich relacjach reporterskich przełamywał stereotyp Żyda-przechery, bezdusznego bogacza, wroga chrześcijan. Często podkreślał fakt nasilania się w Stanach Zjednoczonych zjawiska antysemityzmu. W ocenie reportera szczególną agresywność wobec polskich Żydów manifestowali Niemcy. Kompetencje polityczne, antropologiczne oraz socjologiczne Wiśniowskiego budzą szacunek odbiorcy jego reportaży.

EN

Sygurd Wiśniowski (1841–1892), Galician globetrotter, writer and literary reporter, piercingly fathomed the world mysteries of the second half of the 19th century. His interests included the reasons and effects of the growing emigration tendencies from Europe to Australia, the USA and Cuba, emigrant assimilation, and their competition on the labour markets. In his literary reports published in Lviv and Warsaw press Wiśniowski often wrote about the waves of emigrants from Poland, and was especially absorbed by Hebrew emigrants. Among the Polish Jews he kept contact with were wealthy merchants, street vendours, but also beggars; people of different age. Wiśniowski took note of their Polish sensitivity, melancholy, yearning for the country on the Vistula, fear of loss of identity. His accounts break with the stereotype of a Jew – a cunning fox, a heartless rich man, a Christian foe, and also emphasise the intensified anti-Semitism in the USA. In his assessment, the Germans demonstrated special bellicosity towards the Polish Jews. Wiśniowski’s political, anthropological, and sociological competencies hold respect of the reports’ readers.

Słowa kluczowe

EN

Sygurd Wiśniowski; Polish Jews

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2015
• Tom: 106
• Numer: 3
• Strony: 5-18

Daty

wydano

2015-09-30

Twórcy

autor

Kazimiera Zdzisława Szymańska

• Akademia im. Jana Długosza, Częstochowa

Identyfikatory

ISSN

0031-0514