Kościół p.w. św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Białowieży - ideologiczne uzasadnienie budowy

• Autorzy: Łopatecki Karol

Warianty tytułu

EN

The church of St. Teresa of Jesus the Christchild at Białowieża: the ideological reasoning behind its construction

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In 1888, possession of the Białowieża Forest passe into the hands of the tsarist rogal family. The Forest was frequently visited by the Romanovs and thus became an important place on the map of the Russian Empire, retaining at the same time it a specific quality as an wrea where two cultures and Christian denominations merge with each other. Raised from as early as 1889 onwards, the palace and Russian Orthodox church were to prove the exterior expressions of this human feature. This text concerns the history of the church of St. Teresa of Jesus the Christchild at Białowieża and the ideological reasoning behind its construction. The main building had gone up by 1931. Ceremonial consecration was carried out on 16th October 1935 by archbishop Romuald Jałbrzykowski.

Słowa kluczowe

EN

Białowieża; architecture; Catholic church

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Biuletyn Historii Sztuki
• Rocznik: 2009
• Tom: 71
• Numer: 3
• Strony: 369-387

Twórcy

autor

Łopatecki Karol

• Instytut Historii Uniwersytetu w Białymstoku, Bialystok

Bibliografia

• Bajko Piotr, „Rozkwit cerkiewnego szkolnictwa elementarnego w latach 80-90 XIX w. na terenie obecnego woj. białostockiego”, Białoruskie Zeszyty Historyczne 11, 1998.
• Bajko Piotr, Białowieża, zarys dziejów do września 1950 roku, Białowieża 2001.
• Bończak-Kucharczyk Ewa, Maroszek Józef, Kucharczyk Krzysztof, Katalog parków i ogrodów zabytkowych województwa białostockiego, t. 1, Białystok 2000.
• Dolistowska Małgorzata, „Dwa projekty prawosławnego soboru katedralnego w Białymstoku ze zbiorów Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historycznego w Sankt Petersburgu”, [w:] Kościoły a państwo na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim. Źródła i stan badań, red. Marek Kietliński, Krzysztof Sychowicz, Wojciech Śleszyński, Białystok 2005.
• Dumała Krzysztof, „Place dziewiętnastowiecznej Warszawy”, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 41, 1993.
• Górska Iwona, Kotyńska-Stetkiewicz Joanna, Kulesza Krzysztof, Kułak Aneta, Ołdytowska Agnieszka, Ryżewski Grzegorz, „Drewniana architektura Podlasia jako desygnat tożsamości kulturowej, religijnej i etnicznej obszaru pogranicza”, Monument 2, 2005.
• Grygorowicz Aleksander, „Architektura świątyń prawosławnych w Polsce”, [w:] Prawosławie. Światło wiary i zdrój doświadczenia, red. Krzysztof LeśniewskI, Jadwiga Leśniewska, Lublin 1999.
• Jabłoński Krzysztof Antoni, Budownictwo kościelne 1795-1939 na terenie archidiecezji białostockiej, Białystok 2002.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. X: Dawne województwo warszawskie, z. 11: Ostrołęka i okolice, oprac. Izabella Garlicka, Hanna Sygietyńska, Warszawa 1983.
• Keczyński Andrzej, „Rezydencje monarsze w Białowieży”, Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego 7, 2001.
• Krasowski Krzysztof, Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historyczno-prawne, Warszawa-Poznań 1988.
• Ławnik Józef, Represje policyjne wobec ruchu robotniczego 1918-1939, Warszawa 1979.
• Majdowski Andrzej, „Nurt narodowy w architekturze sakralnej Królestwa Polskiego od drugiej połowy XIX wieku. Wybrane problemy”, Nasza Przeszłość 64, 1985, s. 28-54; idem, „O poglądach na styl wiślano-bałtycki w polskiej architekturze sakrealnej XIX wieku”, Nasza Przeszłość 78, 1992.
• Majdowski Andrzej, „Rzymskokatolickie budownictwo kultowe w twórczości projektowej Józefa P. Dziekońskiego (1844-1927)”, Nasza Przeszłość 68, 1987.
• Maroszek Józef, Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta. Z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią, Białystok 2000.
• Mironowicz Antoni, „Problematyka narodowościowa w kościele prawosławnym w II Rzeczypospolitej”, [w:] W kręgu sacrum i pogranicza, red. Ewa Matuszczyk, Maciej Krzywosz, Białystok 2004.
• Mironowicz Antoni, Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Białystok 2005.
• Mitzner Zbigniew, 13 lat i 113 dni: felieton historyczny, Warszawa 1968.
• Papierzyńska-Turek Mirosława, Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918-1939, Warszawa 1989.
• Paszkiewicz Piotr, W służbie Imperium Rosyjskiego 1721-1917. Funkcje i treści ideowe rosyjskiej architektury sakralnej na zachodnich rubieżach cesarstwa i poza jego granicami, Warszawa 1999.
• Piech Stanisław, W cieniu kościołów i synagog: życie religijne międzywojennego Krakowa: 1918-1939, Kraków 1999.
• Reder Jerzy, „Podlasie. Z dziejów ustroju terytorialnego i nazewnictwa”, Czasopismo Prawno-Historyczne 56, 2004, z. 1.
• Rutkowski Marek, Funkcjonowanie pozarzymskich struktur organizacyjno-wyznaniowych w Królestwie Polskim wczesnej ery paskiewiczowskiej, [w:] Kościoły a państwo na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim. Źródła i stan badań, red. Marek Kietliński, Krzysztof Sychowicz, Wojciech Śleszyński, Białystok 2005.
• Rzońca Jan, „Kościół unicki na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim za Mikołaja I i jego likwidacja w 1839 r.”, [w:] Kościoły a państwo na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim. Źródła i stan badań, red. Marek Kietliński, Krzysztof Sychowicz, Wojciech Śleszyński, Białystok 2005.
• SOSNA Grzegorz, Bibliografia parafii prawosławnych na Białostocczyźnie. Cześć chronologiczna, Białystok 1985.
• Szkice do dziejów Białegostoku, red. Marek Kietliński, Wojciech Śleszyński, Białystok 2003.
• Sztop-Rutkowska Katarzyna, „Obraz Żyda-komunisty jako element dyskursu etnicznego w międzywojennej prasie białostockiej”, [w:] Repatriacje i migracje ludności pogranicza w XX wieku. Stan badań oraz źródła do dziejów pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego, red. Marek Kietliński, Wojciech Śleszyński, Białystok 2004.
• Śleszyński Wojciech, „Polityka państwa w stosunku do Cerkwi prawosławnej na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej”, [w:] Kościoły a państwo na pograniczu polsko-litewsko-białoruskim. Źródła i stan badań, red. Marek Kietliński, Krzysztof Sychowicz, Wojciech Śleszyński, Białystok 2005.
• Urwanowicz Jerzy, „Profanum i sacrum. Próba analizy XVIII-wiecznych fundacji sakralnych z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego”, [w:] W kręgu sacrum i pogranicza, red. Ewa Matuszczyk, Maciej Krzywosz, Białystok 2004.
• Warszawa II Rzeczypospolitej 1918-1939, t. 1, red. Marian Marek Drozdowski, Emilia Borecka, Halina Janowska, Warszawa 1968.
• Wiśniewski Tomasz, Bóżnice Białostocczyzny, Białystok 1992, s. 133, 208; Piotr Bajko, Cerkiew i parafia prawosławna w Białowieży, Białystok-Białowieża 1994.