SHORT INTRODUCTION TO THE BIOARCHAEOLOGICAL STUDIES AT TELL BARRI

• Autorzy: Sołtysiak Arkadiusz

Warianty tytułu

PL

Krótkie wprowadzenie do badań bioarcheologicznych na Tell Barri

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

PL

Podczas wykopalisk na stanowiskach osadniczych w Mezopotamii często znajdowane są ludzkie pochówki. Na stanowisku Tell Barri (starożytne Kahat) w latach 1980-2005 włoska misja archeologiczna odkryła co najmniej 79 szkieletów, z czego 40 zostało przebadanych jesienią roku 2005. Próba nie jest liczebna, ale można na jej przykładzie przedstawić różne rodzaje analiz wykonywanych przez bioarcheologów. W grobie nr 895, datowanym na okres nowo-asyryjski, odkryto przepalone kości dziecka w niezaburzonym układzie anatomicznym. Na pewno nie był to typowy pochówek ciałopalny; kości zostały prawdopodobnie przepalone dopiero po pogrzebaniu osobnika, zapewne w wyniku funkcjonowania dużego paleniska, zlokalizowanego bezpośrednio nad podwójnym naczyniem zawierającym ciało. Szczątki ludzkie z Tell Barri odkrywano w wielu warstwach, m.in. datowanych na wczesną epokę brązu, okres środkowoasyryjski, okres nowoasyryjski oraz okres achemenidzki. Najwcześniejsze pochówki zawierają przeważnie szczątki noworodków pochowane w specyficznym kontekście, pod podłogami pomieszczeń o charakterze sakralnym, co może mieć związek ze znanym z sumeryjskiej opowieści o Gilgameszu zróżnicowaniem pośmiertnych losów małych dzieci i osób dorosłych. Szczątki ludzkie pochodzące z czterech wyróżnionych okresów zasiedlenia Tell Barri charakteryzują się dużą zmiennością frekwencji próchnicy, związanej ze spożyciem cukrów, oraz liniowej hipoplazji szkliwa, która jest jednym ze wskaźników stresu środowiskowego. Największa różnica występuje między okresami nowoasyryjskim (mało próchnicy i częsta hipoplazja) i achemenidzkim, co można zinterpretować jako efekt problemów ekonomicznych we wcześniejszym okresie. Na próbie szczątków ludzkich z Tell Barri można też było przetestować niektóre metody określania płci na podstawie pomiarów kości; okazało się, że długość powierzchni stawowej kości skokowej i szerokość nadkłykciowa kości ramiennej lepiej różnicują kobiety i mężczyzn niż pomiary rzepki.

• Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Czasopismo: Światowit
• Rocznik: 2009-2010
• Tom: Tom VIII (XLIX), fasc. A
• Strony: 107-112

Twórcy

autor

Sołtysiak Arkadiusz

Bibliografia

• ---
• BARRELET, M.-TH., 1980, Les pratiquesfunéraires de l'Iraq ancien et l'archéologie: état de la question et essai de prospective, “Akkadica” 16, 2-27.
• BASS, W.M., Human Osteology. A Laboratory and Field Manual, Special Publications, Missouri Archaeological Society 2, Columbia.
• BLACK, J., CUNNINGHAM, G., ROBSON, E., ZOLYOMI, G., The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature, Oxford: (http://www-etcsl.orient.ox.ac.uk/).
• GOODMAN, A.H., ROSE, J.C., Dental Enamel Hypoplasias as Indicators of Nutritional Status, (in:) M.A. Kelley, C.S. Larsen (eds.), Advances in Dental Anthropology, New York, 341-356.
• HILLSON, S., Dental Anthropology, Cambridge MA.
• MERPERT, N.I., MUNCHAEV, R.M., 1993 Burial Practices of the Halaf Culture, (in:) N. Yoffee, J.J. Clark (eds.), Early Stages in the Evolution of Mesopotamian Civilisation: Soviet Excavations in Northern Iraq, Tucson-London, 207-224.
• PECORELLA, P.E., 1998 Tell Barri/Kahat 2. Relazioni sulle campagne 1980-1993 a Tell Barri/Kahat, nel bacino del Habur (Siria), Roma.