Utopias in ethics. Common visions, scientific conceptions, meta-scientific assumptions

• Autorzy: Gerhard Zecha

Warianty tytułu

PL

Utopie w etyce. Opinie potoczne, koncepcje naukowe, założenia meta-naukowe

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Two types of utopia can be distinguished: negative and positive. Firstly, ‘dystopia’ is considered as a chaotic place in both ethical thinking and moral reality. “Morality is in the eyes of the beholder really”, says the young student today and expresses a form of ethical relativism that dates back to ancient Greek philosophy. Common visions in our time and even scientific conceptions support this theory with a number of arguments, i.e. historicism, fact–value dichotomy, some consequences of cultural anthropology, sceptical view of human life, ethical non–cognitivism, majority and trends, moral privacy, moral virtues. Each of these arguments is described and evaluated. Secondly, ‘utopia’ is characterized as an ideal community with a perfect socio–moral system. To establish utopia in ethics, a fresh look is taken at some meta–scientific assumptions. They help to list necessary anthropological clarifications including comments about human dignity. Moral values are then to be understood as a part of reality (not fiction) that can be described and rationally discussed. From such a conception, ethical consequences follow for both the political/educational thinking and the practicing of morality in modern societies.

PL

Można wyróżnić dwa rodzaje utopii: negatywną i pozytywną. Pierwsza jest nazywana „dystopią” jako bezład zarówno w ramach myślenia etycznego jak i rzeczywistości moralnej. „Moralne jest naprawdę to, co ktoś uważa za moralne” mówi dzisiaj młody student i wyraża w ten sposób etyczny relatywizm, znany już w starożytnej filozofii greckiej. Współczesne potoczne spojrzenia a nawet koncepcje naukowe wspierają tę teorię wieloma argumentami, takimi jak: historyzm, dychotomia fakt – wartość, wnioski płynące z antropologii kulturowej, sceptyczna wizja ludzkiego życia, niemożność obiektywnego poznania etycznego, opinia większości i trendy, moralna prywatność, cnoty moralne. W artykule zostały opisane i ocenione wszystkie wymienione argumenty. Druga jest nazywana „utopią”, jako idealna wspólnota, z doskonałym systemem społęczno–moralnym. Aby ustalić, czym jest utopia w etyce, proponuje się nowe spojrzenie na niektóre założenia metanaukowe. To pozwala wymienić konieczne antropologiczne wyjaśnienia, łącznie z komentarzem dotyczącym ludzkiej godności. Wartości moralne powinny być wówczas rozumiane jako część rzeczywistości (nie fikcji), która może być opisywana i racjonalnie dyskutowana. Z tej koncepcji wynikają konsekwencje etyczne zarówno dla myślenia politycznego i edukacyjnego, jak i dla praktykowania moralności we współczesnych społeczeństwach.

Słowa kluczowe

PL

etyka; utopia; dystopia; założenia metanaukowe

EN

ethics; utopia; dystopia; meta–scientific assumptions

• Wydawca: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Czasopismo: Studia Philosophiae Christianae
• Rocznik: 2011
• Tom: 47
• Numer: 4
• Strony: 135-151

Twórcy

autor

Gerhard Zecha

• Universität Salzburg, Fachbereich Philosophie an der Kultur- und Gesellschaftswissenschaftlichen Fakultät, Franziskanergasse 1, A-5020 Salzburg, Austria,