Zagadnienie jeniectwa w koncepcjach insurekcyjnych XIX wieku

• Autorzy: Tadeusz Z. Grab

Warianty tytułu

EN

The problem of prisoners-of-war in the 19th century insurrectionist concepts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z tematów poruszanych w projektach powstańczych powstałych po upadku powstania listopadowego była kwestia jeniectwa. Zagadnienie to do tej pory nie stało się jednak przedmiotem badań historycznych. Część polskich teoretyków, przede wszystkim zwolennicy wojny partyzanckiej, była przeciwna okazywaniu litości poddającym się przeciwnikom. Niektórzy z nich sugerowali nawet fizyczną eliminację schwytanych wrogich żołnierzy. Zwolennicy bezwzględnego obchodzenia się z przeciwnikiem swoje stanowisko argumentowali między innymi brakiem możliwości przetrzymywania jeńców w warunkach powstania prowadzonego partyzantką oraz złym traktowaniem pojmanych powstańców przez zwycięskich zaborców. Na drugim biegunie stał osamotniony Henryk Kamieński, który wiązał sporę nadzieje na to, że z jeńców uda się sformować rosyjskie oddziały walczące z caratem u boku Polaków.

EN

One of the topics raised in the insurrection projects envisaged after the fall of the November Uprising was the question of prisoners of war. This issue, however, has not yet been the subject of historical research. Some Polish theoreticians, in particular the supporters of the guerrilla war, were against showing mercy to surrendering opponents. Some of them even suggested terminating captured enemy soldiers. The supporters of ruthless handling of the opponent argued, among other things, that it was impossible to keep prisoners under the conditions of guerrilla insurgency and justified their viewpoint on the grounds of bad treatment of captured insurgents by the victorious invaders. At the other extreme, there was the lonely Henryk Kamieński who hoped that the prisoners of war could be turned into Russian troops fighting against Tsarist Russia alongside Poles.

Słowa kluczowe

PL

Bem; Bystrzonowski; Jełowicki; jeńcy; Kamieński; powstanie; Stolzman

EN

Bem; Bystrzonowski; Jełowicki; prisoners; Kamieński; uprising; Stolzman

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Humanistyczne
• Rocznik: 2017
• Tom: 65
• Numer: 2: Historia
• Strony: 43-61

Twórcy

autor

Tadeusz Z. Grab

• doktorant, Katedra Historii XIX wieku w Instytucie Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,

Bibliografia

• Barszczewska A., Śmiałkowski J., Z dziejów partyzantki Józefa Zaliwskiego w roku 1833 w Królestwie Polskim, SMHW 7(1961), s. 225-305.
• Bierzanek R., Prawa człowieka w konfliktach zbrojnych, Warszawa: MON 1972.
• Caban W., Służba rekrutów Królestwa Polskiego w armii carskiej w latach 1831-1873, Warszawa: DiG 2001.
• Karbowski W., Polska Szkoła Wojenna we Włoszech (1861-1862), SMHW 8(1962), s. 3-82.
• Konarska B., Stolzman Karol, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XLIV, Wrocław 2006, s. 87-91.
• Kozłowski E., Generał Józef Hauke-Bosak 1834-1871, Warszawa: MON 1973.
• Łojek J., Szanse powstania listopadowego. Rozważania historyczne, Warszawa: ZNiW 1986.
• Opacki Z., Barbaria rosyjska. Rosja w historiozofii i myśli politycznej Henryka Kamieńskiego, Gdańsk: Marpress 1993.
• Poniatowski Z., O poglądach społeczno-filozoficznych Henryka Kamieńskiego, Warszawa: Książka i Wiedza 1955.
• Szcześniak A., Działania partyzanckie w Augustowskiem i Płockiem w czasie wojny 1830-1831, SMHW 7(1961), s. 283-320.
• Tyrowicz M., Towarzystwo Demokratyczne Polskie 1832-1863. Przywódcy I kadry członkowskie. Przewodnik bibliograficzny, Warszawa: Książka i Wiedza 1964.
• Warmiński J., Losy jeńców rosyjskich w powstaniu listopadowym 1830-1831, Lublin: TN KUL 2006.
• Ziółek J., Partyzantka w powstaniu listopadowym, w: Powstanie Listopadowe 1830-1831. Dzieje wewnętrzne; militaria; Europa wobec powstania, red. W. Zajewski, Warszawa: PWN 1980, s. 254-269.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rh.2017.65.2-3