Obraz stołu w polszczyźnie

• Autorzy: Renata Dźwigoł

Warianty tytułu

EN

The picture of a table in Polish language

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł jest próbą rekonstrukcji językowego obrazu stołu na podstawie polskich przysłów, frazeologizmów, etymologii i definicji leksykograficznych wyrazu „stół”. Analizie poddano także zestawienia z leksemem „stół”, w większości wyrażenia terminologiczne, oraz kolokacje notowane przez słowniki. Podstawowymi fasetami w językowym obrazie tego artefaktu są: przeznaczenie stołu i wygląd stołu — wyraźnie się zazębiające. Większa część zgromadzonego materiału leksykograficznego pochodzi z zasobów polszczyzny dawnej, dlatego w językowym obrazie stołu bardzo wyraźnie widoczne są dwa punkty widzenia: szlachcica i chłopa. Z punktu widzenia szlachcica stół jawi się jako miejsce, które wyznacza, czy raczej potwierdza wysoki status społeczny oraz jako miejsce egzekwowania zasad savoir vivre’u. Pełny stół jako nagroda za pracę to obraz stołu budowany z pozycji chłopa.

EN

The present article attempts to reconstruct, in terms of language, the picture of a table on the basis of Polish proverbs, idiomatic phrases, etymology and lexical-graphical definitions of the word "table". Word formation sets with the lexeme "table" were analysed, most of which were terminology expressions, as well as collocations listed in dictionaries. The basic aspects in the linguistic picture of the artifact are: the use and appearance of a table — clearly interrelated. The majority of the gathered lexicographical material comes from the resources of Old Polish language which is why in the linguistic picture of a table there are two clearly visible points of view: one of a nobleman and another of a peasant. From the perspective of a nobleman, a table appears both as a place which designates or, rather, asserts high social status and as a place where the code of savoir-vivre must be obeyed. “Full” table as a reward for work is a picture built from the perspective of a peasant.

Słowa kluczowe

PL

językowy obraz świata,; leksykografia,; frazeologia,; stół

EN

linguistic picture of the world,; lexicography,; phraseology,; table

• Wydawca: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Czasopismo: Język Polski
• Rocznik: 2012
• Tom: 92
• Numer: 4
• Strony: 301–311

Twórcy

autor

Renata Dźwigoł

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Instytut Filologii Polskiej, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Poland,