Humanizm nauk pedagogicznych a niektóre założenia nauk społecznych

• Autorzy: Rembierz Marek

Warianty tytułu

EN

Humanism of Educational Disciplines and Some Assumptions of Social Sciences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Polsce dokonuje się obecnie istotnych zmian w zakresie nauk pedagogicznych i pośrednio w zakresie praktyki edukacyjnej. Te zmiany mogą przynieść destrukcyjne skutki, zwłaszcza w rozumieniu natury człowieka i działań wychowawczych. Otóż, pedagogikę jako naukę przesuwa się – administracyjnym dekretem – z dziedziny nauk humanistycznych w dziedzinę nauk społecznych, bez pogłębionych konsultacji z przedstawicielami pedagogiki. O tych niepokojących zmianach wielokrotnie pisze w internetowym blogu Bogusław Śliwerski (http://sliwerskipe­dagog.blogspot.com). We wpisie Pedagogika jest w pierwszej kolejności nauką humanistyczną (16 kwietnia 2012) stwierdza on, że „bez uzgodnienia z środowiskiem naukowym polskiej pedagogiki, decyzją administracyjną, minister wpisała pedagogikę do dziedziny i obszaru nauk społecznych, wyłączając ją tym samym […] z dziedziny nauk humanistycznych. Także naukowcy […] powinni prowadzić badania […] w sposób zgodny przede wszystkim z metodologią nauk społecznych, a nie humanistycznych”. Są to rewolucyjne i dalekosiężne zmiany. Jeśli zna się tradycję pedagogiki europejskiej, w której sens greckiego pojęcia pa­ideia w łacinie wyrażano także pojęciem humanitas, to narzuca się, iż pedagogika, ze względu na swą podstawową problematykę badawczą, wpisuje się przede wszystkim w obszar nauk humanistycznych. Wychowanie (edukacja) pojęte zgodnie z ideałem humanitas powinno być kształtowaniem konkretnej osoby w odpowiednich relacjach międzyosobowych, w których kompetentny wychowawca czyni z podopiecznego wychowanka, czyli osobę zmierzającą do ukształtowania w sobie określonych przekonań i postaw oraz sprawności służących samowychowaniu. Pomocniczo nauki pedagogiczne korzystają z nauk społecznych, gdyż wychowanie (edukacja) wtórnie staje się zorganizowaną społecznie działalnością i ulega instytucjonalizacji, która ma służyć relacjom międzyosobowym. Spór o ulokowanie pedagogiki wśród dziedzin wiedzy rozstrzyga się w ujęciu klasycznym na korzyść osadzenia jej w naukach humanistycznych z uwzględnieniem pomocniczej funkcji nauk społecznych.

EN

What is taking place currently in Poland are some significant changes in pedagogical sciences and indirectly in educational practice. These changes can bring about destructive results, especially in the understanding of human nature and educational activities. This occurs due to transferring – by an administrative decree – pedagogy as a science from the field of humanities to the field of social sciences, without deeper consultations with representatives of pedagogy. These worrying transformations are frequently commented in Bogusław Śliwerski’s internet blog (http://sliwerski-pedagog.blogspot.com). In the post Pedagogy Is First of All a Humanity (April 16, 2012), he states that “without agreement of the scientific environment of Polish pedagogy, by an administrative decision, the minister situated pedagogy in the field and area of social sciences, excluding it…from the field of humanities. Researchers also … should conduct their studies … in the way conforming to the methodology of social, not humanistic, sciences”. These are revolutionary and far-reaching changes. If the tradition of European pedagogy is known, in which the sense of the Greek notion paideia was in Latin also expressed by the notion humanitas, it seems obvious that pedagogy, due to its basic research problems, is situated mostly in the field of humanities. Moral education perceived according to the ideal of humanitas should consist in shaping a particular person in appropriate interpersonal rela­tions, in which a complete tutor makes his pupil a disciple – a person aiming to shape in himself/herself particular beliefs and attitudes as well as abilities enhancing self-education. Pedagogical sciences draw from social sciences as a support because it is education which secondarily becomes a socially organized activity and undergoes institutionalization that should facilitate interpersonal relations. In the classical approach, the dispute over placing pedagogy among scientific disciplines is settled in favour of situating it in humanities with due regard for the supplemen­tary function of social sciences.

Słowa kluczowe

PL

humanizm; pedagogika; edukacja; nauki humanistyczne; nauki społeczne

EN

humanism; pedagogy; education; humanities; social sciences

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli)
• Czasopismo: Społeczeństwo i Rodzina
• Rocznik: 2013
• Numer: 1(34)
• Strony: 8-32

Twórcy

autor

Rembierz Marek

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie