Argument ze strachu – Roberta Nozicka uzasadnienie odpowiedzialności karnej

• Autorzy: Peno Michał

Warianty tytułu

EN

The argument of fear – Robert Nozick’s libertarian concept of the Justification of criminal responsibility. The pure retributive concept of punishment

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest koncepcja uzasadnienia karania Roberta Nozicka. Podejście Nozicka wpisuje się w ogólne ramy jego libertariańskiej filozofii politycznej. Libertarianizm może wydawać się zbyt radykalny, jednak w przypadku uzasadnienia karania propozycje wysuwane przez przedstawicieli tego nurty wydają się być niezwykle interesujące. Przede wszystkim, libertariańskie uzasadnienie karania opiera się na czystym retrybutywizmie i przekonaniu, że praktyka karania jest konieczna ze względu na naturę człowieka. Należy karać wyłącznie czyny stanowiące zło samo w sobie i powodujące cierpienie, zaś jedynym usprawiedliwieniem kary jest odpłata – „szachowanie ryzykiem kary” tych, którzy generują strach przed ryzykiem stania się ofiarą przestępstwa.

EN

In the article I wish to present an interpretation of the Nozick’s concept of punishment. It can be easily known, that Nozick’s approach is strongly connected with the libertarian philosophy of the state and its function. Prima facie, libertarianism as the political philosophy can be seen as too radical, particularly from the lawyers point of view. In fact, the libertarian concept of punishment is clearly retributive. However It is worth to remember, that libertarianism in the criminal law can be treated as the smart way of justification of punishment. Libertarianism seeks to find a harmony between the social necessity of the practice of punishment and an individual freedom. The harmony can be achieved by virtue of proper principles of criminal policy. Only the so called malum per se should be punished and the only way of justification of the punishment in such cases is our fear of pain (as the result of crime).

Słowa kluczowe

PL

Nozick; kara; odpowiedzialność karna; prawo karne; libertarianizmu; retrybutywizm; koncepcje uzasadnienia karania

EN

Nozick; punishment; criminal responsibility; criminal law; libertarianism; the retributive justification of punishment

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Acta Iuris Stetinensis
• Rocznik: 2015
• Numer: Acta Iuris nr 10

Twórcy

autor

Peno Michał

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Barnett R. E., Restitution: A new paradigm of criminal justice,”Ethics” 1977, nr 4.
• Bauman Z., Globalizacja, Warszawa 2002.
• Bauman Z., O dylematach tożsamości w ciasnym świecie, [w:] Dylematy wielokulturowości, red. W. Kalaga, Kraków 2004.
• Christie N., Dogodna ilość przestępstw, Warszawa 2004.
• Duff R. A., Punishment, Communication and Community, Oxford 2001.
• Dworkin R., Biorąc prawa poważnie,Warszawa 1998.
• Feinberg J., Funkcja ekspresyjna kary kryminalnej,”Ius et Lex” 2006, nr 1.
• Hampton J., Liberalism, retribution and criminality [w:] In Harm's Way: Essays in Honor of Joel Feinberg, ed. J. L. Coleman, A. Buchanan, Cambridge 2007.
• Kochanowski J. , Powrót kary sprawiedliwej, „Ius et Lex” 2006, nr 1.
• Królikowski M., Komunikacyjne teorie kary jako współczesne. Retrybutywne uzasadnienia kary kryminalnej”Studia Iuridica” 2004, XLIII .
• Królikowski M., Sprawiedliwość retrybutywna wobec sprawiedliwości naprawczej”Ius et Lex”2006, nr 1
• Kymlicka W., Współczesna filozofia polityczna, Warszawa 2009.
• Lyons D., Etyka i rządy prawa, Warszawa 2000.
• Marciano A., Constitutional Mythologies, ed. A. Marciano, New York–Dordrecht–Heidelberg–London 2011.
• Marek A., Myśl C. Beccaria we współczesnej nauce prawa karnego,”Palestra”1994, nr 5 – 6.
• Marek A., Prawo karne, Warszawa 2000.
• Marmor A., Right-Based Justification of Punishment,” Israel Law Review” 1987-1988, nr 22.
• McMahan J., The Basis Of Moral Liability To Defensive Killing,”Philosophical Issues” 2005, nr 15.
• Morris H., Persons and Punishment,”The Monist” 1968, nr 52.
• Nozick R., Anarchia, państwo, utopia, Warszawa 2010.
• Nozick R., Philosophical Explanations, Harvard 1982.
• Nozick R., Coercion, [w:] Philosophy, Science, and Method: Essays in Honor of Ernest Nagel, red. S. Morgenbesser, P. Suppes, M,White, New York 1969.
• Oberdiek H., The Role of Sanctions and Coercion in Understanding Law and Legal Systems,”American Journal of Jurisprudence” 1976, nr 21.
• Peno M., Nowoczesna polityka kryminalna w świetle koncepcji polityki tworzenia prawa Jerzego Wróblewskiego, [w:] Wpływ teorii Jerzego Wróblewskiego na współczesne prawoznawstwo, red. T. Bekrycht, M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2011.
• Peno M., Postmodernizacja nauki prawa karnego – genezy i efekty, [w:] Teoria prawa. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, red. A. Samonek, Kraków 2012.
• Peno M., Wybrane problemy reakcji karnej w społeczeństwie postindustrialnym. Prawo karania – sprawiedliwość – zasada ultima ratio,”Studia Prawnoustrojowe” 2009, nr 10.
• Peno M., Uwagi o monografii Bartosza Wojciechowskiego „Interkulturowe prawo karne. Filozoficzne podstawy karania w wielokulturowych społeczeństwach demokratycznych”,”Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2011 nr 2.
• Peno M., Współczesne koncepcje uzasadnienia karania (zarys typologii),”Acta Iuris Stetinensis” 2014, nr 5.
• Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2012.
• Rawls, Teoria sprawiedliwości J., Warszawa 1994.
• Ripstein A., Equality, Responsibility and the Law. Cambridge Studies in Philosophy and Law, Cambridge 2001.
• Smilansky S., 10 moralnych paradoksów, Warszawa 2009.
• Swift A., Wprowadzenie do filozofii politycznej, Warszawa 2010.
• Utrat-Milecki J., Podstawy penologii. Teoria kary, Warszawa 2006.
• Walker N., Nozick's Revenge,”Philosophy” 1995, nr 274.
• Wojciechowski B., Interkulturowe prawo karne. Filozoficzne podstawy karania w wielokulturowych społeczeństwach demokratycznych, Toruń 2009
• Zaibert L., Punishment and Revenge”Law and Philosophy” 2006, nr 25.
• Zalewski W., Sprawiedliwość naprawcza. Początek ewolucji polskiego prawa karnego? Gdańsk 2006.