Podwójna perspektywa. Subiektywizacja zapośredniczona w filmie

• Autorzy: Birkholc Robert

Warianty tytułu

EN

Double Perspective. Mediated Subjectivisation in the Film

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł poświęcony jest typowi subiektywizacji filmowej, który został nazwany przez autora subiektywizacją zapośredniczoną. Autor stawia tezę, że istnieje transmedialna figura przedstawiania doświadczeń bohaterów, która w literaturze realizuje się w postaci mowy pozornie zależnej, a w filmie w postaci subiektywizacji zapośredniczonej. Wyznaczniki tej figury to subiektywizacja przekazu na poziomie stylistycznym oraz nakładanie się perspektyw (fokalizacji). Aby odróżnić tę formę narracyjną od innych sposobów przybliżania perspektywy bohatera, autor wyróżnia trzy rodzaje fokalizacji wewnętrznej w filmie – narratywizację, personalizację i subiektywizację. Cechą subiektywizacji zapośredniczonej jest to, że sposób postrzegania rzeczywistości przez bohatera zostaje w niej „oznaczony” poprzez środki stylistyczne, takie jak niestandardowe punkty widzenia kamery, oświetlenie, inscenizacja, kolory, montaż, czy dźwięk. Określenie „zapośredniczona” wskazuje natomiast na to, że narracja tego typu nie tworzy iluzji bezpośredniego dostępu do świata wewnętrznego bohaterów, lecz uwydatnia mediację pewnej „wyższej” instancji narracyjnej w przekazywaniu stanów wewnętrznych postaci. Autor charakteryzuje funkcje subiektywizacji zapośredniczonej oraz wskazuje na to, w jaki sposób służy ona oddawaniu doświadczeń bohatera.

EN

This text is dedicated to a type of film subjectivisation, which the author described as mediated. In doing so he proposed the thesis that there exists a trans-media figure of depicting the experiences of the protagonists, which in literature is realised in the form of free indirect speech, and in the film – of mediated subjectivisation. The determinants of this figure are the subjectivisation of the message upon a stylistic level and overlapping perspectives (focalisation). In order to distinguish this narration from other ways of bringing closer the perspective of the protagonist the author distinguished three types of internal focalisation in the film – narrativization, personalisation, and subjectiviation. The characteristic feature of mediated subjectivisation is the fact that the manner in which the protagonist perceives reality is “marked” by such stylistic means as the non-standard points of view of the camera, lighting, staging, colours, montage or sound. The term: “mediated”, on the other hand, indicates that narration of this sort does not create the illusion of indirect access to the internal world of the protagonists but accentuates the mediation of a certain “higher” narration level in transmitting the internal states of the protagonists. The author characterised the functions of mediated subjectivisation and indicated the manner in which it serves the process of bringing out the experiences of the protagonist.

Słowa kluczowe

EN

film; anthropology; focalisation

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Rocznik: 2018
• Tom: 72
• Numer: 4(323)
• Strony: 68-77

Twórcy

autor

Birkholc Robert