Niepełnosprawność w perspektywie społeczno-kulturowej: źródła zmian w obszarze konstruowania pola zainteresowań pedagogiki specjalnej

• Autorzy: Joalnta Rzeźnicka-Krupa

Warianty tytułu

EN

Disability in the Socio-Cultural Perspective: The Origins of Changes in the Area of Forming the Field of Interest of Special Education

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Prezentowany artykuł koncentruje się wokół koncepcji filozoficznych i teorii społecznych tworzących społeczno-kulturową perspektywę postrzegania kategorii podmiotu i tożsamości jednostek. Kontekst związany z kategorią podmiotowości/tożsamości jednostek pozwala ująć w ramy teoretyczne i zaakcentować sposoby i procesy ustanawiania jednostek jako podmiotów życia społecznego i lokalizowania ich w różnych miejscach i strukturach społecznych hierarchii. W przestrzeni społecznej wytwarzane są różnorodne znaczenia utrwalane w tekstach kultury, które stanowić mogą podstawę rozumienia zjawisk znajdujących się w polu zainteresowań pedagogiki specjalnej, mianowicie procesów nadawania znaczeń wiązanych ze zjawiskiem niepełnosprawności oraz mechanizmów uczestniczących w społecznym konstruowaniu podmiotów postrzeganych jako niepełnosprawne.

EN

The article centers around philosophical conceptions and social theories that form a socio-cultural perspective of perceiving the concepts of the subject and identity. The context of the subjectivity/ identity of individuals enables to provide a theoretical framework for and to highlight the means and processes of establishing individuals as the subjects of social life and situating them in various places and structures of social hierarchies. In the social space, diverse meanings are produced and consolidated in the texts of culture that can form the base for understanding the phenomena which fall within the field of interest of special education, namely the processes of assigning meanings associated with disability and the mechanisms that take part in the social forming of the subjects perceived as disabled.

Słowa kluczowe

PL

podmiot; tożsamość; niepełnosprawność.

EN

subject; identity; disability

• Wydawca: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Czasopismo: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Rocznik: 2012
• Numer: 2(16)
• Strony: 7-21

Twórcy

autor

Joalnta Rzeźnicka-Krupa

• Uniwersytet Gdański,

Bibliografia

• Appadurai, A. (2005). Nowoczesność bez granic. Kulturowy wymiar globalizacji (przekład
• i wstęp Z. Pucek). Kraków: Universitas.
• Bauman, Z. (2007). Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim. Gdańsk: GWP.
• Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości. Warszawa: Krytyka Polityczna.
• Fairclough, N., Duszak, A. (2008). Krytyczna analiza dyskursu – nowy obszar badawczy dla lingwistyki
• i nauk społecznych (Wstęp). W: Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście
• do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
• 9) Na temat tego podejścia badawczego piszę szerzej, odnosząc się do tekstów źródłowych
• prezentujących metodę fenomenograficzną, w pracy: Niepełnosprawność i świat społeczny. Szkice
• metodologiczne, Kraków 2009.
• 20 Jolanta Rzeźnicka-Krupa
• Fairclough, N., Mulderrig, J., Wodak, R. (2011). Critical Discourse Analysis. W: T. A. van Dijk
• (red.), Discourse Studies. A Multidisciplinary Introduction, wyd. 2. Los Angeles: Sage.
• Giroux, H.A. (2010). Wobec wyzwań tożsamości i różnicy (poza dyskurs edukacji wielokulturowej.
• W: H.A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki
• radykalnej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Gmerek, N. (2009). Poglądy i wyobrażenia nauczycieli szkoły ogólnodostępnej na temat
• kształcenia integracyjnego, niepublikowana praca magisterska pod kierunkiem J. Rzeźnickiej‑Krupy,
• Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.
• Hall, S. (1992). The Question of Cultural Identity. W: S. Hall, D. Held, T. McGrew (red.), Modernity
• and Its Futures. Cambridge: Polity Press.
• Jaworska-Witkowska, M., Rzekońska, A. (red.). (2008). Przeszukiwanie humanistyki. Od inspiracji
• do inicjacji. Studenckie próby między dydaktyką a badaniami. Toruń: Wydawnictwo Adam
• Marszałek.
• Jaworska-Witkowska, M. (2010). Próby pedagogicznego myślenia wobec (oporu) języków kultury
• (wyobraźnia humanistyczna a wrażliwość pedagogiczna: zadania do pracy dydaktycznej ze
• studentami). Studia z Teorii Wychowania, nr 1.
• Laclau, E. (2004). Emancypacje. Wrocław: DSW.
• Laclau, E. (2009). Rozum populistyczny. Wrocław: DSW.
• Podkowska, P. (2009). Praca nauczycieli w klasie integracyjnej, niepublikowana praca magisterska
• pod kierunkiem J. Rzeźnickiej-Krupy, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.
• Rutkowiak, J. (1995). „Pulsujące kategorie” jako wyznaczniki mapy odmian myślenia o edukacji.
• W: J. Rutkowiak (red.), Odmiany myślenia o edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Rzeźnicka-Krupa, J. (2009). Niepełnosprawność i świat społeczny. Szkice metodologiczne. Kraków:
• Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Rzeźnicka-Krupa, J. (2011). Niepełnosprawność i pedagogika. Pytanie o podmiot a kwestia tożsamości
• i zmiany paradygmatycznej dyscypliny. Studia z Teorii Wychowania, t. 2, nr 2, s. 267–283.
• Skarga, B. (1997). Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne. Kraków: Znak.
• Szkudlarek, T. (2008). Dyskursywna konstrukcja podmiotowości („Puste znaczące” a pedagogika
• kultury). W: M. Kruszelnicki, W. Kruszelnicki (red.), Forum Oświatowe, numer specjalny
• Studia z posthumanistycznej filozofii podmiotu. Warszawa–Wrocław: PTP i DSW, s. 125–139.
• Witkowski, L. (1995). Podmiot jako humanistyczne wyzwanie dla pedagogiki (przeciw skrajnym
• podmiotowcom). W: J. Rutkowiak (red.), Odmiany myślenia o edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza
• „Impuls”.