Katecheza szkolna a poczucie tożsamości religijnej ucznia klasy pierwszej – studium przypadku

• Autorzy: Lisowska Kinga

Warianty tytułu

EN

School Catechesis and the Sense of Religious Identity of a First-grade Pupil – A Case Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W świecie pełnym pluralizmu kulturowego dziecko staje przed trudnym zadaniem wyboru różnorodnych wartości, norm, zachowań czy też rytuałów . Wzrasta w kulturowej strukturze rodziny, ale także w środowiskach szkolnych i rówieśni-czych, reprezentujących elementy kultury moralnej ukierunkowanej na wyznawanie określonej wiary . Podejmowanie wyborów to poszukiwanie identyfikacji, poczucia wspólnotowego, przynależności, a jednocześnie odmienności od innych . Dziecko od początku swojego życia poszukuje przynależności do danej grupy społecznej . Dokonuje tego poprzez spotkanie z różnymi przestrzeniami kulturowymi w procesie dorastania .Dzięki temu kształtuje swoją tożsamość społeczną, a wraz z nią tożsamość religijną, która może ulegać modyfikacji w trakcie jego rozwoju i wychowania w środowisku rodzinnym oraz szkolnym . W artykule przedstawiono studium przypadku dziecka 7-letniego, które po doświadczeniu katechezy szkolnej charakteryzuje się większą identyfikacją z wiarą katolicką niż przed okresem rozpoczęcia edukacji . Na podstawie przeprowadzonych badań jakościowych stwierdzono funkcjonowanie elementów życia religijnego dziecka, które nie pochodzą z jego środowiska rodzinnego, ale zostały ukształtowane w rezultacie doświadczania religii podczas katechezy w szkole

EN

In a world full of cultural pluralism, a child faces the difficult task of choosing from a variety of values, norms, behaviours, or rituals . It grows up amid the cultural structure of the family, but also in school and peer environments, representing elements of a moral culture focused on professing a specific faith . Making choices is a search for identification, a sense of community, belonging, and at the same time being different from others . From the beginning of its existence, a child seeks to belong to a social group . It does that by encountering different cultural spaces in the process of growing up . As a result, the child shapes its social identity and with it its religious identity, which may be modified during its development and upbringing in the family and school environment . The article presents a case study of a seven-year-old child who, after experiencing school catechesis, was characterised by a greater identification with the Catholic faith . The qualitative research established the functioning of elements of the child’s religious life which did not come from its family environment, but were formed as a result of experiencing religion during school catechesis .

Słowa kluczowe

PL

edukacja wczesnoszkolna; katecheza szkolna; kultura; tożsamość; tożsamość religijna

EN

early childhood education; school catechesis; culture; identity; religious identity

• Wydawca: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Czasopismo: Paedagogia Christiana
• Rocznik: 2023
• Tom: 2/51
• Strony: 131-148

Twórcy

autor

Lisowska Kinga

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,

Bibliografia

• Baryła-Matejczuk, M . (2021) .Wspieranie rozwoju dzieci wysoko wrażliwych . Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji .
• Bereźnicki, F . (2018) .Dydaktyka szkolna dla kandydatów na nauczycieli . Kraków : Oficyna Wydawnicza „Impuls” .
• Dyczewski, L . (2015) . Tożsamość religijna . W: L . Dyczewski i K . Jurek (red .), Tożsamość religijna w nowoczesności (s . 9–27) . Lublin: Wydawnictwo KUL .
• Jeszka, A . (2022) . Tożsamość religijna . W: Słownik wolności religijnej . Pobrano 10 stycznia 2023 z: https://laboratoriumwolnosci .pl/slownik/tozsamosc-religijna/ .
• Karas, M . (2000) .Wyznania wiary i główne zasady doktrynalne. Katolicyzm . Kraków: WiR PARTNER .
• Kłoskowska, A . (1992) . Tożsamość i identyfikacja narodowa w perspektywie historycznej i psychologicznej . Kultura i Społeczeństwo, 1, 131–143 .
• Konferencja Episkopatu Polski .(2018a) .Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce . Częstochowa: Święty Paweł .
• Konferencja Episkopatu Polski . (2018b) .Program nauczania religii rzymskokato­lickiej w przedszkolach i szkołach . Częstochowa: Święty Paweł .
• Lisowska, K . (2019) . Gwara a tożsamość kulturowa przedszkolaków – na przykła-dzie placówek przedszkolnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego . Podstawy Edukacji, 12, 155–168 . https://doi .org/10 .16926/pe .2019 .12 .12 .
• Lisowska, K . (2022) . Miejsce edukacji regionalnej w kształtowaniu tożsamości regionalnej przed i w czasach pandemii . Edukacja Międzykulturowa, 2(17), 172–182 . https://doi .org/10 .15804/em .2022 .02 .13 .
• Łabendowicz, S . (2019) .Metodyka katechezy szkolnej . Radom: Instytut Nauko-wo-Wydawniczy „Spatium” .
• Mizerek, H . (2017) . Studium przypadku w badaniach nad edukacją . Istota i paleta zastosowań . Przegląd Pedagogiczny, 1, 9–22 .
• Nikitorowicz, J . (2005) .Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji mię­dzykulturowej . Gdańsk: GWP .
• Palka, S . (2006) .Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna . Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne .
• Piechaczek-Ogierman, G . (2019) . Uwarunkowania tożsamości lokalnej w śro-dowisku miejskim . Edukacja Międzykulturowa, 10(1), 157–172 . https://doi .org/10 .15804/em .2019 .01 .09 .
• Pilch, T . i Bauman, T . (2001) .Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe . Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” .
• Rubacha, K . (2016) .Metodologia badań nad edukacją . Warszawa: Wydawnictwo Editions Spotkania .
• Szczepański, M . S . (1999) . Tożsamość regionalna – w kręgu pojęć podstawo-wych . W: A . Matczak (red .), Badania nad tożsamością regionalną. Stan i potrzeby (s . 7–17) . Łódź–Ciechanów: Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury .
• Szewczyk, R . R ., Frączak, A ., Korzeniewska, M . i Staruchowicz, J . (2020a) .W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Podręcznik Archidiecezji Warmińskiej do nauki religii dla klasy I. Szkoła podstawowa. Cz. 1–2 . Warszawa: Wydawnictwo Katechetyczne .
• Szewczyk, R . R ., Frączak, A ., Korzeniewska, M . i Staruchowicz, J . (2020b) .W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Domownik – dodatek dla Rodziny. Szkoła podsta­wowa . Warszawa: Wydawnictwo Katechetyczne .
• Szulich-Kałuża, J . (2021) . Tożsamość religijna w dobie mediatyzacji religii . Roczniki Nauk Społecznych, 13(1), 133–150 . https://doi .org/10 .18290/rns21491 .9 .
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r . – Prawo oświatowe (Dz .U . z 2016 r . poz . 59) .
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r . – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz .U . z 2016 r . poz . 60) .
• Wróblewska, M . (2011) . Kształtowanie tożsamości w perspektywie rozwojowej i edukacyjnej . Pogranicze. Studia społeczne, 12, 176–187 .
• Zellma, A . (2002) . Kształtowanie tożsamości regionalnej młodzieży w toku inter-akcji katechetycznych .Studia Warmińskie, 39, 419–439 .

Identyfikatory

DOI

10.12775/PCh.2023.014