Jeszcze o odróżnianiu określeń temporalnych deiktycznych od wyznaczających narracyjnie (anaforycznych)

• Autorzy: Grzegorczykowa Renata

Warianty tytułu

EN

Again on distinguishing deictic from anaphoric temporal expressions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper discusses two series of temporal expressions in Polish: one that localizes the described event with regard to the act of speech (the deictic series), and one, used in narratives, that localizes it with regard to a fixed point (the so-called anaphoric series). Both series indicate simultaneity, anteriority, or posteriority of the event with regard to the act of speech (Pol. dziś ‘today’, wczoraj ‘yesterday’, tydzień temu ‘a week ago’, jutro ‘tomorrow’, za tydzień ‘in a week’, and others), or with respect to a fixed point (tego dnia ‘that day’, w przeddzień ‘a day before’, w poprzednim tygodniu ‘a week before’, nazajutrz ‘the day after’, w następnym tygodniu ‘a week later’). The two series differ in certain syntactic grammatical properties, e.g. connectivity with tense forms of the described verbs; cf. the impossible *Jutro byłem ‘I was tomorrow’, and the possible, when talking about the past, Nazajutrz byłem ‘I was a day after’. The anaphoric series, being semantically more general, can usually appear in deictic contexts; the opposite is not true, cf. the impossible *Tego dnia był w Krakowie, a jutro pojedzie do Zakopanego ‘He was in Cracow that day, and he will go to Zakopane tomorrow’.

Słowa kluczowe

EN

semantics; time; adverbials; deixis; temporal expresions

• Wydawca: Księgarnia Akademicka
• Czasopismo: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Rocznik: 2015
• Numer: Numer Specjalny
• Strony: 61-75

Twórcy

autor

Grzegorczykowa Renata

• Uniwersytet Warszawski, Warszawa

Bibliografia

• Bałabaniak D., 2013, System językowy a problemy jego opisu, „Linguistica Copernicana” nr 2 (10), s. 193–200.
• Burkhardt H., 2006, Nowy słownik synonimów polskich – ilustracja ciągu przymiotnikowego odnoszącego się do pojęcia czasu, [w:] A. Dąbrowska, A. Nowakowska (red.), Język a Kultura, t. 19: Czas − język − kultura, Wrocław, s. 73–80.
• Grochowski M., 2003, O znaczeniach przymiotników metatekstowych następny, kolejny, [w:] M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban (red.), Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego, Toruń, s. 197–205.
• Grzegorczykowa R., 1975, Funkcje semantyczne i składniowe polskich przysłówków, Wrocław.
• Grzegorczykowa R., 2006, Polskie przymiotniki temporalne na tle ogólnej językowej konceptualizacji czasu, [w:] A. Dąbrowska, A. Nowakowska (red.), Język a Kultura, t. 19: Czas − język − kultura, Wrocław, s. 33–43.
• Grzegorczykowa R., 2010, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.
• ISJP: M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego, Warszawa 2000.
• Laskowski R., 1998, Zagadnienia ogólne morfologii, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, s. 27–86.
• Laskowski R., 2003, Präpositionale Ausdrücke mit temporaler Funktion im Polnischen, [w:] G. Hentschel, T. Menzel (red.), Präpositionen im Polnischen, „Studia Slavica Oldenburgensia”
• 11, Oldenburg, s. 193–226.
• Laskowski R., 2005, Temporalne frazy przyimkowe o funkcji prospektywnej i retrospektywnej, [w:] M. Grochowski (red.), Przysłówki i przyimki. Studia ze składni i semantyki języka polskiego, Toruń, s. 209–225.
• Nagórko A., Łaziński M., Burkhardt H., 2006, Dystynktywny słownik synonimów, Kraków.
• Pisarkowa K., 1961, Historia składni rok temu, „Język Polski” XLI, s. 319–328.
• PSJP: H. Zgółkowa (red.), Praktyczny słownik języka polskiego, t. 43, Poznań 2003.

Identyfikatory

DOI

10.12797/LV.10.2015.1SP.06