Wartości i antywartości w osiemnastowiecznych przysłowiach

• Autorzy: Beata Kuryłowicz

Warianty tytułu

EN

The Values and Anty-Values in the 18th Century Proverbs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

This article is an attempt to linguistically describe the values occurring in the 18th century proverbs excerpted from Nowy dykcjonarz by Michł Abraham Trotz. The author discusses the axiological preferences reflected in the proverbs, shows which categories and how many of them are emphasized in the proverbs, what linguistic and stylistic means are used to express and estimate of the values, and what aspects of the values are present in the proverbs semantic plan.

PL

Niniejszy artykuł jest próbą lingwistycznego opisu wartości występujących w osiemnastowiecznych przysłowiach, wyekscerpowanych z Nowego dykcjonarza Michała Abrahama Trotza. Autorka omawia preferencje aksjologiczne, odzwierciedlone w paremiach, ukazuje, które kategorie i jak licznie eksponowane są w prowerbiach, jakie środki językowe i stylistyczne służą wyrażaniu wartości i ich waloryzowaniu, a także jakie aspekty wartości uobecnione są w planie semantycznym przysłów.

Słowa kluczowe

PL

aksjologia lingwistyczna; XVIII wiek; paremiologia; leksykografia; Michał Abraham Trotz

EN

linguistic axiology; 18th century; paremiology; lexicography; Michał Abraham Trotz

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Humanistyczne
• Rocznik: 2015
• Tom: 63
• Numer: 6: Językoznawstwo
• Strony: 263-275

Twórcy

autor

Beata Kuryłowicz

• Uniwersytet w Białymstoku,

Bibliografia

• Bartmiński J.: Miejsce wartości w językowym obrazie świata, w: Język w kręgu wartości, red. J. Bartmiński, Lublin 2003.
• Biegeleisen H.: Ilustrowane dzieje literatury polskiej, t. I, Wiedeń 1898.
• Hołówka T.: Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku, Warszawa 1986.
• Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W.: Słownik języka polskiego, Warszawa 1900-1927.
• Kopaliński W.: Słownik symboli, Warszawa 2006.
• Puzynina J.: Jak pracować nad językiem wartości?, w: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne, red. J. Puzynina, J. Bartmiński, Wrocław 1991, s. 129-137.
• Puzynina J.: Język wartości, Warszawa 1992.
• Puzynina J.: Słowo – wartość – kultura, Lublin 1997.
• Minikowska T.: Czy pokora znaczy ‘uniżoność’, uległość’, „Acta Universitatis Nicolai Copernici, Filologia Polska” 27(1985), z. 160, s. 105-139.
• Skorupka S.: Przysłowia a wyrażenia i zwroty przysłowiowe, „Prace Filologiczne” 32(1985), s. 359-364.
• Urbańczyk S.: Polskie słowniki oświeceniowe, w: tenże, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław 1979, s.292-299.
• Walczak B.: Nowe prace o polskich słownikach osiemnastowiecznych, w: Studia romanica in honorem Stanislai Gniadek, red. H. Misterski, J. Sypnicki, Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1994, s. 45-57.
• Wyżkiewicz-Maksimow R.: Językowy obraz człowieka – charakter i osobowość w paremiologii polskiej, serbskiej i chorwackiej, Gdańsk 2012.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rh.2015.63.6-14