Miejsce melancholii w kulturze staropolskiej w świetle kazań pogrzebowych przełomu XVII i XVIII w.

• Autorzy: Bąk Justyna

Warianty tytułu

EN

Place of melancholy in Old Polish culture in the light of the funeral sermons in the turn of 17th and 18th century

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

Melancholy is a concept of a rich semantic structure. Old Polish concept of melancholy was formed under the influence of ideological currents of the era and served mainly as the expression of thought and reflection on the passing time, in which the phenomenon of death played a key role. In the Middle Ages the term of melancholy, known as acedia at that time, was perceived as a sin. For a man of the Baroque death was the harbinger of eternal life, which is why his attention was firmly focused on eschatological concepts. The matter of the funeral sermons and guidebooks of proper dying were made to persuade a man to a pious life and give him hope for a rebirth in eternity. Especially when he experienced suffering or at the time of his death. Preachers much of their attention devoted to emphasize the important role of hope as the essence of the Christian faith. It supposed to be the remedy for sadness and the melancholic trance for those families which lost their loved ones. Because melancholy led men to second thoughts about God’s creation and led to the loss of health. Melancholy was longing for the passaging time. The indescribable grief over human imperfection and its destructive nature.

Słowa kluczowe

EN

melancholy; Old Polish culture; funeral sermons

• Wydawca: Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką
• Rocznik: 2015
• Tom: 9
• Strony: 51-63

Daty

wydano

2015

Twórcy

autor

Bąk Justyna

• Uniwersytet Wrocławski

Bibliografia

• R. Klibansky, E. Panofsky, F. Saxl, Saturn i Melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, Kraków 2012
• J. Goliński, Peccata capitalia. Pisarze staropolscy o naturze ludzkiej i grzechu, Bydgoszcz 2002
• J. Delumeau, Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu XIII-XVIII w., Warszawa 1994
• K. Maliszewski, Barokowe „theatrum mundi”. Uwagi o staropolskim obrazie świata na podstawie gazet rękopiśmiennych, [w:] Staropolski ogląd świata. Materiały z konferencji Wrocław 23-24 października 2004 r., red. B. Rok, F. Wolański, Wrocław 2004
• W. Bałus, Acedia i jej następstwa, „Znak” 1992 (448), nr 9
• B. Rok, Człowiek wobec śmierci w kulturze staropolskiej, Wrocław 1995
• J.A. Drob, Trzy zegary. Obraz czasu i przestrzeni w polskich kazaniach barokowych, Lublin 1998
• M. Skwara, Polskie drukowane oracje pogrzebowe XVII wieku, Gdańsk 2009
• B. Rok, Druki żałobne w dawnej Polsce XVI-XVIII wieku, [w:] Wesela, chrzciny i pogrzeby w XVI- XVIII wieku: kultura życia i śmierci, red. H. Suchojad, Warszawa 2001
• A. Nowicka-Struska, Obraz kobiety i kobiece wzorce osobowe w siedemnastowiecznych kazaniach pogrzebowych autorstwa karmelitów bosych, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2006, nr 3
• J.A. Chrościcki, Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej, Warszawa 1974
• D. Kunstler-Langer, Człowiek i cierpienie w poezji polskiego baroku, Toruń 2002
• J. Kracik, Staropolskie postawy wobec zarazy, Kraków 2012
• Z. Osiński, Lęk w kulturze społeczeństwa polskiego w XVI-XVII wieku, Warszawa 2009
• M. Korolko, Podręcznik retoryki homiletycznej, Kraków 2010