Czy derywaty prefiksalne wymienne wyrażają intensywność?

• Autorzy: Fijałkowska Wanda

Warianty tytułu

EN

Do derivatives created by exchange of prefixes express intensity?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper aims to clarify the misunderstandings concerning the semantic description of derivative verbs created through exchange of prefixes. The description of a class of verbs which up to now have been regarded as expressing the intensity of an action (e.g. przekarmić ‘to overfeed’, przesolić ‘to oversalt’) had to undergo deep changes, including the elimination of lexemes which were created using two morphemes simultaneously (napracować się ‘to have worked a lot’ ← pracować ‘to work’). A detailed analysis has enabled us to prove that where others saw intensity, there was in fact effectiveness. Derivatives included in this category express three grades of effectiveness: high (as in ubawić się ‘to have rather enjoyed oneself’, wybiegać się ‘to have run enough’), excessive (as in przesolić ‘to oversalt’, zapić się ‘to loose life due to alcohol addiction’) and maximal (wytruć ‘to poison everyone’, domyć ‘to wash something clean’). Moreover, other lexemes need to be included in this class, namely those which are incorrectly seen as determining methodicalness (objeść ‘to eat all of someone’s food’), as well as exhaustivity (wybić ‘to kill everyone’, wyniszczyć ‘to thoroughly destroy’). Such a description will promote effectiveness, while eliminating small semantic sub-groups that are not uniform in their structure.

Słowa kluczowe

EN

perfective verb; derivation; exchange of prefixes; intensity; effectiveness

• Wydawca: Księgarnia Akademicka
• Czasopismo: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Rocznik: 2016
• Numer: 22
• Strony: 71-82

Twórcy

autor

Fijałkowska Wanda

• Uniwersytet Warszawski, Warszawa

Bibliografia

• Krupianka A., 1969, Formacje czasownikowe z przedrostkiem o- (ob-) w języku polskim, Toruń.
• Przybylska R., 2006, Schematy wyobrażeniowe a semantyka polskich prefiksów czasownikowych do-, od-, prze-, roz-, u-, Kraków.
• SGS: M. Skarżyński (red.), Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka ogólnopolskiego, t. III: Gniazda odczasownikowe, Kraków 2004.
• SJPD: W. Doroszewski (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1958–1969.
• SJPSz: M. Szymczak (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1978–1981.
• Śmiech W., 1986, Derywacja prefiksalna czasowników polskich, Wrocław.
• USJP: S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003.
• Wiśnicki M., 2009, Derywacja prefiksalna wymienna czasowników polskich w świetle danych gniazdowych, „LingVaria” nr 1 (7), s. 139–150.
• Wiśnicki M., 2010, Derywacja prefiksalna wymienna w czasownikach polskich na materiale gniazdowym, Uniwersytet Warszawski, rozprawa doktorska, mszps.
• Wróbel H., 1984, Słowotwórstwo czasownika, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, s. 467–506.
• Wróbel H., 1998, Czasownik, [w:] R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa, s. 536–583.

Identyfikatory

DOI

10.12797/LV.11.2016.22.05