Analiza prawidłowości przedstawienia treści geograficznej na Wielkiej Mapie Pomorza Eilharda Lubinusa

• Autorzy: Siedlik Krzysztof

Warianty tytułu

EN

Analysis of the Correctness of the Geographical Contents in the Great Map of Pomerania by Eilhard Lubinus

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

It is the first attempt to analyse the correctness of representing the topography at the turn of the 16th and 17th centuries in Lubinus’ Map. The main thesis of the article is an assumption that Lubinus while editing the map, in addition to his measurements, used the sketches and cadastral maps of the Pomeranian Duchy. Some selected fragments of the map verified the representation of the terrain. A few errors that have been identified are a source of valuable information on the map itself, and at the same time they have confirmed the proposed hypothesis. Besides, the article presents the measurement methods of the time, as well as the errors that might have influenced the results. A hypothesis has been formulated that Lubinus’ Map in the southern coastal zone of the Baltic presents an image of a lowered sea level resulting from the climatic cooling of the Little Ice Age. The source for this thesis is mainly the area of the Szczecin Lagoon (German: Stettiner Haff ) and the islands of Usedom and Wolin (German: Wollin).

Słowa kluczowe

PL

historia kartografii; Eilhard Lubinus; Księstwo Pomorskie

EN

history of cartography; Eilhard Lubinus; Pomeranian Duchy

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Przegląd Zachodniopomorski
• Rocznik: 2014
• Numer: 2
• Strony: 15-58

Twórcy

autor

Siedlik Krzysztof

Bibliografia

• Augustowski B., Pobrzeże Pomorskie, Wrocław–Gdańsk 1984.Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen, Th. II, Bd. 2, Anklam 1865.Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen, Th. II, Bd. 3, Berlin 1868.Berghaus H., Landbuch des Herzogthums Pommern und des Fürstenthums Rügen, Th. II, Bd. 5, Berlin–Wriezen a/O 1873.Crusse H.H., Mapa Pomorza Przedniego (Pomerania Regia Sive), 1654.Das Grimmsche Wörtebuch, Bd. 14, Leipzig 1893.Drolshgen C., Die Schwedische Landesaufnahme und Hufenmatrikel von Vorpommern als alteste Deutsches Kataster, Greifswald 1920.Haas A., Pommersche Sagen, Berlin–Friedenau 1912.Hauptmann H., Der Hafenort Regamünde, „Baltische Studien” Jg. 18, Stettin 1860.Halbfass W., Etwas vom Pommerschen Meere, „Deutsche Fischerei Zeitung” 22, 1899.Gaedke E., Die Ablassung der Madü unter Friedrich dem Großen 1770–1774, Pyritz 1936.Geologische Karte von Preußen und benachbarten deutschen Ländern: Blatt (12–57) Fritzow. 1886/1921Blatt 1857 (519) Robe. 1889/1915 Erste Topographische Aufnahme Blatt 599, 1829.Hlibowicki R., LangA., Geodezja, Warszawa 1971.Karte des Königl. Preus. Herzogthums Vor. und Hinter Pommern Gilly, Berlin 1789.Klempin R., Pommersches Urkundenbuch, Bd. 1, Abt. 1, 786–1253, Stettin 1860.Klempin R., Kratz G., Martikeln und verzeichnisse des Pommerschen Ritterschaft vom XIV bis in das XIX Jahrhundert, Berlin 1863.Lips K., Zur Kartographie des Kreises des Pyritz, Sonderdruck der Baltischen Studien 1934.Mapa Topograficzna Polski 1 : 10 000 (1984).Ost H.-G., Die zweite Deutsche Ostsiedlung im Drage- und Kudowgebiet, Leipzig 1939.Plit J., Przestrzenne zmiany zasięgu lasów i gospodarowania w lasach gminy Polanów w ciągu ostatnich 400 lat, w: Różnorodność biologiczna Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Warciańsko-Polanowskie, red. W. Gil, Polanów 2010.Plit J., Mapa Henneberga i Mapa Lubinusa jako źródło informacji o stanie środowiska geograficznego na przełomie XVII i XVIII w. Studium Metodyczne. Źródła kartograficzne w badaniach krajobrazu kulturowego, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego nr 16, Sosnowiec 2012.Prumers R., Pommersches Urkundenbuch, Bd. 2, Abt. 1, 1254–1278, Stettin 1881.Prumers R., Pommersches Urkundenbuch, Bd. 2, Abt. 2, 1278–1286, Stettin 1885.Prumers R., Pommersches Urkundenbuch, Bd. 3, Abt. 1, 1287–1295, Stettin 1888.Prumers R., Pommersches Urkundenbuch, Bd. 3, Abt. 2, 1296–1300, Stettin 1891.Rotnicki K., Identyfikacja, wiek i przyczyny holoceńskich ingresji i regresji Bałtyku na polskim wybrzeżu środkowym, Smołdzino 2009.Sawicki K., Pięć wieków geodezji polskiej. Szkice historyczne od XV do XIX wieku, Warszawa 1960.Siedlik K., Instrukcje geodezyjne z Pomorza, Nowej Marchii oraz Meklemburgii jako odzwierciedlenie rozwoju miernictwa w XVII i XVIII wieku, Konferencja „Prawo w Geodezji” Zachodniopomorska Izba Gospodarcza, Pogorzelica 2010.Skrycki R., Prace kartograficzne w dolinach Odry, Warty i Noteci w okresie Fryderycjańskim. Goswien Othmar Schultze i jego wkład w rozwój Kartografii Pruskiej, Szczecin 2013.Eilharda Lubinusa podróż przez Pomorze, red. R. Skrycki, Szczecin 2013.Stelmach M., Historia kartografii Pomorza Zachodniego do końca XVIII wieku, Szczecin1991.Szalast G., Tomaszewski R., Ogiewa M., „Dziwny” przypadek na Wielkiej Mapie Księstwa Pomorskiego – przyczyna do badań nad poprawnością sieci wodnej na dawnych mapach, XXVII Konferencja Historyków Kartografii „Dawne Mapy jakoźródła badaniach geograficznych i historycznych”, Lublin 2013.Jezioro Miedwie i Nizina Pyrzycka, red. R. Borówka, Szczecin 2007.Wolny B., Mapa Księstwa Pomorskiego z 1618 roku Eilharda Lubina. Ocena geometryczno-matematyczna, Materiały Zachodniopomorskie t. XXXIV, Szczecin 1988.Wolny B., Południowe Wybrzeże Bałtyku na mapie Księstwa Pomorskiego Eilharda Lubinusa z 1618 roku. Podstawowe ustalenia analizy geometryczno-matematycznej, w: Historia kartografii Pomorza Zachodniego do końca XVIII wieku, Materiały XVIII Ogólnopolskiej Konferencji Historyków Kartografii, Szczecin 1997.Wustrack C.F., Nachtrag zur kurzen histor.-geogr.-statist. Beschreibung von Vor- und Hinterpommern, Stettin 1795.Zeiller M., Topographia Electorat Brandenburgici et Ducatus Pomeraniae, 1652.Greifswalder Geographische Arbeiten. Historische Geographie und Kulturlandschaftsforschung, Bd. 22, Greifswald 2001.