Problem realizacji praw wyborczych kobiet w Polsce międzywojennej: debata na łamach prasy dla katoliczek

• Autorzy: Maj Ewa

Warianty tytułu

EN

The problem of the implementation of women’s suffrage in interwar Poland: a debate in the Catholic women’s press

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

The women’s right to vote was recognised by the Second Polish Republic in 1918. That led to certain changes in the politics of the country. The Catholic women’s press played a major role in examining what was influencing female voters. There were two points of interest for political journalism: 1) the justification of women’s right to political equality by showing Polish women as heroines throughout the Polish history; 2) popularisation of women’s right to vote. Readers were encouraged to learn how Polish women gained voting experience. The press was particularly interested in Catholic female Members of the Polish Parliament and deputies for the Silesian Sejm. The debate itself was repeating the patterns of the patriarchal system and the archetype of the Polish Mother and the Polish-Catholic woman. Thus, they were shown as defenders of the traditional way of doing politics, assuring that after gaining the suffrage the Polish women would vote for the Catholic National political parties.

Słowa kluczowe

EN

active suffrage; passive suffrage; women; elections; press; political journalism; Catholic woman

• Wydawca: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Czasopismo: Przegląd Sejmowy
• Rocznik: 2022
• Numer: 2(169)
• Strony: 127–150

Twórcy

autor

Maj Ewa

• Prof. dr hab. Ewa Maj Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii i Dziennikarstwa, Polska Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Faculty of Politology and Journalism, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-7295-1759

Bibliografia

• Biblioteka Narodowa, Magazyn Druków Ulotnych, Dział Życia Społecznego, Narodowa Organizacja Wyborcza Kobiet Polskich, „Kobiety polskie”, sygn. IA 6c Cim.
• Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Gabinet Dokumentów Życia Społecznego, „Polki Katoliczki”, sygn. DU XP.15[51264].
• Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, Dz.U. z 1918 r. nr 18, poz. 46.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 lipca 1922 r. w przedmiocie tekstu dekretu o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego w brzmieniu obowiązującem przy wyborach do Sejmu Śląskiego, Dz.U. RP z 1922 r. nr 59, poz. 528.
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Okres 1, Druk nr 2482, Wniosek posłów ze Związku Ludowo-Narodowego, Chrześcijańskiej Demokracji i Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego w sprawie zmiany artykułów Konstytucji z 17 marca 1921 r., Warszawa, dnia 1 lipca 1926 r.
• Liga Narodowa (1893–1928). Wybór relacji, oprac. T. Sikorski, A. Wątor, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2015.
• Pamiętnik III Zjazdu Katolickiego, Śląska Liga Katolicka, Katowice 1924.
• Pamiętnik Zjazdu Skargowskiego w Krakowie w dniach 25 i 26 września 1912 r., Drukarnia Eugeniusza i Kazimierza Koziańskich, Kraków 1912.
• Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1927, oprac. W. Dzwonkowski, H. Mościcki, Drukarnia Narodowa, Warszawa 1928.
• Prawo o stowarzyszeniach, związkach zawodowych i zgromadzeniach. Ustawy, dekrety, rozporządzenia, okólniki, wzory statutów, regulaminów i podań do władz, oprac. Z. Łączyński, Księgarnia Powszechna, Kraków 1937.
• Spis delegatów wszystkich dzielnic zaboru pruskiego wybranych na Polski Sejm Dzielnicowy do Poznania, „Dziennik Polskiego Sejmu Dzielnicowego” 1918.
• Wisłocki J., Prawo głosowania kobiet, Wydawnictwa Wydziału Kół Prawniczych Ogólnopolskiego Związku Akademickich Kół Naukowych, Warszawa 1932.
• Drużbacka W., O Związku Kółek Polskich Ziemianek w Galicji. Przemówienie wygłoszone dnia 28 sierpnia 1911 r. podczas Kongresu Mariańskiego w Przemyślu, Drukarnia Jana Łazora, Przemyśl 1912.
• Katolicki Związek Polek 1906–1936, Druk. Fr. Orzechowski, [Warszawa 1937].
• Kobieta w Sejmie. Działalność posłanek Narodowej Organizacji Kobiet. Zarys sprawozdania za lata 1919–1927, Narodowa Organizacja Kobiet, Warszawa 1928.
• Początki katolickiego ruchu kobiecego w Polsce, oprac. H. Sołtanówna, Zjednoczenie Katolickich Związków Polek, Poznań 1930.
• Przemówienie przewodniczącej Narodowej Organizacji Kobiet p. Ireny Puzynianki na walnym zjeździe NOK dnia 25 listopada 1928 r., Salezjańska Szkoła Graficzna, [Warszawa 1929].
• Rzepecka Z., Akcja Katolicka w organizacjach kobiecych, Katolicki Związek Kobiet, Poznań 1935.
• Życie nie jest tak proste, „Młoda Polka” 1937, nr 10.
• Cele Polskiego Związku Niewiast Katolickich, „Niewiasta Katolicka”, 3 IV 1931, nr 4.
• Chmurski A., Co to jest konstytucja?, „Głos Wielkopolanek”, 6 III 1921, nr 10.
• Co słychać w Polsce?, „Głos Dziewcząt Polskich” 1930, nr 3.
• Czwórki oświatowe, „Gazetka dla Kobiet” 1924, nr 7.
• Diabeł w butelce, „Głos Polek”, 27 X 1923, nr 18.
• Dmochowska M., W dziejowej chwili, „Własnymi Siłami” 1938, nr 10.
• Do obywatelek Polek!, „Hasło Polki”, 25 XII 1938, nr 11–12.
• Doniosłe uchwały Narodowej Organizacji Kobiet, „Niewiasta Katolicka”, 7 VI 1932, nr 6.
• Drużbacka W., Śp. Irena Puzynianka, „Ziemianka Polska” 1933, nr 11.
• Duch kobiety w dziejach Polski, „Gazeta dla Kobiet” 1930, nr 10.
• Godność żon i matek, „Niewiasta Katolicka”, 6 X 1931, nr 10.
• Jak kobiety walczyły o Śląsk za Olzą, „Gazeta dla Kobiet” 1938, nr 11.
• Jankowska Z., Polska idea narodowa, „Ziemianka Polska”, 15 VIII 1926, nr 16.
• J.K., Przetrwamy!, „Gazeta dla Kobiet” 1933, nr 11.
• J.S., KSK krzewi katolickiego ducha obywatelskiego i zrozumienie spraw państwowych, „Gazeta dla Kobiet” 1938, nr 10.
• Jubileusz Niewiast Katolickich w Jabłonkowie, „Niewiasta Katolicka”, 7 VII 1931, nr 7.
• Kierunki polityczne, „Niewiasta Katolicka”, 1 IX 1931, nr 9.
• Kobiety a polityka. Referat pos. Eweliny Pepłowskiej wygłoszony na wielkim zebraniu NOK w Wilnie, „Hasło Polki” 1934, nr 4.
• Komisje uświadomienia politycznego, „Gazeta dla Kobiet”, 22 XII 1918, nr 26.
• Kurs dla prezesek, sekretarek i skarbniczek, „Głos Polek”, 13 X 1923, nr 17.
• Lewica o głosowaniu kobiet, „Gazeta dla Kobiet”, 25 I 1923, nr 1.
• Małe cnoty wychowawcy, „Kuźniczanka” 1933, nr 3.
• Manifest Młodych, „Hasło Polki”, 30 III 1938, nr 3.
• Matki czuwajcie!, „Gazetka dla Kobiet” 1924, nr 11.
• Milewska O., Pójdź – jesteś potrzebna, „Głos Wielkopolanek”, 24 IX 1922, nr 39.
• Na kogo głosować!, „Gazeta dla Kobiet”, 1928, nr 1.
• Nasi kandydaci, „Głos Wielkopolanek”, 15 X 1922, nr 42.
• O równe prawa dla kobiet, „Gazeta dla Kobiet”, 10 XI 1918, nr 23.
• Oświadczenie wobec przedstawicieli prasy w związku z udziałem w Kongresie Eucharystycznym w Lublanie, „Kurier Poznański”, 29 VI 1935, nr 294.
• Polityka, „Niewiasta Katolicka ”, 2 VI 1931, nr 6.
• Polka katoliczka a śp. Eligiusz Niewiadomski, „Gazeta dla Kobiet”, 25 III 1923, nr 3.
• Polski Sejm Dzielnicowy, „Gazeta dla Kobiet”, 8 XII 1918, nr 25.
• Powołanie niewiasty, „Niewiasta Katolicka”, 1 X 1930, nr 1.
• Puzynianka I., Do sióstr z Katowic, „Gazetka dla Kobiet” 1924, nr 11.
• Restorffowa P., Walka w Sejmie o wódkę, „Gazetka dla Kobiet” 1924, nr 9.
• Rezolucja Katolickiego Towarzystwa Polek, „Kobieta Wielkopolska”, 20 XII 1936, nr 1.
• Rola kobiety w życiu Narodu, „Szczerbiec”, 9 X 1938, nr 8.
• Różycka H., Szanowne Panie!, „Ziemianka Polska”, 15 IV 1928, nr 8.
• Rzepecka Z., Przypomnienie, „Zjednoczenie” 1938, nr 11.
• Rzepecka Z., Ważne dni, „Zjednoczenie” 1928, nr 11.
• Skład Sejmu Wojewódzkiego. Lewica 16 mandatów, prawica 32 mandaty, „Gazeta Robotnicza”, 14 X 1922, nr 234.
• S.M., Bolszewiczka, „Gazeta dla Kobiet” 1937, nr 4.
• Sprawozdanie z 24 Zjazdu Delegowanych Stowarzyszeń Związku Kobiet Pracujących w dniu 1 czerwca 1930 r. w Poznaniu, „Gazeta dla Kobiet” 1930, nr 10.
• Stafiej T., Bohaterka listopadowego powstania. (Emilia Platerówka), „Matka i Gospodyni”, 23 XI 1930, nr 24.
• Stęślicka H., Rzut oka na historię Związku Towarzystw Polek, „Głos Polek” 1927, nr jubileuszowy.
• Stosunek państwa do rodziny, „Niewiasta Katolicka”, 7 VI 1932, nr 6.
• Tak na mój rozum, „Gazeta dla Kobiet” 1938, nr 1.
• Tuchołkowa S., Udział kobiety w polityce, „Głos Wielkopolanek”, 20 X 1922, nr 44.
• Udział kobiet w życiu politycznym, „Kobieta Polska” (krakowska) 1918, nr 12.
• W obronie swobody człowieka. Kościół potępia ograniczenia praw obywatela, „Pracownica Polska” 1938, nr 12.
• Walka o dusze kobiet i dzieci, „Współczesne Życie Kobiety” 1938, nr 4.
• Wniosek. Do Wysokiego Sejmu, „Ziemianka” 1919, nr 7.
• Wpływy Kominternu wśród nauczycieli, „Współczesne Życie Kobiety” 1938, nr 4.
• Z naszego ruchu, „Polka”, 23 IV 1926, nr 8.
• Zadania kobiet wiejskich w Niemczech, „Kobieta Polska” (poznańska), 1 II 1937, nr 2.
• Zawadzka M., O wychowaniu obywatelskim. Obowiązki obywatelskie, „Kobieta Polska” (krakowska) 1920, nr 4.
• Zawadzka M., O wychowaniu obywatelskim. Odpowiedzialność obywateli, „Kobieta Polska” (krakowska) 1920, nr 5–7.
• Zawadzka M., O wychowaniu obywatelskim. Społeczeństwo i rząd, „Kobieta Polska” (krakowska) 1920, nr 3.
• Zawadzka M., O wykształceniu obywatelskim, „Kobieta Polska” (krakowska) 1920, nr 1.
• Zdanowska A., Zjazd Związku Kółek Włościanek w Poznaniu, „Gazetka dla Kobiet” 1924, nr 4.
• Zjazd Narodowej Organizacji Kobiet, „Gazetka dla Kobiet” 1923, nr 4.
• Zjazd Walny Zjednoczonych Ziemianek, „Ziemianka” 1919, nr 7.
• Złożenie krzyża w Sejmie, „Ziemianka” 1919, nr 7.
• Zytka, Bądźmy uczciwe, „Głos Dziewcząt Polskich” 1930, nr 3.
• Żurowska F., Otwarte oczy, „Jednodniówka Młodej Polki” [1934].
• Chrapek J., Góral J., Zarys ważniejszych wynalazków z dziedziny masowego komunikowania oraz wypowiedzi Kościoła na temat środków społecznego przekazu, [w:] Kościół a środki społecznego przekazu. Praca zbiorowa, red. J. Chrapek, Pallotinum, Warszawa 1990.
• Dufrat J., Prasa politycznych organizacji kobiecych w Polsce w latach 1917–1939, [w:] Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Prasa organizacji politycznych, red. M. Dajnowicz, A. Miodowski, Wydawnictwo HUMANICA, Białystok 2017.
• Fiktus P., Poselska aktywność kobiet na mównicy sejmowej w dobie II RP, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2015, nr 9.
• Goik M., Janina Omańkowska, [w:] Patriotki ze Śląska. Posłanki na Sejm Śląski w okresie międzywojennym, red. A. Bednarz, M. Goik, K. Tabór-Osadnik, Stowarzyszenie On/Off, Tychy 2018.
• Gruszczyk M., Między działalnością społeczną a wielką polityką. Maria Moczydłowska (1886–1969), najmłodsza posłanka Sejmu Ustawodawczego II RP, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2019, t. 25, https://doi.org/10.31261/SPUS.2019.25.01.
• Kacperski K., Koncepcje systemu wyborczego do Sejmu na ziemiach Królestwa Polskiego w latach 1917–1918, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2018.
• Kacperski K., Prawo wyborcze do Sejmu Ustawodawczego, „Przegląd Sejmowy” 2018, nr 6.
• Kacperski K., Problematyka czynnego i biernego prawa wyborczego kobiet w wyborach do Sejmu Ustawodawczego w świetle publicystyki politycznej II Rzeczypospolitej (listopad 1918 r. – styczeń 1919 r.), „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 5, https://doi.org/10.31268/PS.2019.64.
• Kondracka M., Posłanki i senatorki II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017.
• Langrod J.S., Polskie prawo o stowarzyszeniach. Uwagi krytyczne, Dom Książki Polskiej, Kraków 1934.
• Luksa K., Gabriela Balicka (1867–1962). Działalność polityczna, społeczna, naukowa, edukacyjna, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017.
• Maj E., „Feminizm narodowy”, czyli o kobietach w Narodowej Demokracji, [w:] Feminizm, red. M. Marczewska-Rytko, D. Maj, M. Pomarański, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2015.
• Maj E., Katolicka, katolicko-narodowa i narodowa prasa dla kobiet w Polsce międzywojennej: cechy czasopiśmiennictwa światopoglądowego, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2021, nr 1, https://doi.org/10.15290/cnisk.2021.01.10.04.
• Maj E., Wzorzec parlamentarzystki w prasie dla kobiet w Polsce międzywojennej, „Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych” 2019, nr 1, https://doi.org/10.15290/cnisk.2019.01.06.04.
• Mysiakowska-Muszyńska J., Narodowa Organizacja Kobiet wobec komunizmu – idea i praktyka działania (1919–1939). Wybrane zagadnienia, [w:] Polskie wizje i oceny komunizmu (1917–1989), red. M. Kornat, R. Łatka, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2020.
• Mysiakowska-Muszyńska J., „W imię Boga i Ojczyzny!”. Działalność społeczno-polityczna Narodowej Organizacji Kobiet 1919–1939 – wybrane zagadnienia, „Dzieje Najnowsze” 2015, nr 3.
• Nowak J., Książę kardynał Adam Stefan Sapieha jako apostoł miłosierdzia w naszej ojczyźnie, „Polonia Sacra” 2014, nr 2.
• Piechnik O., Posełki. Osiem pierwszych kobiet, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2019.
• Radomski G., Feminizm jest nam obcy. Kwestia kobieca w publicystyce Narodowej Demokracji w okresie międzywojennym, [w:] Narodowa Demokracja XIX–XXI wiek (koncepcje – ludzie – działalność), red. T. Sikorski, A. Wątor, Zapol, Szczecin 2008.
• Szlachta B., Feminizm, [w:] Encyklopedia polityczna, t. 1: Myśl polityczna: główne pojęcia, doktryny i formy ustroju, red. J. Bartyzel, B. Szlachta, A. Wielomski, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2007.
• Śliwa M., Udział kobiet w wyborach i ich działalność parlamentarna, [w:] Równe prawa i nierówne szanse: kobiety w Polsce międzywojennej. Zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2000.

Identyfikatory

DOI

10.31268/PS.2022.102