Bruno Schulz w Rosji

• Autorzy: Justowa Polina

Warianty tytułu

EN

Bruno Schulz in Russia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł przedstawia historię przekładów dzieł Brunona Schulza na język rosyjski oraz rozmaitych inicjatyw kulturalnych wokól jego twórczości poczynając od pierwszego wydania w latach 1980 i kończąc na czasach obecnych. Do końća 1985 roku Schulz właściwie nie istniał w świadomości rosyjskojęzycznego czytelnika. Oficjalna literatura radziecka nie dopuszczała do głosu tak „dziwnej” i „wynaturzonej” twórczości, dlatego najczęściej trafiała na łamy różnego rodzaju wydań funkcjonujących w drugim obiegu, tzw. samizdacie. Po raz pierwszy zatem proza mitotwórcy z Drohobycza zabrzmiała z rosyjskim zaśpiewem w samizdatowym czasopiśmie społeczno-literackim „Mitin żurnal” w 1985 roku. Było to opowiadanie Samotność w przekładzie Olgi Abramowicz. W 1989 roku, na łamach łotewsko-rosyjskiego magazynu z siedzibą w Rydze „Rodnik” (1987–1994) ukazały się przekłady prozy Brunona Schulza autorstwa Igora Klecha. Znaczna poprawa sytuacji nastąpiła w latach 90, kiedy nareszcie wolno było drukować i czytać wszystko. Ostatnia dekada XX wieku zaowocowała całym wachlarzem publikacji szulcowskich. Dziesięciolecie to upłynęło pod znakiem znakomitych przekładów pisarza, poety i tłumacza Asara Eppela. W 1993 roku nakładem wydawnictwa Geszarim ukazują się w wersji książkowej Sklepy Cynamonowe i Sanatorium pod klepsydrą. Po długiej przerwie, w 2011 roku nakładem wydawnictwa „Tekst” ukazuje się tom Ocalone zawierający wszystkie zachowane teksty Schulza w przekładach Asara Eppela. Zastanawia natomiast niedużą ilość rozpraw literaturoznawczych omawiających fenomen prozy Schulza, aczkolwiek w ostatnich latach rekompensują tę przykrą sytuację publikacje internetowe oraz inicjatywy kulturalne, m.in. szereg materiałów na stronie Radia Swoboda zrobionych przez poetkę i dziennikarkę Elenę Fanajłową oraz rosyjskiej wersji portalu culture.pl, projekty performatywne (wystawa Szpilki Anny Kaszuby-Dębskiej pokazana w Moskwie w 2013 r.), wystawy rysunków Schulza w ramach Festiwalu B. Schulza w Moskwie w 2018 r. i inne.

EN

A presentation of the history of translations of works by Bruno Schulz into Russian as well as assorted cultural initiatives focused in his oeuvre, spanning from the first edition of 1989 to the present day. Official Soviet literature did allow such “strange” and “degenerate” works to speak and thus they were usually presented in all sorts of editions functioning in so-called samizdat circulation. For the first time prose by the myth-maker from Drohobycz resounded in Russian in the samizdat socio-literary periodical “Mitin Zhurnal” in 1985. The work in question was Samotność (Loneliness), translated by Olga Abramovich. In 1989 “Rodnik” (1987–1994), a Latvian-Russian periodical published in Riga, presented prose by Bruno Schulz translated by Igor Klekh. The situation improved considerably in the 1990s when was finally permitted to print and read everything. The last decade of the twentieth century produced a whole gamut of Schulzian publications conspicuous for excellent translations by the writer and poet Asar Eppel. In 1993 the Gesharim publishing house produced book versions of Sklepy cynamonowe (The Cinnamon Shops) and Sanatorium pod Klepsydrą (The Hourglass Sanatorium). After a lengthy interval, in 2011 the “Text” publishers issued the volume: Salvaged, containing all the preserved texts by Schulz translated by Asar Eppel. On the other hand, the small number of literary studies discussing the phenomenon of Schulzian prose remains thought-provoking, although in more recent years this bewildering situation is compensated by Internet publications and cultural initiatives, i.a. material available on the Radio Svoboda website prepared by the poet and journalist Elena Fanailova and a Russian version of the portal: culture.pl, performative projects (the High-heels Project by Anna Kaszuba-Dębska, on show in Moscow in 2013), an exhibition of drawings by Schulz held as part of the B. Schulz Festival (Moscow, 2018), et al.

Słowa kluczowe

PL

Bruno Schulz; literatura; Rosja

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Rocznik: 2019
• Tom: 73
• Numer: 1-2 (324-325)
• Strony: 362-365

Twórcy

autor

Justowa Polina