Kult świętych w islamie – między „fundamentalizmem” a „tradycjonalizmem” (na przykładzie państw Azji Środkowej)

• Autorzy: Paweł Jessa

Warianty tytułu

EN

The cult of saints in islam - between "traditionalism" and "fundamentalism" (an example of middle asian countries)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kult świętych obserwowany jest w prawie każdej części świata. Nigdzie jednak nie wywołuje tak wielu kontrowersji, spolaryzowanych postaw i emocji, jak w świecie muzułmańskim. Autor koncentruje się na opisie i wyjaśnieniu dwóch skrajnie różnych postaw wobec kultu muzułmańskich świętych. Pierwsza postawa odmawia kultowi świętych miejsca w islamie, nie uważa go za komponent islamu. Druga – charakterystyczna dla religijności ludowej – uważa kult ten za integralną część religijnego życia i element legitymizowanego przez tradycję muzułmańskiego stylu życia.

EN

The worship and cult of saints is commonly observed in almost every part of the world and it is practiced in many religions, including Islam. However, nowhere the cult of saints triggers off so many controversies, extremely different attitudes and emotions as in Muslim world. The author concentrates on describing and explaining two totally different attitudes towards cult of Muslim saints. One of them denies that this cult could be estimated as a component of Islam. The second one – characteristic to folk religiosity – perceives cult of saints as an integral part of religious life and an element legitimated by tradition of “Muslim lifestyle”.

Słowa kluczowe

PL

kult świętych; islam; kraje Azji Środkowej

EN

cult of saints; Islam; Middle Asian countries

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica
• Rocznik: 2008
• Numer: 18
• Strony: 9-31

Twórcy

autor

Paweł Jessa

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Абдуль-Кадыр И. 2004, Истина суфизма, Moskwa.
• Algar H. 2002, Wahhabism: A Critical Essay, New York.
• Ansari Muhammad Abdul Haq 1986, Sufism and Shari‘ah: a Study of Shaykh Ahmad Sirhindī’s Efford to Reform Sufism, Leicester.
• Бабаджанов Б.M. 2001, О фетвах САДУМ против «ниеисламских обычаев», w: А. Малашенко, М.Б. Олкотт (red.), Ислам на постсоветском прост-ранстве: взгляд изнутри, Moskwa.
• Бабаджанов Б.M. 2003, САДУМ, w: Ислам на территории бывшей Российской империи. Энцклопедический словар, t. 4, Moskwa.
• Бабаджанов Б.М., Кемпер М. 2001, Муджаддийа, w: Ислам на территории бывшей Российской империи. Энцклопедический словар, t. 3, Moskwa.
• Бабаджанов Б.М., Муминов А.К., Олкотт М.Б. 2004, Мухаммаджан Хиндустани (1892–1989) и религиозная среда его эпохи (предвратительные раз-мышления о формировании „советского ислама” в Средней Азии), „Восток (Oriens)”, nr 5.
• Bielawski J. 1986, Komentarz, wprowadzenie, przypisy, w: Koran, Warszawa.
• Danecki J. 2002, Podstawowe wiadomości o islamie, t. 1(a)–2(b), Warszawa.
• ДиУис Д. 2001, Истоки Хваджаган и критика суфизма: риторика по поводу общинной уникальности в Манакиб хваджи ‘Али ‘Азизана Рамитани, w: А.А. Хисматулин (red.), Суфизм в Центральной Азии (зарубежные исследования): Сб. ст. памяти Фритца Майера (1912–1998), St. Petersburg.
• During J. 1999, Samā’, w: The Encyclopaedia of Islam, CD-ROM Edition vol. 1.0, Leiden.
• Ende W. 1999, Salafiyya, w: The Encyclopaedia of Islam, CD-ROM Edition vol. 1.0, Leiden.
• Гольдциэр И. 1938, Культ святых в исламе (Мухаммеданские эскизы), Moskwa.
• Gribetz A. 1991, The Samā’ Controversy: Sufi vs. Legalist, „Studia Islamica”, t. 74.
• Ибрагим Т.К, Сагадеев А.В. 1991, ас-Салафийа, w: Ислам: энциклопедический словар, Moskwa.
• Ибрагим Т.К., Сагадеев А.В. 1991, Ибн Таймийа, w: Ислам: энциклопедический словар, Moskwa.
• Игнатенко А.А. 1988, Халифы без халифата: исламские ниеправительственные религиозно-политические организации на Ближнем Востокие: историа, идеология, еятельность, Moskwa.
• Jansen J.J.G. 2005, Podwójna natura fundamentalizmu islamskiego, Kraków.
• Jessa P. 2006, „Allah wybacza, duchy przodków nigdy”. Muzułmańskie ugrupowania religijne w Kazachstanie, „Lud”, t. 90.
• Ярлыкапов А.А. 2000, Проблема ваххабизма на Северном Кавказе. Исследования по прикладной и неотложной этнологии, Moskwa.
• Kepel G. 2003, Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu islamskiego, Warszawa.
• Kerr M. 1966, Islamic Reform. The Political and Legal Theories of Muhammad ‘Abduh and Rašīd Ridā, Berkeley–Los Angeles.
• Koran 1986, tłum. J. Bielawski, Warszawa.
• Makdisi G. 1973, Ibn Taimiya: A Sufi of the Qadiriyya Order, „American Journal of Arabic Studies”, t. V.
• Makdisi G., Ibn Taymiyah, http://www.muslimphilosophy.com/it/itya.htm.
• Малашенко А. 2001, Исламские ориентиры Северново Кавказа, Moskwa.
• Memon Muhammad Umar 1976, Ibn Taimiya’s Struggle against Popular Religion, Paris.
• Mitchell R.P. 1969, The Society of the Muslim Brothers, London.
• Sourdel J. i D. 1980, Cywilizacja islamu, Warszawa.
• Степанянц М.Т., Мусульманские концепции в философии и политике, Moskwa 1982.
• Султанов Ф.М. 1999, Ислам и татарское национальное движение в росийском и мировом мусулманском контексте: история и современность, Kazań.
• Суворова А. 1999, Мусульманские святые Южной Азии XI–XV веков, Moskwa.
• Tibi B. 1997, Fundamentalizm religijny, Warszawa.
• Watt W.M. 1982, Muhammad: Prophet and Statesman, Oxford.
• Zapaśnik S. 2006, Walczący islam w Azji Centralnej. Problem społecznej genezy zjawiska, Wrocław.