Definicja kognitywna jako sposób opisu semantyki symbolu na przykładzie liczby siedem

• Autorzy: Magdalena Wójtowicz

Warianty tytułu

EN

A Cognitive Definition as a Mode of Describing a Symbol: A Case Study of the Number Seven

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

This article seeks to apply a cognitive definition to describe the symbolism of numbers. First, the theoretical aspects of the ethno-linguistic research method are outlined. This part presents the main foundations of the method, in particular, a cognitive definition as a mean of reconstructing the linguistic and cultural imaginary from the anthropocentric perspective. The concept of a symbol is presented as well, as a fundamental category in deciphering the meaning of the world by traditional culture bearers. The second part of the article presents a practical application of the theory, the cognitive definition of the number seven. The pre-existing sources (data from published dictionaries and monographs), as well as data collected by the author in the course of fieldwork, are ordered using “facets”, which reflect the semantic structure of the number seven in the folk culture. The cognitive definition of the number seven consists of the following facets: “name”, “collections”, “equivalences”, “number as a measure”, “semantics of the seventh item”. The proposed definition is not yet a completed project and can be extended by other domains.

Słowa kluczowe

PL

definicja kognitywna; definicja kognitywna symbol; etnolingwistyka; fasety; liczba siedem; symbolika liczb; symbol.

EN

symbol; cognitive definition; cognitive definition of a symbol; ethnolinguistics; facets; symbolism of numbers; number seven

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Kulturoznawcze
• Rocznik: 2013
• Tom: 4
• Numer: 4
• Strony: 071-088

Twórcy

autor

Magdalena Wójtowicz

• Zakład Kultury Polskiej Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,

Bibliografia

• Adamowski J., Kategoria przestrzeń w folklorze. Studium etnolingwistyczne. Lublin: UMCS 1999
• Adamowski J., Smyk K., Etnolingwistyka jako metoda badań folklorystycznych. W: T. Smolińska (red.). Między kulturą ludową a masową. Historia, teraźniejszość i per-spektywy badań. Kraków–Opole: Scriptum 2010 s. 87-109.
• Anusiewicz J., Dąbrowska A., Fleischer M., Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej. W: A. Dąbrowska, J. Anusiewicz (red.). Język a kultura. T. 13. Wrocław: Wyd. Uniwersytet Wrocławski 2000 s. 11-44.
• Banek K., Łagosz Z., Liczba trzy w systemach religijnych i ezoterycy. „Przegląd Religioznawczy” 3:2006 s. 29-36.
• Bartmiński J., Słownik ludowych stereotypów językowych. Założenia ogólne. „Etnolingwistyka” 1988 nr 1 s. 11-34.
• Bartmiński J., O profilowaniu i profilach raz jeszcze. W: Tenże, R. Tokarski. O definicjach i definiowaniu. Lublin: UMCS 1993 s. 269-275.
• Bartmiński J., O „Słowniku stereotypów i symboli ludowych”. W: Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 1 z. 1. Lublin: UMCS 1996 s. 9-34.
• Bartmiński J. (red.): Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 1 z. 1-4. Lublin 1996-2012.
• Bartmiński J., Etnolingwistyka słowiańska – próba bilansu. „Etnolingwistyka” 16:2004 s. 9-27.
• Bartmiński J., Niektóre problemy i pojęcia etnolingwistyki lubelskiej. „Etnolingwistyka” 18:2006 s. 77-90.
• Bartmiński J., Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: UMCS 2012.
• Bartmiński J., Tokarski R., Definicja semantyczna: czego i dla kogo? W: Ciż. O definicjach i definiowaniu. Lublin: UMCS 1993 s. 47-61.
• Boryś W., Słownik etymologiczny języka polskiego. T. 3. Kraków: Wyd. Literackie 2005.
• Eliade M., Obrazy i symbole. Szkice o symbolizmie magiczno-religijnym. Tł. M. i P. Rodakowie. Warszawa: Wyd. Aletheia 1998.
• Fleischer M., Obraz świata. Ujęcie z punktu widzenia teorii systemów i konstruktywizmu. W: A. Dąbrowska, A. Anusiewicz (red.). Języka a kultura. T. 13. Wrocław s. 45-71.
• Ifrah G., Dzieje liczby, czyli historia wielkiego wynalazku. Tł. S. Hartman, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1990.
• Kajfosz J., Magia w potocznej narracji. Katowice: Uniwersytet Śląski 2010.
• Kolberg O., Dzieła wszystkie. T. 3: Kujawy. Cz. 1. Wrocław–Poznań: Polskie Wydawnictwo Muzyczne – Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962.
• Kowalski P., Kultura magiczna: omen, przesąd, znaczenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007.
• Matuszewski J., Słowiański tydzień. Geneza, struktura, nomenklatura. Łódź: ŁTN – Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1978.
• Masłowska E., Ludowe stereotypy obcowania świata i zaświatów w języku i kulturze polskiej. Warszawa: Wyd. Agade Bis 2012.
• Moszyński K., Kultura ludowa Słowian. Cz. II: Kultura duchowa. Warszawa: Grafika Usługi Wydawnicze Iwona Knechta 2010.
• Niebrzegowska-Bartmińska S., Wzorce tekstów ustnych w perspektywie etnolingwistycznej, Lublin: Wyd. UMCS 2007.
• Niebrzegowska-Bartmińska S., Dwa słowniki etnolingwistyczne – moskiewski i lubelski. W: W. Chlebda (red.). Etnolingwistyka a leksykografia. Tom poświęcony Profesorowi Jerzemu Bartmińskiemu. Opole: Uniwersytet Opolski 2010 s. 21-32.
• Niebrzegowska-Bartmińska S: Ustalenie znaczeń symbolicznych w słowniku etnolingwistycznym. „LingVaria” 7: 2013/ 1(15) s. 128-144.
• Smyk K., Choinka w kulturze polskiej. Symbolika drzewka i ozdób. Kraków: Universitas 2009.
• Stomma L., Antropologia kultury wsi polskiej XIX w. Warszawa: Instytut Wyd. PAX 1986.
• Szram M., Duchowy sens liczb w alegorycznej egzegezie aleksandryjskiej (II-V w.). Lublin: Wyd. KUL 2001.
• Szymczak M., Słownik języka polskiego. T. 3. Warszawa: PWN 1993.
• Толстая С.М. Семантические категории языка культуры: Очерки по славянской этно-лингвистике. Москва: Книжный дом ЛИБРОКОМ 2010.
• Толстой Н.И., Язык и народная культура. Очерки по славянской мифологии и етнолин-гвистике. Москва: Индрик 1995.
• Толстой Н.И. (red.): Славянские древности: Этнолингвистический словарь. T. l-4. Москва: «Международные отношения» 1995-2012.
• Toporow W., O modelach liczbowych w kulturach archaicznych. Tł. W. Gajewski. „Teksty” 1978 nr 1 179-188.
• Wierzbicka A., Język – umysł – kultura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999.
• Wójtowicz M., Semantyka wybranych liczb w kulturze ludowej mieszkańców wsi. „Studia Wschodniosłowiańskie” 13:2013 s. 361-374.
• Żyłko B., Semiotyka kultury. Szkoła tartusko-moskiewska. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2009 s. 221-236.