Prozodia emocjonalna w percepcji dorosłych osób z uszkodzonym narządem słuchu – badania wstępne

• Autorzy: Wysocka Marta

Warianty tytułu

EN

Emotional Prosody in the Perception of Hearing-Impaired Adults – Preliminary Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dobrze rozwinięta sprawność odbioru i rozumienia prozodii emocjonalnej sprawia, że staje się ona w procesie komunikacji cennym źródłem informacji o emocjach osób komunikujących się czy ich komforcie. Wzajemne odczytywanie przez uczestników aktu komunikacji informacji zakodowanych w prozodii reguluje przebieg komunikacji i pozwala na jego modyfikację. W artykule opisano wyniki badań wstępnych nad percepcją wyrażonych prozodycznie emocji: radości, smutku i złości oraz wypowiedzeń neutralnych emocjonalnie. Przebadano 16 polskojęzycznych osób dorosłych z uszkodzonym narządem słuchu. Uzyskane wyniki wskazują na to, że osoby z niedosłuchem, które wzięły udział w badaniu, mają trudności z odczytywaniem informacji obecnych w prozodii emocjonalnej. Sformułowano również kilka wniosków, które mogą stanowić hipotezy wyjściowe w kolejnych badaniach, przeprowadzonych w liczniejszych i bardziej jednorodnych grupach.

EN

A well-developed skill of receiving and understanding emotional prosody makes it a valuable source of information about the emotions of communicating people or their comfort in the communication process. The mutual reading of information encoded in prosody by the participants of the act of communication regulates the course of communication and allows for its modification. The article describes the results of the preliminary research on the perception of prosodically expressed emotions: joy, sadness and anger, as well as emotionally neutral utterances. 16 Polishspeaking adults with hearing impairment were examined.. The obtained results indicate that people with hearing loss who took part in the study have difficulties with reading information present in emotional prosody. Several conclusions were also formulated, which may constitute the initial hypotheses in subsequent studies, conducted in more numerous and more homogeneous groups.

Słowa kluczowe

PL

prozodia emocjonalna; percepcja prozodii; uszkodzenie narządu słuchu

EN

emotional prosody; prosody perception; hearing impairment

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Czasopismo: Logopedia
• Rocznik: 2020
• Tom: 49
• Numer: 1
• Strony: 153-166

Daty

wydano

2021-04-27

Twórcy

autor

Wysocka Marta

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Katedra Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego

Bibliografia

• Baltaxe C.A., 1991, Vocal communication of affect and its perception in three- to four-year-old children, „Perceptual and Motor Skills”, 72, s. 1187–1202.
• Banse R., K.R. Scherer K.R., 1996, Acoustic profiles in vocal emotion expression, „Journal of Personality and Social Psychology”, 70 (3), s. 614–636, doi: 10.1037/0022-3514.70.3.614.
• Bänziger T., Scherer K.R., 2005, The role of intonation in emotional expressions, “Speech Communication”, 46, s. 252–267.
• Belyk M., Brown S., 2014, The acoustic correlates of valence depend on emotion family, „Journal of Voice”, 28(4):523.e9-523.e18, doi: 10.1016/j.jvoice.2013.12.007.
• Bouvet D., 1996, Mowa dziecka: wychowanie dwujęzykowe dziecka niesłyszącego, Warszawa.
• Chatterjee, M., Kulkarni A.M. Siddiqui R.M., Christensen J.A., Mohsen H., Jenni L., Sis J.L., Damm S.A., 2019, Acoustics of emotional prosody produced by prelingually deaf children with cochlear implants, „Frontiers in Psychology”, 30: 2190, doi: 10.3389/fpsyg.2019.02190.
• Chatterjee, M., Zion, D.J., Deroche, M.L., Burianek, B.A., Limb, C.J., Goren, A.P., et al., 2014, Voice emotion recognition by cochlear-implanted children and their normally-hearing peers, „Hearing. Research”, 322, s. 151–162. doi: 10.1016/j.heares.2014.10.003.
• Crystal D., 1980, Prozodyczne i parajęzykowe korelaty kategorii społecznych, [w:] Język i społeczeństwo, red. M. Głowiński, Warszawa, s. 139–168.
• Ekman P.E.R., Sorenson E.R., Friesen W.V., 1969, Pan-cultural elements in facial displays of emotion, „Science”, 164, s. 86–88.
• Fuller C., Gaudrain E., Clarke J., Galvin J.J., III., Fu Q.J., Free R., Başkent D., 2014, Gender categorization is abnormal in cochlear-implant users, „Journal of the Association for Research in Otolaryngology”, 15, s. 1037–1048.
• Gaudrain E., Başkent D., 2015, Factors limiting vocal-tract length discrimination in cochlear implant simulations, „Journal of the Acoustic Society of America”, 137, s. 1298–1308.
• Gilbers S., Fuller C., Gilbers D., Broersma M., Goudbeek M., Free R., et al., 2015, Normal-hearing listeners’ and cochlear implant users’ perception of pitch cues in emotional speech. „i-Perception”, 6:0301006615599139.
• Gobl C., Ní Chasaide A., 2003, The role of voice quality in communicating emotion, mood and attitude, „Speech Communication”, 40 (12), s. 189–212.
• Gratier M., Devouche E., 2011, Imitation and repetition of prosodic contour in vocal interaction at 3 months, „Developmental Psychology”, 47(1), s. 67–76.
• Gurański K., Podemski R., 2015, Emotional prosody expression in acoustic analysis in patients with right hemisphere ischemic stroke, „Neurologia i Neurochirurgia Polska”, 49(2), s. 113–20, doi: 10.1016/j.pjnns.2015.03.004
• Hammerschmidt K., Jürgens U., 2007, Acoustical correlates of affective prosody, „Journal of Voice”, 21(5), s. 531–540.
• Hopyan-Misakyan T.M., Gordon K.A., Dennis M., Papsin, B.C., 2009, Recognition of affective speech prosody and facial affect in deaf children with unilateral right cochlear implants, „Child Neuropsychology”, 15, s. 136–146. doi: 10.1080/09297040802403682
• Jassem W., 1973, Podstawy fonetyki akustycznej, Warszawa.
• Jiam N.T., Caldwell M., Deroche M.L., Chatterjee M., Limb C.J., 2017, Voice emotion perception and production in cochlear implant users, „Hearing Research”, 352, s. 30–39.
• Luo X., Fu Q.-J., Galvin, J.J., 2007, Vocal emotion recognition by normal-hearing listeners and cochlear implant users, „Trends in Amplification”, 11, s. 301–315. doi: 10.1177/1084713807305301
• Luo X., Kern A., Pulling K.R., 2018, Vocal emotion recognition performance predicts the quality of life in adult cochlear implant users, „Journal of the Acoustical Society of America”, 144, EL429–EL435. doi: 10.1121/1.5079575.
• Most T., Aviner C., 2009, Auditory, visual, and auditory-visual perception of emotions by individuals with cochlear implants, hearing aids, and normal hearing, „Journal of Deaf Studies and Deaf Education”, 14(4), s. 449–464.
• Most T., Weisel A., Zaychik A., 1993, Auditory, visual and auditory-visual identification of emotions by hearing and hearing-impaired adolescents, „British Journal of Audiology”, 27, s. 247–253.
• Murray I.R., Arnott M., 1993, Toward the simulation of emotion in synthetic speech: a review of the literature on human vocal emotion, „Journal of the Acoustical Society of America”, 93(2), s. 1097–1108, doi: 10.1121/1.405558.
• Nakata T., Trehub S.E., Kanda Y., 2012, Effect of cochlear implants on children’s perception and production of speech prosody, „Journal of the Acoustical Society of America”, 131, s. 1307–1314.
• Kazanecka E., 2020, Fizjologiczne podstawy prozodii, [w:] Prozodia – przyswajanie, badanie, zaburzenia, terapia, red. M. Wysocka, B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 282–305.
• Ley R.G., Bryden M.P., 1982, A dissociation of right and left hemisphere effects for recognizing emotional tone and verbal content, „Brain and Cognition”, 1, s. 3–9.
• Pakosz M., 1983, Emotive intonation, Lublin.
• Panasiuk J., 2020, Neurobiologiczne uwarunkowania zjawisk prozodycznych, w: Prozodia – przyswajanie, badanie, zaburzenia, terapia, red. M. Wysocka, B, Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s 258–281.
• Paquette S., Ahmed G.D., Goffi-Gomez M.V., Hoshino A.C.H., Peretz I., Lehmann A., 2018, Musical and vocal emotion perception for cochlear implant users, „Hearing Research”, 370, s. 272–282. doi: 10.1016/j.heares.2018.08.009.
• Plutchik R., 2014, Emotions: a general psychoevolutionary theory, [w:] In approaches to emotion, red. K.R. Scherer, P. Ekman, London, s. 197–219.
• Raithel V., Hielscher-Fastabend M., 2004, Emotional and linguistic perception of prosody, „Folia Phoniatrica et Logopaedica”, 56, s. 7–13.
• Rigo T.G., Liberman D.A., 1989, Nonverbal sensitivity of normal hearing and hearing-impaired older adults, „Ear and Hearing”, 10, s. 184–189.
• Rymarczyk K., 2003, Rozumienie prozodii: rozwój i mechanizmy mózgowe, maszynopis pracy doktorskiej, Instytut Biologii Doświadczalnej in. Marcelego Nenckiego PAN, Warszawa.
• Sauter D.A., Eisner F., Calder A.J., Scott S.K., 2010, Perceptual cues in nonverbal vocal expressions of emotion, „Quarter Journal of Experimental Psychology”, 63, s. 2251–2272.
• Seidl A., Cristià A., 2008, Developmental changes in the weighting of prosodic cues, „Developmental Science”, 11 (4), s. 596–606.
• Scherer K.R., 2003, Vocal communication of emotion: a review of research paradigms, “Speech Communication”, 40, s. 227–256. doi: 10.1016/S0167-6393(02)00084-5
• Sobin C., Alpert M., 1999, Emotion in speech: the acoustic attributes of fear, anger, sadness and joy, “Journal of Psycholinguistic Research”, 28, s. 347−365.
• Szkiełkowska A., Kazanecka E., 2011, Emisja głosu – wskazówki metodyczne, Warszawa.
• Tinnemore A.R., Zion D.J., Kulkarni A.M., Chatterjee M., 2018, Children’s recognition of emotional prosody in spectrally-degraded speech is predicted by their age and cognitive status, “Ear and Hearing”, 39, s. 874–880. doi: 10.1097/AUD.0000000000000546
• Wilkinson E.P., Abdel-Hamid O., Galvin J.J., III., Jiang H., Fu Q.J., 2013, Voice conversion in cochlear implantation, „Laryngoscope” 123, Supplement 3, s. 29–43.
• Wysocka M., 2012, Prozodia mowy w percepcji dzieci, Lublin.
• Wysocka M., 2020, Wpływ uszkodzenia narządu słuchu na odbiór prozodii mowy, [w:] Prozodia – przyswajanie, badanie, terapia, red. M. Wysocka, B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk, s. 332–348.
• Wysocka M., Mackiewicz L., 2017, Odbiór emocji wyrażonych w prozodii u dzieci z uszkodzonym narządem słuchu, „Logopedia Silesiana”, 6, s. 89–103.

Identyfikatory

DOI

10.24335/74zp-tz51