Hitchcock w pułapce. Wczesna krytyka „Okna na podwórze” i figura artysty nowoczesnego

• Autorzy: Konrad Niemira

Warianty tytułu

EN

Hitchcock Entrapped. Early Criticism Of The “Rear Window” And The Figure Of A Modern Artist

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest wczesna recepcja filmu Alfreda Hitchcocka „Okno na podwórze” („Rear Window”, 1954) i jej związek z przemianą wizerunku reżysera dokonująca się w końcu lat 50. XX w. W tym czasie, najpierw w Europie, a później także w USA, Hitchcock coraz częściej był odbierany jako pełnoprawny artysta, a nie tylko „mistrz suspensu”. W pierwszej części artykułu został zrekonstruowany charakter promocji towarzyszącej wejściu „Okna na podwórze” do kin oraz reakcje amerykańskich krytyków. Odczytaniu filmu w kontekście kina rozrywkowego i filmu sensacyjnego została przeciwstawiona jego francuska recepcja. Przywołane zostały artykuły François Truffauta i André Bazina publikowane w miesięcznikach „Cahiers du cinema” i „Arts”, które akcentują artystyczny i autotematyczny (a więc również modernistyczny) aspekt „Okna na podwórze”. W kolejnej części analizie został poddany sposób, w jaki Hitchcock i jego otoczenie zaczęło na początku lat 60. wykorzystywać francuską krytykę dla podniesienia pozycji reżysera w Ameryce. Problem przekształcania się wizerunku Hitchcocka z entertainera w artystę został zestawiony z przemianą, którą daje się prześledzić w jego późnych filmach, oraz sytuacją kina suspensu na początku lat 60.

EN

The subject of the article is the early reception of Alfred Hitchcock’s “Rear Window” (1954) and its relationship with the transformation of the image of the director at the end of the 1950s. At that time, first in Europe and later in the United States, Hitchcock was increasingly perceived as a fully-fledged artist, not just a “master of suspense”. In the first part of the article the character of the film promotion accompanying the première of the “Rear Window” is reconstructed as is the reaction of American film critics. The reading of the film in the context of cinema entertainment and thriller is contrasted with its French reception. The author cites articles by François Truffaut and André Bazin published in “Cahiers du cinema” and “Arts”, which place an accent on the artistic, self-referential (and thus also modernist) aspect of the “Rear Window”. Next the author analyses how, in the early 1960s Hitchcock and the people around him used French criticism in order to raise the position of the director in America. The problem of transforming the image of Hitchcock-the-entertainer into Hitchcock-the-artist is contrasted with the transformation that takes place in his later films, and the situation of the suspense genre in the early 1960s.

Słowa kluczowe

PL

Hitchcock Alfred

EN

Hitchcock Alfred

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2016
• Numer: 93-94 Kino amerykańskie
• Strony: 84-98

Twórcy

autor

Konrad Niemira

• Ecole Normale Superieure, Paris,
• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Allen, Jeanne T., Responds to R. Barton Palmer's "The Metafictional Hitchcock: The Experience of Viewing and the Viewing of Experience in "Rear Window" and "Psycho", „Cinema Journal”, vol. 25, nr. 4, lato 1986
• Baecque, Antoine de, Guigue, A. (red), Le dictionnaire Truffaut, Editions de La Martiniere, Paris 2004
• Baecque, Antoine de, Toubiana, S., Truffaut. A Biography, tlum. C. Temerson, University of California Press, California 2000
• Baxter, John., Fellini, St Martins, New York 1993.
• Bazin, Andre, Hitchcock contre Hitchcock, „Cahiers du cinéma”, październik 1954, nr 39
• Belton, John (red.), Alfred Hitchcock's Rear Window, Cambrigde 2000
• Bogdanovich, Peter, The cinema of Alfred Hitchcock, Museum of Modern Art, New York 1963
• Borde, Raymond, Chaumeton, Etienne, Panorama du film noir américain 1941–1953, Paris 1955
• Borde, Raymond, Un mal qui répand la terreur: la politique des auteurs, „Cinema”, nr 29, lipiec-sierpień 1958
• Bourdon, Laurent, Hitchcock. Dictionnaire, Larousse, Paris 2007
• Chabrol, Claude, Les Choses sérieuses, „Cahiers du cinéma”, kwiecień 1955 nr 46
• Chabrol, Claude; Rohmer, Erich, Hitchcock, Paris 1957
• Corber, Robert,., Resisting History: Rear Window and the limits od Postwar Settlement, „Boundary 2”, vol. 19, nr. 1, Spring 1992, s. 121-148
• Crowther, B., A 'Rear Window' View Seen at the Rivoli, „The New York Times”, 5 sierpnia 1954
• Curtis, Scott, The Making of Rear Window w: Belton, J. (red.), Alfred Hitchcock's Rear Window , Cambrigde 2000
• Dossin, Catherne, The Rise and Fall of American Art, 1940s-1980s: A Geopolitics of Western Art Worlds, Ashgate, 2015
• Joyeux-Prunel, Elisabeth, Les avant-gardes artistiques. Une histoire transnationale, 1848-1918, Gallimard, Paris 2016.
• Joyeux-Prunel, Elisabeth, Nul n’est prophète en son pays? L’internationalisation de la peinture avant-gardiste parisienne (1855-1914), Musée d’Orsay, Paris 2009
• Kael, P., Frenzy, „New Yorker”, 27 grudnia 1969
• Kapsis, Robert, Reputation Building and the Film Art World: The Case of Alfred Hitchcock, „The Sociological Quarterly”, vol. 30, no. 1 (wiosna, 1989)
• Kirby, Tim (reż), Reputations: Alfred Hitchcock, Episode 2 - Hitch: Alfred The Author, 1999.
• Krohn, Bill, Alfred Hitchcock au travaill, tłum. S. Mouton di Giovanii, Paris 2000
• McCarter, J., The Current Cinema/ Hitchcock Confined Again, „New Yorker”, 7.08.1954
• Michaut, P., Promenade parmi les films d'art de Venise a Cannes, „Cahiers du cinéma”, nr 37, lipiec 1954, s. 20-27
• Modleski, Tania, Women who knew too much: Hitchcock and Feminist Theory, New York 1988
• Montcoffe, Francois, Fenêtre sur cour, Nathan, Paris 1995,
• Kaganski, Serge, Alfred Hitchcock, Hazan, Paris 1997
• Palmer, Robert, The Metafictional Hitchcock: The Experience of Viewing and the Viewing of Experience in "Rear Window" and "Psycho" , „Cinema Journal” vol. 25, nr 2
• Schwartz, Robert, Noir, Now and Then: Film Noir Originals and Remakes 1944-1999, New York 2001
• Stam, Richard., Pearson, Roberta., Hitchcock's Rear Window: Reflexivity and critique of voyerism, „Enclitic” nr 7, 1983
• Toless, George, Alfred Hitchcock's Rear Window as Critical Allegory, „Boundary 2”, vol 2, nr 2/3 1989, s. 225-45
• Truffaut, Francois, Hitchcock/Truffaut, Simon & Schuster, New York 1985
• Truffaut, Francois, Hitchcock est le plus grand inventeur des formes de l'epoque, „Arts“, nr 647, 1957
• Truffaut, Francois, Petit Journal intime du cinéma, „Cahers du cinéma”, lipiec 1954
• Truffaut, Francois, Rear Window, „Cahiers du cinéma” nr, 6 (36) lipiec 1954
• Waugh, Patricia, Metafiction, The theory and Practice of self-conciouss Fiction, Routledge, New York 1984
• Wood, Robert, Hitchcock's Films, A. S. Barnes, New York 1965