Teodycea braku teodycei. Problem zła w koncepcji Johna Hicka

• Autorzy: Krzysztof Hubaczek

Warianty tytułu

EN

The theodicy of the absence of a theodicy. The problem of evil in John Hick’s thought

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest przedstawienie głównych wątków zawartych w odpowiedzi Johna Hicka na problem zła. Rozpoczynam od zestawienia podstaw tradycyjnej teodycei (Augustyna i Leibniza) z zasadniczymi ideami św. Ireneusza z Lyonu, który stanowiły głownie źródło inspiracji dla myśli Hicka. Następnie porównuję takie elementy teodycei Hicka, jak dystans epistemiczny, proces tworzenia duszy czy ,i>powszechne zbawienie z pewnymi koncepcjami filozofów nie-analitycznych, takich jak Franz Rosenzweig, Józef Tischner, czy Viktor E. Frankl. Analizuję również głównie zarzuty pod adresem teodycei typu „ireneuszowego” powstałe na gruncie współczesnej analitycznej filozofii religii. Ostatecznie uznaję pogląd Hicka za jeden z najbardziej interesujących sposobów podejścia do problemu zła horrendalnego w historii teodycei.

EN

The aim of this paper is to present the main strands of John Hick’s response to the problem of evil. I start by contrasting the rudiments of traditional theodicy (of St. Augustine and Leibniz) with the essential ideas of St. Irenaeus, who was John Hick’s principal source of inspiration. Then I compare some of the components of Hick’s theodicy, epistemological distance, soul-making process and universal salvation, with the thought of non-analytical philosophers such as Franz Rosenzweig, Józef Tischner, and Viktor E. Frankl. I also analyse the main objections to an Irenaean type of theodicy formulated on the ground of contemporary analytical philosophy of religion. Finally, I claim Hick’s view to be one of the most interesting approaches to the problem of horrendous evil in the history of theodicy.

• Wydawca: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Czasopismo: Diametros
• Rocznik: 2006
• Numer: 7
• Strony: 1-21

Twórcy

autor

Krzysztof Hubaczek

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Augustyn [1999] – św. Augustyn, O prawdziwej wierze, tłum. J. Ptaszyński, w: Augustyn, Dialogi filozoficzne, Wydawnictwo Znak, Kraków 1999.
• Bergson [1993] – H. Bergson, Dwa źródła moralności i religii, tłum. P. Kostyło, K. Skorulski, Znak, Kraków 1993.
• Davis [1981] – S. T. Davis, Critique [of Hick], w: Encountering Evil, red. S. T. Davis, John Knox Press, Atlanta 1981, s. 58-61.
• Frankl [1998] – V. Frankl, Homo patiens, tłum. Z. Jaroszewski, PAX, Warszawa 1998.
• Griffin [1981] – D. Griffin, Critique [of Hick], w: Encountering Evil, red. S. Davis, John Knox Press, Atlanta 1981, s. 53-55.
• Hasker [1988] – W. Hasker, Suffering, Soul-Making, and Salvation, „International Philosophical Quarterly” (28) 1988, s. 3-19.
• Hick [1973] – J. Hick, Coherence and the God of Love Again, „Journal of Theological Studies” (24) 1973, s. 522-528.
• Hick [1977] – J. Hick, Evil and the God of Love, MacMillan Press, London 1977.
• Hick [1981] – J. Hick, An Irenaean Theodicy, w: Encountering Evil, red. S. T. Davis, John Knox Press, Atlanta 1981, s. 39-52, 63-68.
• Hick [1989] – J. Hick, An Interpretation of Religion: Human Responses to the Transcendent, MacMillan Press, London 1989.
• Hick [1991] – J. Hick, Response to Mesle, w: C. R. Mesle, John Hick’s Theodicy, St. Martin’s Press, New York 1991, s. 115-134.
• Hick [2000] – J. Hick, Richard Swinburne, Providence, and the Problem of Evil, „International Journal for Philosophy of Religion” (47) 2000, s. 57-61.
• Ireneusz z Lyonu [1997] – Ireneusz z Lyonu, Wykład nauki apostolskiej, tłum. W. Myszor, WAM, Kraków 1997.
• Kane [1975a] – S. G. Kane, The Failure of Soul-Making Theodicy, „International Journal for the Philosophy of Religion” (6) 1975, s. 1-22.
• Kane [1975b] – S. G. Kane, Soul-Making Theodicy and Eschatology, „Sophia” (14) 1975, s. 24- 31.
• Kołakowski [1988] – L. Kołakowski, Jeśli Boga nie ma… O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, tłum. T. Baszniak i M. Panufnik, Znak, Kraków 1988.
• Łukasiewicz [2001] – D. Łukasiewicz, Teodycea Richarda Swinburne’a, „Kwartalnik Filozoficzny” (4) 2001, s. 5-25.
• Madden i Hare [1968] – E. Madden, P. Hare, Evil and the Concept of God, Charles C. Thomas Publisher, Springfield 1968.
• Madden i Hare [2003] – E. Madden, P. Hare, Critique of Hick’s Theodicy, w: Philosophy of Religion: An Anthology, red. L. P. Pojman, Wadsworth Publishing Company, Belmont 2003, s. 156-159.
• Marcel [1998] – G. Marcel, Dziennik metafizyczny, w: idem, Być i mieć, tłum. D. Eska, PAX, Warszawa 1998.
• Marquard [1994] – O. Marquard, Odciążenia. Wątki teodycei w filozofii nowożytnej, tłum. K. Krzemieniowa, w: O. Marquard, Apologia przypadkowości, Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.
• Plantinga [1995] – A. Plantinga, Bóg, wolność i zło, tłum. K. Gurba, Znak, Kraków 1995.
• Rist [1972] – J. M. Rist, Coherence and the God of Love, „Journal of Theological Studies” (23) 1972, s. 95-105.
• Rosenzweig [1998] – F. Rosenzweig, Gwiazda Zbawienia, tłum. T. Gadacz, Znak, Kraków 1998.
• Rowe [1988] – W. Rowe, Evil and Theodicy, „Philosophical Topics” (16) 1988, s.119-132.
• Rowe [1991] – W. Rowe, Paradox and Promise: Hick’s Solution to the Problem of Evil, w: Problems In the Philosophy of Religion: Critical Studies of The Work of John Hick, red. H. Hewitt, St. Martin Press, New York 1991, s. 111-124.
• Schmidt [1988] – R. Schmidt, Exploring Religion, Wadsworth Publishing, Belmont CA 1988.
• Swinburne [1998] – R. Swinburne, Providence and the Problem of Evil, Clarendon Press, Oxford 1998.
• Whitney [1998] – Theodicy. An Annotated Bibliography on the Problem of Evil 1960-1991, red. B. L. Whitney, Bowling Green State University, Philosophy, Bowling Green OH 1998.
• Tischner [1997] – J. Tischner, Jak żyć?, TUM, Wrocław 1997.
• Tischner [1998] – J. Tischner, Filozofia dramatu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1998.
• Weinstock [1974] – J. Weinstock, What Theodicies Must But Do Not Do, „Philosophia” (4) 1974, s. 449-467.
• Woleński [2004] – J. Woleński, Granice niewiary, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.
• Zagrzebski [1991] – L. Zagrzebski, Critical Response, w: Problems In the Philosophy of Religion: Critical Studies of The Work of John Hick, red. H. Hewitt, St. Martin Press, New York 1991, s. 125-129.
• Ziemiński [2002] – I. Ziemiński, Hick John, w: Religia. Encyklopedia PWN, red. T. Gadacz i B. Milerski, PWN, Warszawa 2002, t. 4, s. 393-396.

Identyfikatory

DOI

10.13153/diam.7.2006.195