Wartości w dyskursie ziemiańskim w świetle leksyki powieści Lala Jacka Dehnela

• Autorzy: Hawrysz Magdalena

Warianty tytułu

EN

Values in manorial discourse in the light of the novel Lala written by Jacek Dehnel

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu poddano oglądowi niewielki wycinek dyskursu ziemiańskiego, ten mianowicie, który przez pryzmat leksyki pozwala zrekonstruować najistotniejsze wartości tego dyskursu. W realizacji tego celu wykorzystano warstwę apelatywną i proprialną słownictwa. Ta pierwsza sfera układa się w wyraziste i obficie reprezentowane pola semantyczne, które można traktować jak swoistą mapę świata, odwzorowującą ziemiańską rzeczywistość. Druga zaś – frekwencyjnie mniej znacząca, jednak istotna jakościowo i specyficzna – stanowi rodzaj sygnałów, odsyłaczy, katalizatorów wartości kultury ziemiańskiej. Analizy prowadzone z tej perspektywy pozwoliły zidentyfikować najistotniejsze dla dyskursu ziemiańskiego wartości w obszarze wartości hedonistycznych, poznawczych i obyczajowych.

EN

The article presents a tiny part of manorial discourse, namely the one which allows to reconstruct the essential values of the discourse in question through its lexis. In order to accomplish that purpose the appellative and proprial layers of the vocabulary have been used. The former forms a distinctive and abundant semantic field, which may be treated as a kind of world map of the landed gentry’s reality. The latter, not so numerous but from a qualitative point of view important and specific, is composed of signals, references, catalysts of manorial culture values. The analyses carried out from that perspective allowed to identify the values essential for the landed gantry’s values in the sphere of hedonistic, cognitive and moral values.

Słowa kluczowe

PL

dyskurs ziemiański; wartości; nazwy pospolite; nazwy własne; "Lala"; Jacek Dehnel

EN

manorial discourse; values; lexis of manorial discourse; common nouns; proper names; Lala; Jacek Dehnel

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Rocznik: 2018
• Tom: 17
• Strony: 149-162

Twórcy

autor

Hawrysz Magdalena

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Humanistyczny, Zielona Góra

Bibliografia

• Źródło
• Dehnel, Jacek. Lala. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2007.
• Opracowania
• Agra-Art. Dostęp 30.10.2017. http://www.agraart.pl/nowe/artists/karpinski-alfons-polska-agra-art-aukcjeobrazy-antyki.html.
• Buczyńska-Garewicz, Hanna. Uczucia i rozum w świecie wartości. Z historii filozofii wartości. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975.
• Buttler, Danuta. „Koncepcje pola znaczeniowego”. Przegląd Humanistyczny 2 (1967): 41–58.
• Dehnel Jacek. https://www.facebook.com/jacek.dehnel?fref=ts.
• Dehnel, Jacek. Awers/Rewers. Dostęp 30.10.2017. http://awers-rewers.pl.
• Drewno zabytkowe: badania i konserwacja w XXI wieku. Dostęp 30.10.2017. http://nimoz.pl/pl/wydawnictwa/wydawnictwa-nimoz/drewno-zabytkowe-badania-i-konserwacja-w-xxi-wieku.
• Kwilecki, Andrzej. Ziemiaństwo wielkopolskie. Warszawa: Pax, 1998.
• Kwilecki, Andrzej, red. Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2004.
• Pisarek, Walery. „Pojęcie pola wyrazowego i jego użyteczność w badaniach stylistycznych”. Pamiętnik Literacki 2 (1967): 493–516.
• Pruszak, Tomasz Adam. Ziemiański savoir-vivre. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.
• Puzynina, Jadwiga. Język wartości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.
• Rejter, Artur. Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.
• Rudnicki, Szymon. Ziemiaństwo polskie w XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 1996.
• Sommerfeld Bruno. Dostęp 30.10.2017. https://pl.wikipedia.org/wiki/Bruno_Sommerfeld.
• Szafer, Katarzyna. Ziemiaństwo jako elita społeczeństwa polskiego w Wielkopolsce na przełomie XIX i XX wieku. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2005.
• Tokarski, Ryszard. Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984.
• Umińska-Tytoń, Elżbieta. Słownictwo polszczyzny potocznej XIX wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2001.
• Witosz, Bożena. „Czy potrzebne nam typologie dyskursu”. W: Dyskurs i jego odmiany, red. Bożena Witosz, Katarzyna Sujkowska‑Sobisz, Ewa Ficek. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, 22–29.
• Witosz, Bożena. Kategoria dyskursu w polonistycznej edukacji akademickiej. W: Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, red. Waldemar Czachur, Agnieszka Kulczyńska, Łukasz Kumięga. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas” 2016, 19–39.

Identyfikatory

DOI

0.18276/sj.2018.17-09