Dramaturgia Jana Bielskiego na tle przemian w teatrze jezuickim w XVIII wieku

• Autorzy: Małgorzata Mieszek

Warianty tytułu

EN

Jan Bielski Dramatic Works against the Changes in Jesuitic Theatre in 18th Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The article discusses Jan Bielski’s dramatic works from the perspective of the changes that took place in Jesuitic schooling in mid 18th century. The changes are revealed in his writing on a number of levels: ideological (accentuation of civic issues), compositional (return to classical 5 act structure, preserving the principle of three unities), and the construction of the world presented. The Jesuit modernises and adjusts the plot and protagonist creation to the needs of the new dramaturgy. Referring to language and style of Bielski’s tragedy, we observe distinguisment of the Polish language. Since the Jesuit fringed upon two epochs, apart from classicistic elements, devices popular in baroque dramas (allegorical characters, dramas enriched with prologues and interludes, and writing the tragedy with resort to the technique of periaktori) also find their expression.

PL

Artykuł omawia dramatopisarstwo jezuity Jana Bielskiego z perspektywy przemian zachodzących w szkolnictwie jezuickim w połowie XVIII wieku. Ujawniają się one w utworach Bielskiego na kilku płaszczyznach: ideowej (akcentowanie kwestii obywatelskich), kompozycyjnej (powrót do klasycznej struktury pięcioaktowej, przestrzeganie zasady trzech jedności) oraz budowy świata przedstawionego. Jezuita unowocześnia i dostosowuje do potrzeb nowej dramaturgii fabułę i kreacje bohaterów. W zakresie języka i stylu tragedii Bielskiego następuje nobilitacja polszczyzny. Ponieważ jezuita był autorem stojącym na pograniczu dwóch epok, dlatego w jego dramatach obok elementów klasycystycznych znajdują się też rozwiązania popularne w dramatach barokowych (obecność postaci alegorycznych, wzbogacanie dramatów o prologi oraz intermedia, pisanie tragedii z myślą o wykorzystaniu techniki telari ).

Słowa kluczowe

EN

Jan Bielski; the changes in Jesuitic theatre

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2013
• Tom: 104
• Numer: 3
• Strony: 119-143

Daty

wydano

2013-09-30

Twórcy

autor

Małgorzata Mieszek

• Uniwersytet Łódzki

Identyfikatory

ISSN

0031-0514