Czy powinniśmy bać się zależności epistemicznej (i jak bardzo)?

• Autorzy: Grygieńć Janusz

Warianty tytułu

EN

Should We Fear Epistemic Dependence (And How Much)?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W ostatnich latach nasiliło się wśród badaczy społecznych zainteresowanie problemem wiedzy eksperckiej. Jednym z tematów częściej poruszanych w tym kontekście jest kwestia relacji między ekspertami i laikami. W niniejszym artykule analizuję to zagadnienie przez pryzmat koncepcji zależności epistemicznej sformułowanej przez Johna Hardwiga. Twierdzę, że koncepcja ta stanowi poważne wyzwanie nie tylko dla dominującej w literaturze naukowej wizji prowadzenia badań naukowych, ale też dla demokratycznej wizji polityki. Analizuję trzy spotykane w literaturze przedmiotu strategie odpowiedzi na to wyzwanie: indywidualistyczną, instytucjonalną oraz epistokratyczną. Pierwszą reprezentuje Alvin Goldman, prezentujący strategie pozostające do dyspozycji laika stającego w obliczu wyboru spośród dwóch sprzecznych opinii eksperckich. Drugą jest wiara w potencjał instytucji i norm nauki do rozstrzygnięcia wszystkich kontrowersji zanim skonfrontowani z nimi zostaną laicy. Trzecia nakazuje eliminację problemu zależności epistemicznej poprzez włączanie do dyskusji z ekspertami wyłącznie osób z wystarczającym doświadczeniem praktycznym. W konkluzji twierdzę, że problem zależności epistemicznej nie znajduje przekonującego rozwiązania. Jedyne nadzieje stwarzają strategie jego ominięcia, a nie konfrontacji z nim.

Słowa kluczowe

PL

zależność epistemiczna; eksperci; wiedza ekspercka; demokracja; epistemologia społeczna

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Czasopismo: Filozofia i Nauka
• Rocznik: 2021
• Tom: 9/1
• Strony: 11-28

Twórcy

autor

Grygieńć Janusz

• Instytut Filozofii, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Fosa Staromiejska 1a, 87-100 Toruń.