Język konstytucji. Semiotyczne typy wypowiedzi w tekście ustawy zasadniczej

• Autorzy: Dąbrowski Marcin

Warianty tytułu

EN

Language of the constitution. Semiotic types of statements in the text of the Fundamental Law

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

The subject of the analysis is the language of fundamental laws, types of semiotic statements (directive, evaluative, formative, descriptive) and their occurrence in the texts of Polish constitutions with particular emphasis on the Constitution of the Republic of Poland of 1997. Directive statements are characteristic of normative acts, they contain rules of conduct and tell what reality is supposed to look like. Evaluative statements express approval or disapproval of certain phenomena and facts. Formative statements make changes to reality, while descriptive statements show what the world around the narrator looks like. All the indicated types of statements appear in the fundamental laws. The paper discusses their meaning and functions.

Słowa kluczowe

EN

constitution; juryslinguistics; semiotic statements; legal language

• Wydawca: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Czasopismo: Przegląd Sejmowy
• Rocznik: 2021
• Numer: 4(165)
• Strony: 13-35

Twórcy

autor

Dąbrowski Marcin

• Dr hab. Marcin Dąbrowski Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Prawa i Administracji, Polska University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Faculty of Law and Administration, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0001-8780-9715

Bibliografia

• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Dz.U. nr 33, poz. 232, ze zm.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 283.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r., Dz.U. nr 30, poz. 227, ze zm.
• Ustawa Rządowa z dnia 3-go maja 1791 roku, <http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/kpol/1791.html>.
• Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. nr 44, poz. 267, ze zm.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145, ze zm.
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz.U. nr 75, poz. 444.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1950, ze zm.
• Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki, tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 1789, ze zm.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 55, ze zm.
• Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. nr 200, poz. 1471.
• Austin J.L., Mówienie i poznawanie: rozprawy i wykłady filozoficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Bautro E., Idea lingwistyki i semiotyki prawniczej, [nakł. aut.], Lwów 1935.
• Bogucka I., Funkcje prawa. Analiza pojęcia, Wolters Kluwer, Kraków 2000.
• Borucka-Arctowa M., Poglądy na społeczne funkcje prawa w świetle badań empirycznych, „Państwo i Prawo” 1981, nr 5.
• Brożek A., Kasprzyk Z., O performatywach i generowaniu, „Filozofia Nauki” 2007, nr 2.
• Bukowski T., Klauzule generalne w prawie cywilnym. O konieczności stworzenia katalogu zasad współżycia społecznego, „Monitor Prawniczy” 2008, nr 24.
• Dąbrowski M., Antywartości konstytucyjne. Wprowadzenie do problematyki, „Przegląd Sejmowy” 2018, nr 5, https://doi.org/10.31268/PS.2018.16.
• Duszka-Jakimko H., Kozicka B., Jasność prawa a (nie)przejrzystość języka prawnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018, nr 1.
• Gizbert-Studnicki T., Język prawny a język prawniczy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1972, nr 5.
• Gorlewska E., Słownictwo aksjologiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: znaczenia tekstowe a konotacje potoczne, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2019.
• Grodziński E., Wypowiedzi performatywne, Ossolineum, Wrocław 1979.
• Grzelak J., Skutki niskiej kompetencji komunikacyjnej prawodawcy, „Kwartalnik Językoznawczy” 2010, nr 2.
• Kiklewicz A., Dwanaście funkcji języka, „LingVaria” 2008, nr 2.
• Kruk M., Język polski jako narzędzie komunikacji prawodawcy i prawnika, „Państwo i Prawo” 2017, nr 6.
• Kulicki T., Prawo i język – kilka uwag, „Temidium” 2019, nr 3.
• Linde-Usiekniewicz J., Wilkos A., Rola prozodii w wykładni prawa na przykładzie art. 193 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Sens i brzmienie, red. M. Danielewiczowa, J. Bilińska, K. Doboszyńska-Markiewicz, J. Zaucha, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2015.
• Lizisowa M.T., Model komunikacji językowej w konstytucjach Rzeczypospolitej (relacja nadawca–odbiorca), „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 2002, nr 2.
• Malinowska E., Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2012.
• Nowacki J., Tobor Z., Wstęp do prawoznawstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Osika G., Teorie aktów mowy, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie” 2001, nr 6.
• Patyras W., Elementy logiki dla prawników, Ars boni et aequi, Poznań 1994.
• Piaskowy A., Klauzule generalne w Projekcie nowego kodeksu cywilnego, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2012, nr 3.
• Pieńkos J., Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie – prawo w języku, Muza, Warszawa 1999.
• Redelbach A., Wstęp do prawoznawstwa. Podstawowe pojęcia o władzy, państwie i prawie w perspektywie Unii Europejskiej, Dom Organizatora TNOiK, Toruń 2000.
• Redelbach A., Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii państwa i prawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Sagan S., Język konstytucji, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018, nr 10.
• Sarkowicz R., Pozioma interpretacja tekstu prawnego, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1995.
• Searle J.R., Czynności mowy. Rozważania z filozofii języka, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1987.
• Słowikowski M., „Wypowiedzi performatywne”. Eugeniusz Grodziński, „Studia Philosophiae Christianae” 1981, nr 17/1.
• Sobieszewska M., Juryslingwistyka: między językiem a prawem, „Studia Iuridica Lublinensia” 2015, vol. 24, no 4, 10.17951/sil.2015.24.4.123.
• Śliwicka A., Język prawny i język prawniczy jako przedmiot badań językoznawczych i prawoznawczych w latach 1935–1999, „Prace Językoznawcze” 2018, nr 20/3.
• Wronkowska S., Zieliński M., Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych, Urząd Rady Ministrów, Warszawa 1993.
• Wróblewski B., Język prawny i prawniczy, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948.
• Wróblewski J., Zasady tworzenia prawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1989.
• Wrzos O., Wypowiedzi dokonawcze czy dokonania wypowiadalne?, „Studia Philosophiae Christianae” 2007, nr 43/1.
• Zieliński M., Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 1972.
• Ziembiński Z., Logika praktyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Ziembiński Z., Uprawnienie a obowiązek: przyczynek do analizy stosunku prawnego, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań 1962.
• Żydek-Bednarczuk U., Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Warszawa 2005.

Identyfikatory

DOI

10.31268/PS.2021.44