„Jak wyprowadzić z ruin ludzi” – o sensie poezji po „Drugiej Apokalipsie”. O kilku utworach Zbigniewa Herberta

• Autorzy: Filipczuk Magdalena , Filipczuk Michał

Warianty tytułu

EN

“How to Take People out of Ruins” – On the Sense of Poetry After the “Second Apocalypse”. Interpretation of Selected Poems of Zbigniew Herbert

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

After the Second World War, discussions erupted concerning the character and legitimacy of art, including poetry. The famous line by Theodore Adorno, saying that writing poetry after Auschwitz is impossible, was frequently debated. However, should the silence of poetry be the answer to genocide? Polish poets also joined this international discussion. The painful paradox was most prominently displayed by the attitude of Tadeusz Różewicz, who simultaneously wrote and emphasized the moral ambiguity of “writing poems after Oświęcim”. He posited that the cultural inheritance did not prevent the moral and material ruin, and if so, then the death of fundamental values should be accompanied by the complete collapse of the higher human activities that are based on these values. Every poem that emerges after this upheaval of the world thus far participates in the creation of falsehood; it is another element upholding the appearances that everything is the same as it once was. This poet of the second half of the twentieth century stood in a morally ambiguous position, allowing himself a voice when so many people had been deprived of their own voice. Tadeusz Różewicz, noting the “death of poetry”, did not put down his pen. Zbigniew Herbert takes a completely different stance on this issue. The purpose of this study is the analysis of works that provide insight into Zbigniew Herbert’s thoughts on the subject of the role of art. This examination focuses on Herbert’s work from the 1950s (his first two collections: Chord of Light and Hermes, Dog and Star).

Słowa kluczowe

PL

współczesna poezja polska, Zbigniew Herbert,; artysta,; wiersz

EN

modern Polish poetry,; Zbigniew Herbert,; artist,; poem

• Wydawca: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Czasopismo: Prace Literaturoznawcze
• Rocznik: 2017
• Numer: 5
• Strony: 107-122

Twórcy

autor

Filipczuk Magdalena

• Akademia Ignatianum w Krakowie

autor

Filipczuk Michał

• Akademia Ignatianum w Krakowie

Bibliografia

• Herbert Zbigniew, Struna światła, Wrocław 1994.
• Herbert Zbigniew, Hermes, pies i gwiazda, Wrocław 1997.
• Herbert Zbigniew, Studium przedmiotu, Wrocław 1997.
• Herbert Zbigniew, Napis, Wrocław 1999.
• Herbert Zbigniew, Pan Cogito, Wrocław 1997.
• Herbert Zbigniew, Elegia na odejście, Wrocław 1997.
• Herbert Zbigniew, Raport z oblężonego Miasta, Wrocław 1992.
• Herbert Zbigniew, Labirynt nad morzem, Warszawa 2000.
• Herbert Zbigniew, Elzenberg Henryk, Korespondencja. 1951–1966, red. Barbara Toruńczyk, Warszawa, 2002.
• Herbert Zbigniew, 89 wierszy, Kraków 1998.
• Adorno Theodor W., Dzieła zebrane, Kraków 2002.
• Barańczak Stanisław, Uciekinier z Utopii, Wrocław 1994.
• Balcerzan Edward, Poezja polska w latach 1939–1965, cz. 2, Warszawa 1988.
• Błoński Jan, Tradycja, ironia i głębsze znaczenie, w: Poznawanie Herberta, red. Andrzej Franaszek, Kraków 1998.
• Dedecius Karl, Uprawa filozofii. Zbigniew Herbert w poszukiwaniu tożsamości, przeł. Elżbieta Feliksiak, „Pamiętnik Literacki” 1981, z. 3.
• Elzenberg Henryk, Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, Toruń 2002.
• Jakacka Natalia, w: Czułość dla Minotaura, w: Czułość dla Minotaura. Metafizyka i miłość konkretu w twórczości Zbigniewa Herberta, red. Józef M. Ruszar, Lublin 2005.
• Jeśli masz dwie drogi... Ze Zbigniewem Herbertem rozmawia Krystyna Nastulanka, „Polityka” 1972, nr 9.
• Łukasiewicz Jacek, w: Poezja Zbigniewa Herberta, Warszawa 1995.
• Kwiatkowski Jerzy, Po platońsku, w: Felietony poetyckie, Kraków 1982.
• Ligęza Wojciech, Historia muzyki według Pana Cogito, w: Portret z początku wieku. Twórczość Zbigniewa Herberta – kontynuacje i rewizje, red. Wojciech Ligęza, Lublin 2005.
• Mikołajczak Małgorzata, W cieniu heksametru. Interpretacje wierszy Zbigniewa Herberta, Zielona Góra 2004.
• Opacka-Walasek Danuta, „...pozostać wiernym niepewnej jasności”, Wybrane problemy poezji Zbigniewa Herberta, Katowice 1996.
• Przybylski Ryszard, Między cierpieniem a formą, w: Poznawanie Herberta, red. Andrzej Franaszek, Kraków 1998.
• Różewicz Tadeusz, Niepokój. Wybór wierszy, Warszawa 1995.
• Ruszar Józef M., Stróż brata swego, Lublin 2004.
• Siemaszko Piotr, Zmienność i trwanie. O eseistyce Zbigniewa Herberta, Bydgoszcz 1996.
• Wypluć z siebie wszystko. Rozmowa ze Zbigniewem Herbertem, w: Jacek Trznadel, Hańba domowa, Lublin 1990.