CO PRZEMAWIA ZA POTRZEBĄ ZDEFINIOWANIA „OSOBY NIESAMODZIELNEJ”? DEFINICJA NIESAMODZIELNOŚCI I OSOBY NIESAMODZIELNEJ

• Autorzy: Szwałkiewicz (dr, Instytut Pracy I Spraw Socjalnych) Elżbieta

Warianty tytułu

EN

WHAT JUSTIFIES THE NECESSITY OF DEFINING A „DEPENDENT PERSON”? DEFINITIONS OF DEPENDENCE AND DEPENDENT PERSON

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Social and economic consequences of the progressing ageing process of people are of global nature and are a growing challenge for all developed countries. Development and accomplishments of modern medicine, technological progress and changes in the conditions and style of life, combined with a drop in birth rate have caused extension of the average life-span. The same elements determine extension of the period of health and independence of seniors, yet they require investments of ever increasing funds and joint social engagement adequate to the situation. The independence of seniors is basically impacted by personal and environmental factors, which result in the fact that the ageing process is heterogeneous. Guaranteeing the same range of support for such a great number of people suffering from various functional difficulties will result in the fact that each of such persons will receive assistance that is of no little significance in his/ her situation. Global expenses will be considerable, yet they will not offer the expected results. This means that an individual diagnosis of needs is necessary for the support to have the expected effect - extended life-span and possibility of functioning in the senior environment. In order to create a system of securing the citizens in case of dependence, it is necessary to find a common denominator for all persons who need support in order to continue their life in socially accepted conditions. The definition proposed by the experts, developed as part of the project “Professionalisation of Assistant and Care Services for Dependant Persons: New Standards of Education and Care” refers to all persons who, in their daily existence, experience a status of dependence on external assistance: A dependant person: a person who suffers from restrictions of activity on account of disruption of body functions, causing the necessity of long-term or continuous support of another person to satisfy the basic life needs. Introducing such definition to the legal order and applied changes in the judicial decisions on the degree of disability will allow for separating the population of dependant persons and determining the criteria for granting support adequate to the degree of dependence. In the care practice, it will contribute to an individual approach in assistance planning, taking the contextual factors into account, which influence the degree of capableness and independence of seniors.

PL

Konsekwencje społeczne i ekonomiczne postępującego procesu starzenia się ludności mają charakter globalny i są coraz trudniejszym wyzwaniem dla wszystkich rozwiniętych krajów. Rozwój i osiągnięcia współczesnej medycyny, postęp technologiczny oraz zmiana warunków i stylu życia połączone ze spadkiem urodzeń spowodowały wydłużanie się średniego trwania życia. Te same elementy decydują o wydłużaniu okresu utrzymania zdrowia i samodzielności seniorów, ale wymagają inwestowania na ten cel coraz większych środków finansowych i adekwatnego do sytuacji solidarnego społecznego zaangażowania. Na samodzielność seniorów zasadniczy wpływ mają czynniki osobowe i środowiskowe. Powoduje to, że proces starzenia się jest heterogeniczny. Gwarantowanie wszystkim takiego samego zakresu wsparcia przy tak dużej liczbie osób mających różne utrudnienia funkcjonalne spowoduje, że każda z tych osób otrzyma pomoc niemającą w jej sytuacji większego znaczenia. Globalne wydatki będą duże, ale nie przyniosą spodziewanych efektów. Oznacza to, że niezbędne jest indywidualne diagnozowanie potrzeb, by wsparcie dało oczekiwany efekt – wydłużenie życia i możliwość funkcjonowania w środowisku seniora. Żeby stworzyć system zabezpieczenia obywateli na wypadek niesamodzielności, należy znaleźć wspólny mianownik dla wszystkich osób, którym wsparcie jest niezbędne, by mogli kontynuować swe życie w warunkach akceptowalnych społecznie. Proponowana przez ekspertów definicja, wypracowana w ramach projektu Profesjonalizacja usług asystenckich i opiekuńczych dla osób niesamodzielnych – nowe standardy kształcenia i opieki, odnosi się do wszystkich osób, które w codziennej egzystencji doświadczają stanu zależności od pomocy zewnętrznej: Osoba niesamodzielna – osoba, u której z powodu naruszenia funkcji organizmu stwierdza się ograniczenia aktywności powodujące konieczność długotrwałego albo stałego wsparcia innej osoby w celu zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych. Wprowadzenie tej definicji do porządku prawnego i stosowanych zmian w orzecznictwie o stopniu niepełnosprawności umożliwi wyodrębnienie populacji osób niesamodzielnych i ustalenie kryteriów przyznania wsparcia adekwatnego do stopnia niesamodzielności. W praktyce opiekuńczej przyczyni się do indywidualnego podejścia w planowaniu wsparcia z uwzględnieniem czynników kontekstowych, które mają wpływ na poziom sprawności i samodzielności osoby starszej.

Słowa kluczowe

PL

naruszenie funkcji ciała; niesamodzielność; podstawowe potrzeby życiowe; wsparcie

EN

body function disruption; dependence; basic life needs; assistance

• Wydawca: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Czasopismo: Polityka Społeczna
• Rocznik: 2018
• Tom: 45
• Numer: 2(21T) Niesamodzielność – nowe ryzyko socjalne
• Strony: 6-10

Twórcy

autor

Szwałkiewicz (dr, Instytut Pracy I Spraw Socjalnych) Elżbieta

• Instytut Pracy I Spraw Socjalnych

Bibliografia

• Definicja i kryteria oceny stopni niesamodzielności (2018), raport – opracowanie zbiorowe w ramach projektu „Profesjonalizacja usług asystenckich i opiekuńczych dla osób niesamodzielnych – nowe standardy kształcenia i opieki”, maszynopis, Warszawa.
• Definicja niesamodzielności, kryteria oceny stopni niesamodzielności oraz standardy usług asystenckich i opiekuńczych (2017), analiza desk research, raport syntetyczny – opracowanie zbiorowe, maszynopis, Warszawa.
• GUS (2012), Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. Raport z wyników, Warszawa, s. 63–66.
• GUS (2014), Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014–2050, Warszawa, s. 35–38, GUS/stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby starsze/ [dostęp 20.09.2018]
• ICF (2001), International Classification of Functioning, Disability and Health, WHO, Geneva, www.who.int/classifications/icf [dostęp 20.09.2018].
• ICF (2009), Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania Niepełnosprawności i Zdrowia, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Warszawa, www.csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/ icf_polish_version_56a8f7984213al.
• Kocowski T. (1978), Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• Maslow A.H. (2004), W stronę psychologii istnienia, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
• Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P., red. (2012), PolSenior. Aspekty medyczne, psychologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, TerMedia, Poznań.
• MRPiPS (2018), Polityka społeczna wobec osób starszych do roku 2030. Bezpieczeństwo. Uczestnictwo. Solidarność Warszawa.
• Myśliwski A. (1999), Proces starzenia – przebieg i konsekwencje, „Kosmos”, nr 2(243), s. 161–167.
• NIK (2017), Opieka nad osobami chorymi na chorobę Alzheimera oraz wsparcie dla ich rodzin, Warszawa, s. 6–10, https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/16/067/ [dostęp 12.08.2018].
• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) (2017), przyjęta przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r.
• Szukalski P. (2004), Proces starzenia się społeczeństw Europy: spojrzenie perspektywiczne, „Gerontologia Polska”, nr 12(3), s. 51–55.