Sprawiedliwość wykładni prawa

• Autorzy: Bogucki Olgierd

Warianty tytułu

EN

JUSTICE IN LEGAL INTERPRETATION

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Czy można mówić o sprawiedliwości wykładni prawa? Celem artykułu jest uzasadnienie pozytywnej odpowiedzi na to pytanie oraz bliższa eksplikacja znaczenia (a raczej znaczeń) takiej pozytywnej odpowiedzi. Cel ten jest realizowany metodą analizy pojęciowej – analizy głównych pojęć związanych ze sprawiedliwością i wykładnią prawa. Na podstawie analizy sformułowano kilka podstawowych twierdzeń. Po pierwsze, sprawiedliwość prawa i sprawiedliwość wykładni prawa są dwoma różnymi zagadnieniami. Jeżeli chcemy mówić o sprawiedliwości przy wykładni prawa, to będzie to przede wszystkim sprawiedliwość proceduralna. W przypadku procesu wykładni mamy do czynienia z niedoskonałą sprawiedliwością proceduralną. Można jednak zauważyć również pewne cechy czystej sprawiedliwości proceduralnej. Proceduralna sprawiedliwość w przypadku wykładni prawa oznacza niearbitralność przy stosowaniu reguł wykładni, co w konsekwencji pozwala na rozstrzyganie między różnymi wariantami interpretacyjnymi reprezentującymi różne materialne koncepcje sprawiedliwości. Tym więcej jest sprawiedliwości proceduralnej przy wykładni prawa, im bardziej rozbudowany jest zespół reguł dotyczących jej dokonywania. Mimo że realizowanie tak rozumianej sprawiedliwości jest warunkiem koniecznym uzyskania materialnie sprawiedliwego wyniku, nie może go jednak gwarantować, a w szczególności nie może gwarantować pełnej etycznej słuszności wyniku.

EN

Can we talk about justice in the interpretation of law? The aim of the article is to justify positive answer to this question and closer explication of the meaning (or rather meanings) of this answer. This aim is implemented by method of conceptual analysis – analysis of the main concepts related to justice and legal interpretation. Several statements have been made on the basis of the analysis. First of all, the justice of law and the justice of legal interpretation are two separate issues. If we are talking about justice in the process of legal interpretation, we mean, above all, procedural justice. In the case of legal interpretation, there is an imperfect procedural justice, which, however, shows a significant resemblance to pure procedural justice. Procedural justice in the interpretation of law means non-arbitrariness in judging between different interpretive variants representing different substantial concepts of justice. The more procedural justice there is in interpreting the law, the more exhaustive the set of rules for making it. Although the implementation of justice understood in this way is a prerequisite for achieving a substantially just result, it can not guarantee it, and in particular can not guarantee a full ethical rightness of the result.

Słowa kluczowe

PL

sprawiedliwość; wykładnia prawa; teoria prawa; teoria wykładni prawa; filozofia prawa

EN

justice; legal interpretation; theory of law; theory of legal interpretation; philosophy of law

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Acta Iuris Stetinensis
• Rocznik: 2019
• Numer: 26
• Strony: 7-22

Twórcy

autor

Bogucki Olgierd

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego

Bibliografia

• Bogucki O., Model wykładni funkcjonalnej w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, Szczecin 2016.
• Brighouse H., Sprawiedliwość, tłum. S. Królak, Warszawa 2007.
• Hock Lai Ho, A Philosophy of Evidence Law: Justice in the Search for Truth, Oxford 2008.
• Lindroos-Hovinheimo S., Justice and the Ethics of Legal Interpretation, New York 2012.
• Miller D., Justice, w: The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2017 Edition), red. E.N. Zalta, 26.06.2017, https://plato.stanford.edu/archives/fall2017/entries/justice.
• Perelman C., O sprawiedliwości, Warszawa 1988.
• Piszko R., Granice decyzji sądowych, Szczecin 2015.
• Płeszka K., Językowe znaczenie przepisu jako granica wykładni, w: Filozoficzno-teoretyczne problemy sądowego stosowania prawa, red. M. Zirk-Sadowski, Łódź 1997.
• Rawls J., A Theory of Justice, revised edition, Cambridge 1999.
• Raz J., On The Nature of Law, „Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie” 1996, nr 82.
• Spyra T., Granice wykładni prawa, Kraków 2006.
• Załuski W., O granicach wykładni prawa w kontekście sporu o relacje między sprawiedliwości i prawością, w: Wykładnia prawa. Tradycja i perspektywy, red. M. Hermann, S. Sykuna, Warszawa 2016.
• Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2017.
• Ziembiński Z., O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin 1992.
• Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 1997.

Identyfikatory

DOI

10.18276/ais.2019.26-01