Eksperymenty i kompromisy: „mind-game films” we współczesnym kinie amerykańskim

• Autorzy: Barbara Szczekała

Warianty tytułu

EN

Experiments and Compromises: Mind-Game Films in Contemporary American Cinema

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł koncentruje się na fenomenie tzw. „mind-game films” – filmów powstających od końca lat 90., które cechują się m.in. skomplikowaną narracją, ontologicznie niepewnymi światami przedstawionymi, niestabilnymi mentalnie bohaterami ogniskującymi fabułę. Autorka tekstu osadza zjawisko „mind-game films” w kontekście przemian w estetyce i produkcji współczesnego kina amerykańskiego i odpowiada na pytanie, dlaczego okazało się ono najwyraźniej obecne właśnie w kinematografii USA. Choć eksperymenty narracyjne nakierowane na budzenie dyskomfortu poznawczego u widza były już dostrzegalne w kinie modernistycznym, to właśnie współczesne kino amerykańskie sprawiło, że stały się one oswajalne i przystępne dla szerszej widowni. Szczekała skupia się również na aspekcie estetyczno-ideologicznym zjawiska, analizuje najczęściej powtarzające się tematy i chwyty narracyjne oraz swoistą dla „mind-game films” formę „identyfikacji poznawczej”.

EN

The article focuses on the phenomenon of the so-called mind-game films – films emerging from the end of the 1990s, which are characterized by, among others, complicated narrative, ontologically uncertain worlds, mentally unstable characters that focus the story. The author embeds the phenomenon of mind-game films in the context of changes in the aesthetics and production of contemporary American cinema and answers the question, why is it most present in the American film industry. Although narrative experiments aimed at arousing cognitive discomfort in the audience were already visible in the modernist cinema, it is the contemporary American cinema that made them acceptable to the wider audience. Szczekała concentrates also on the aesthetic and ideological aspects of the phenomenon, and analyses the most recurrent themes and narrative tricks, and specific to the mind-game films form of “cognitive identification”.

Słowa kluczowe

Mind-game film; Puzzle film; kino amerykańskie

EN

Mind-game film; Puzzle film; American cinema

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2016
• Numer: 93-94 Kino amerykańskie
• Strony: 140-152

Twórcy

autor

Barbara Szczekała

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Bal, Mieke. Narratologia. Wprowadzenie do teorii narracji. tłum. E. Kraskowska, E. Rajewska. Kraków, 2012.
• Berliner, Todd. Hollywood Incoherent: Narration in Seventies Cinema. Austin, 2010.
• Bordwell, David. The Way Hollywood Tells It. Berkeley – Los Angeles, 2006.
• Bordwell. David. Narration in the Fiction Film. London – New York, 1985.
• Brown, William. Complexity and Smiplicity in „Inception” and „Dedicated to Ozu”. W: Hollywood Puzzle Films. red. W. Buckland. New York – London, 2014.
• Buckland, Warren. Introduction: Puzzle Plots. W: Puzzle Films: Complex Storytelling in Contemporary Cinema. red. W. Buckland. Malden, 2009.
• Elsaesser, Thomas. The Mind-Game Films. W: Puzzle Films: Complex Storytelling in Contemporary Cinema. red. W. Buckland. Malden, 2009.
• King, Goeff. Indiewood, USA: Where Hollywood Meets Independent Cinema. London – New York, 2009.
• King, Goeff. Quality Hollywood: Markers of Distinction in Contemporary Film. London, 2016.
• Mottram, James. The Sundance Kids: How The Mavericks Took Back Hollywood. London, 2006
• Ostaszewski, Jacek. Narrator niewiarygodny w filmie fabularnym. „Kwartalnik Filmowy” 71-72 (2010)
• Poulaki, Maria. Puzzled Hollywood and the Return of Complex Films, w: Hollywood Puzzle Films. Red. W. Buckland. New York - London, 2014.
• Smith, Murray. Zaangażowanie widza w postać. tłum. J. Mach. W: Kognitywna teoria filmu. red. J. Ostaszewski. Kraków, 1998.
• Thanouli, Eleftheria. Post-Classical Cinema: An International Poetics of Film Narration. London – New York, 2009.
• Waxman, Sharon: Rebels on The Backlot, New York – London, 2006.