Badacz w archiwum i archiwum badacza. Paradoks archiwalny

• Autorzy: Wichrowska Elżbieta

Warianty tytułu

EN

The Researcher in Archive and the Researcher’s Archive. An Archive Paradox

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Termin „archiwum” w dyskursach naukowych ostatnich lat odrywa się od swojego podstawowego znaczenia (miejsce gromadzenia, segregowania, selekcjonowania, katalogowania zbiorów w określonej polityczno-społecznej i kulturowej przestrzeni) i pełni funkcje atrakcyjnej pojęciowo metafory: figury dyskursu politycznego, instytucji władzy czy pamięci. Tym przemianom (zwrot archiwalny) towarzyszą kolejne, wywołane wtargnięciem świata cyfrowego w przestrzeń archiwum (digitalizacja) między badacza a źródło. Przemiany te każą nie tylko redefiniować pojęcia, takie jak np. przekaz tekstu, jako podstawy badań edytora i historyka, ale też pytać o rolę ich materialności (materialny przekaz – wirtualny przekaz); o to, czy repozytoria cyfrowe mogą zastąpić tradycyjnie rozumiane archiwa, i jakie oddziaływanie na badacza i efekty jego pracy ma zastąpienie klasycznego kontaktu ze źródłem przez medium cyfrowe (przyspieszenie, fragmentaryzacja), jak zmieniają myślenie o przedmiocie badań i wpływają na wszechstronną ocenę badanego materiału, a w konsekwencji szerszych zjawisk i procesów kulturowych, także literackich. Oddzielny problem stanowi to, w jakim stopniu oparcie się przez badaczy na przekazach drukowanych wpływa na widzenie zjawisk literackich i tworzenie kanonów.

EN

In recent years, the term “archive” in academic discussions has drifted away from its basic meaning (a place of acquiring, segregating, selecting, and cataloguing collections in a given socio-political and cultural space) to adopt the function of a conceptually attractive metaphor—a figure of political discourse, an institution of power, or memory. The changes (archive turn) are followed by some other ones caused by invasion of virtual world into the archive space (digitalisation) between the researcher and the source. Such transformations not only impose redefining the notions such as text transmission which are fundamental for the critical and historical research, but also call for the role of their materiality (material versus virtual transmission). In addition to that, it is argued whether digital repositories can replace the traditionally understood archives, which impact and effect they may have on the researcher when it comes to the replacement of the classical contact with the source with the digital medium (acceleration of the work, fragmentarisation), how they change the way of thinking about the research subject, how they influence the extensive analysis of the research material and, in consequence, broader phenomena and cultural process, including literary ones. The extent to which a researcher relies on printed transmissions affects the perception of literary phenomena and formation of canons is a separate issue in the paper.

Słowa kluczowe

PL

archiwum; zwrot archiwalny; edytorstwo; przekaz drukowany; przekaz rękopiśmienny; digitalizacja; odkrycie archiwalne

EN

archive; archive turn; editing; printed transmission; handwritten transmission; digitalisation; archive discovery

• Wydawca: Instytut Badań Literackich PAN
• Czasopismo: Pamiętnik Literacki
• Rocznik: 2021
• Tom: 112
• Numer: 2
• Strony: 289-299

Daty

wydrukowano

2021-06-14

Twórcy

autor

Wichrowska Elżbieta

• Uniwersytet Warszawski

Identyfikatory

ISSN

0031-0514

e-ISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2021.2.20