Kulturowe, filozoficzne i światopoglądowe aspekty przemijania w późnej poezji Starych Mistrzów (Różewicz, Szymborska, Miłosz)

• Autorzy: Szóstak Anna

Warianty tytułu

EN

Cultural, philosophical and ideological aspects of passing in Old Masters’ poetry (Różewicz, Szymborska, Miłosz)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Anna Szóstak’s paper is devoted to issues of time in the works of the artists in the context of the experience brought by maturity and old age perspective, which in each case is related to the biography covering several decades of life. The key issue here is the perception of time as a category which belongs not only to the realm of matter and laws of physics, and considering time in the aspects that go beyond the determinism of nature and order to treat it as a philosophical, cultural and ideological issue. This overview leads to the conclusion that in this poetry passing is an area excluded, at least to some extent, from the jurisdiction of Logos, comprised within consciousness, memory and imagination, especially mystical imagination, and secondly, it comes to the search for answers to fundamental questions about the purpose and meaning of existence, and hence – the active desire to know the essence of existence and the role of the temporal element in its material, sensual, metaphysical and transcendent dimensions.

Słowa kluczowe

PL

„starzy mistrzowie” poezji polskiej, poezja współczesna, czas, mit, metafizyka

EN

“Old Masters” of Polish poetry; contemporary poetry; time; myth; metaphysics

• Wydawca: Uniwersytet Bielsko-Bialski
• Czasopismo: Świat i Słowo
• Rocznik: 2013
• Tom: 11
• Numer: 2(21)
• Strony: 107-128

Daty

wydano

2013-10

Twórcy

autor

Szóstak Anna

• Uniwersytet Zielonogórski, Licealna 9, Zielona Góra,

Bibliografia

• Augustynek Zdzisław (1975), Natura czasu, Warszawa.
• Biedermann Hans (2001), Leksykon symboli, tłum. J. Rubinowicz, Warszawa.
• Błoński Jan (1998), Miłosz jak świat, Kraków.
• Cassirer Ernst (1998), Esej o człowieku: wstęp do filozofii kultury, przedm. B. Suchodolski, tłum. A. Staniewska, Warszawa.
• Chenel Àlvaro Pascual, Simarro Alfonso Serrano (2008), Słownik symboli, tłum. M. Boberska, Kraków.
• Cirlot Juan Eduardo (2000), Słownik symboli, tłum. I. Kania, Kraków.
• Dakowicz Przemysław (2002), Stary poeta i śmierć. Eschatologia w najnowszych wierszach Czesława Miłosza, [w:] Literatura polska 1990-2000, red. T. Cieślak i K. Pietrych, t. 1, Kraków.
• Davies Paul (2002a), Czas. Niedokończona rewolucja Einsteina, tłum. I. Kallas, Warszawa.
• Davies Paul, Zagadka upływającego czasu, „Świat Nauki” 2002b, nr 11.
• Eliade Mircea (1974), Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, wybór i wstęp M. Czerwiński, tłum. A. Tatarkiewicz, Warszawa.
• Eliade Mircea (1998), Mit wiecznego powrotu, tłum. K. Kocjan, Warszawa.
• Eliade Mircea (2007), Kowale i alchemicy, tłum. A. Leder, Warszawa.
• Fiut Aleksander (1998), Moment wieczny. Poezja Czesława Miłosza, Kraków.
• Haber Francis (1988), Darwinowska rewolucja w pojęciu czasu, [w:] Czas w kulturze, wybór, oprac. i wstęp A. Zajączkowski, Warszawa.
• Hawking Stephen (1990), Krótka historia czasu, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa.
• Heidegger Martin (1994), Bycie i czas, przedm., przypisy i tłum. B. Baran, Warszawa.
• Heller Michał (2001), Kosmologia kwantowa, Warszawa.
• Heller Michał (2010), Uchwycić przemijanie, Kraków.
• Kielanowski Tadeusz (1980), Rozmyślania o przemijaniu, Warszawa.
• Kołakowski Leszek (2003), Obecność mitu, Warszawa.
• Kowalski Piotr (2007), Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa.
• Kwiatkowski Jerzy (red.) (1985), Poznawanie Miłosza. Studia i szkice o twórczości poety,
• Kraków.
• Legeżyńska Anna (1999), Gest pożegnania. Szkice o poetyckiej świadomości elegijno-ironicznej, Poznań.
• Ligęza Wojciech (2001), O poezji Wisławy Szymborskiej. Świat w stanie korekty, Kraków.
• Łukasiewicz Jacek (2012), TR, Kraków.
• Miłosz Czesław (2006a), Druga przestrzeń, Kraków:
• a Oprawa,
• b Późna dojrzałość,
• c W Krakowie,
• d Mistrz mego rzemiosła,
• e Przewaga,
• f Degradacja
• g Wiek nowy,
• h Oczy,
• i Ksiądz Seweryn (4. Jak mogłeś),
• j Traktat teologiczny (10. Czytaliśmy w katechizmie),
• k Traktat teologiczny (12. Tak więc Ewa),
• l Traktat teologiczny (13. Nie można się dziwić),
• m Czeladnik
• n Lokator,
• o Ksiądz Seweryn (5. Karawele).
• Miłosz Czesław (2006b), Wiersze Ostatnie, Kraków:
• a Żywotnik,
• b Antegor,
• c Głos,
• d Do natury,
• e Jak mogłem,
• f Dobroć,
• g Co mnie,
• h Orfeusz i Eurydyka,
• i Komentarz do wiersza „Niebo”,
• j *** [Obróceni twarzami…],
• k Niebiańskie.
• Morin Edgar (1965), Duch czasu, tłum. A. Frybesowa, Warszawa.
• Mrugalski Michał (2007), Teoria barw Tadeusza Różewicza, Kraków.
• Olejniczak Józef (2002), Poeta dziewięćdziesięcioletni – Czesław Miłosz, [w:] Literatura polska 1990-2000, red. T. Cieślak i K. Pietrych, t. 1, Kraków.
• Pawełczyńska Anna (1986), Czas człowieka, Wrocław.
• Przybylski Ryszard (1998), Baśń zimowa. Esej o starości, Warszawa.
• Różewicz Tadeusz (1991), Płaskorzeźba, Wrocław:
• a *** [na początku / jest słowo…],
• b *** [Czas na mnie…],
• c Czytanie książek,
• d Kredowe koło,
• e *** [Einst hab ich…],
• f *** [ „Der Tod ist ein Meister aus Deutschland”…],
• g do Piotra,
• h *** [Wygaśnięcie Absolutu…].
• Różewicz Tadeusz (1999), zawsze fragment. recycling, Wrocław:
• a Francis Bacon czyli Diego Velázquez na fotelu dentystycznym,
• b W świetle lamp filujących,
• c czego byłoby żal,
• d *** [wicher dobijał się do okien…],
• e W gościnie u Henryka Tomaszewskiego w Muzeum zabawek,
• f co się dzieje z gwiazdami,
• g Gawęda o spóźnionej miłości (fragmenty),
• h poeta emeritus.
• Różewicz Tadeusz (2001), Nożyk profesora, Wrocław:
• a nożyk profesora (III, Cienie).
• Różewicz Tadeusz (2002), Szara strefa, Wrocław:
• a *** [I znów zaczyna się / przeszłość…
• Różewicz Tadeusz (2004), Wyjście, Wrocław:
• a Ostatnia rozmowa.
• Skrendo Andrzej (2005: 219-229) Starzy poeci i nowa rzeczywistość – Miłosz i nie tylko, [w:] tegoż, Poezja modernizmu. Interpretacje. Kraków.
• Szóstak Anna (2007), W poszukiwaniu tożsamości. Liryczne horyzonty mitu dzieciństwa w poezji polskiej drugiej połowy XX wieku, Zielona Góra.
• Szymborska Wisława (1996), Koniec i początek, Poznań:
• a Rachunek elegijny,
• b Wielkie to szczęście
• Szymborska Wisława (2002), Chwila, Kraków:
• a Chwila,
• b Trzy słowa najdziwniejsze,
• c Trochę o duszy,
• d Bagaż powrotny.
• Szymborska Wisława (2006), Dwukropek, Kraków:
• a Labirynt,
• b Okropny sen poety,
• c Nieuwaga,
• d Właściwie każdy wiersz.
• Szymborska Wisława (2009), Tutaj, Kraków:
• a Tutaj,
• b Myśli nawiedzające mnie na ruchliwych ulicach,
• c Trudne życie z pamięcią.
• Szymborska Wisława (2011), Wystarczy, Kraków:
• a Wyznania maszyny czytającej.
• Welte Bernhard (2000), Czas i tajemnica, tłum. K. Święcicka, Warszawa.
• Wójcik Tomasz (2005), Późna twórczość wielkich poetów. Dramat formy, Warszawa.
• Zajas Krzysztof (1997), Miłosz i filozofia, Kraków.

Identyfikatory

ISSN

1731-3317