Atramenty żelazowo-galusowe

• Autorzy: Sobucki Władysław

Warianty tytułu

EN

On Ferric-gallotanic Inks

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

EN

The article presents the current state of knowledge about ferric-gallotanic inks, found on manuscripts which are at the moment treated in assorted conservatory workshop. The author discusses the ways of obtaining such types of ink and draws particular attention to dependence between the state of the manuscripts and the composition of the ink. The article examines research aiming at the establishment of the construction of the black pigment in the inks in question as well as the reasons why with time it changes and often resembles rust. The main cause of the unsatisfactory state of a considerable of the manuscripts is the appearance of changes known as ink penetration. Some of the authors connect this phenomenon with the excessive contents of iron in the ink. The study presents a method, introducted in Vienna, for removing this excess by treating the manuscripts with water. The author also deals with problems connected with the de-acidification of the manuscripts and the ways of deciphering faded texts. The study has been supplemented with select recipes were used in the past for making ink.

Słowa kluczowe

PL

atramenty żelazowo-galusowe; atrament; związki żelaza w atramencie; skład starych atramentów; klasyfikacja starych cieczy pisarskich; składniki atramentu; przepis na atrament; budowa barwnika atramentów; taniny; wżery atramentowe; ujawnianie wyblakłych tekstów; odkwaszanie rękopisów; receptury sporządzania atramentów

• Wydawca: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Czasopismo: Ochrona Zabytków
• Rocznik: 1996
• Numer: 3
• Strony: 281-291

Daty

wydano

1996

Twórcy

autor

Sobucki Władysław

Bibliografia

• K. Bogusławska, Trochę historii atramentow, „Przegląd Papierniczy”, t. 12, 1956, s. 359.
• Encyklopedia techniczna. Podręcznik praktyczny technologii chemicznej, pod red. A. Weinberga, J. Wiernika, S. Praussa, M. Flauma, E. Małyszczyckiego, Warszawa 1893.
• W. Semkowicz, Paleografia łacińska, Krakow 1951.
• H. Roselieb, Chemie alter und neuer Tinten, „Archivalische Zeitschrift”, t. 70, 1974, s. 7 4 -7 8 .
• M. de Pas, F. Flieder, History and prospects for analysis o f black manuscripts inks (w:) Conservation and Restoration o f Pictorial Art, London-Boston 1976, s. 1 93-201.
• G. Brannahl, M. Gramse, Untersuchungen an Tinten, „Archivalische Zeitschrift”, t. 70, 1974, s. 79 -9 8 .
• F. Flieder, L ’Analyse et la revelation chemiques des encres metallo-galliques, „Restaurator” 1981—1982, nr 5, s. 5 7 -6 3 ;
• J. Janicki, M. Żurakowski, Z. Filipek, Garbniki roślinne, Warszawa 1951.
• S. Stawicki, Papirusy tybetańskie, antyczne źrodło wiedzy o technikach artystycznych, Wroclaw 1987;
• Ch.-H. Wunderlicht, Geschichte und Chemie der Eisengallustinte, „Restauro”, t. 100, s. 414—421.
• L. Rudek, Technika i technologia średniowiecznych rysunkow i pisma na pergaminie, „Ochrona Zabytkow”, t. 33, 1980, nr 4, s. 2 9 9 - 304.
• C. J. Lochner, Grundmassige und deutliche Anweisung zu der schonen Laccir und Schildtrotten, Nurnberg 1703;
• M. G. Blank, Issledowanije sposobow konserwach rukopisiej wypolnienych że lezo-gałłowymi czemilami, „Tieorija i Praktika Sochranienija Knig w Bibliotiekie”, t. 8, 1976, s. 2 0 -4 5 ;
• M. Darbour, S. Bonnassies, F. Flieder, Les encres metallogalliques: etude de la degradation de l’acide gallique et analyse du complexe ferrogallique (w:) ICOM. Committee for Conservation, 6th Triennale Meeting, Ottawa 1981, 81/14/3.
• B. Bischoff, Z u dem Verhalten von Tinte und Pergament in alten Handschriften, „Archivalische Zeitschrift”, t. 70, 1974, s. 9 8 -1 0 0 ;
• F. Heller, F. Mairinger, M. Schreiner, O. Wachter, Tintenfrass im Papier, die Migration der Eisenionen bei Konservatorischen Nassverfahren, „Restauro”, t. 90, 1993, s. 1 15-121.
• О. Wachter, Diagnose und Therapie in der Pergament- und Miniaturenrestaurierung, „Restaurator”, t. 5, 1981—1982, s. 1 35-150;
• J. Weigl, Uber Ursachen des Tintenfrass, „Archivalische Zeitschrift”, t. 70, 1974, s. 1 01-102.
• G. Brannahl, Restaurierung einer tinterfrassgeschadigten Federzeichnung des Jan van de Velde (1 5 9 7 -1 6 4 1 ), „Maltechnik-Restauro”, t. 83, 1977, s. 3 7 -4 0 .
• G. Banik, H. Stachelberger, K. Messner, Untersuchungen der destruktiven Wirkung von Tinten auf Schrifttragermaterialien, „Restauro”, t. 94, 1988, s. 3 0 2 -3 0 8 .
• W. Sobucki, Konserwacja wżerow atramentowych, „Biuletyn Informacyjny KDS”, t. 5, 1994, s. 16-19;
• J. Ważyńska, Zastosowanie wygotowywania rękopisow na papierze jako metody konserwacji wżerow atramentowych, ASP, Warszawa 1995, mpis.
• M. G. Blank, O zakrieplenii czernilnych tiekstow (w:) О sochrannosti bumagi, proizwiedienii pieczati i rukopisiej, Leningrad 1963, s. 8 7 -9 0 .
• F. Mairinger, Physikalische Methoden zur Sichtbarmachung Verblasster oder getilgter Tinten, „Restaurator”, t. 5, 19 8 1 -1 9 8 2 , s. 4 5 -5 6 .
• M. Palacek, F. Martinek, Procedures for making traces o f iron gallotannate writing more perceptible, „Restaurator”, t. 2 , 3 /4 ,1978, s. 163 -1 7 4 ;
• R. Talbot, F. Leclerc, F. Flieder, Etude de la regeneration chimique des encres metallo-galliques (w:) ICOM Committee for Conservation, 5th Triennale Meeting, Zagreb 1978, s. 1-11.
• W. Griebenow, B. Werthman, D. Treu, K. Horn, S. Krause, Zur Identifizierung von Tinten au f alten Handschriften, „Maltechnik--Restauro”, t. 89, 1983, s. 2 0 8 -2 1 2 .
• M. G. Bieleńkaja, T. W. Aleksiejewa, S. G. Tamarowa, Wlijanije nieitralizacii kislotnosti na tiekst dokumienta (w:) Problema sochrannosti dokumientalnych matierialow, Leningrad 1977, s. 52-6 0 ;
• Ch. Gałfajan, О diejstwii sriedniewiekowych czernił i krasok na rukopisnyje knigi, „Soobszczenija”, t. 29, 1975, s. 62-7 1 ;
• M. Hey, The deacidification and stabilisation o f irongall inks, „Restaurator”, t. 5, 19 8 1 -1 9 8 2 , s. 2 4 -4 4 ;
• A. Lienardy, P. van Damme, Effect de la de'sadification sur l ’encre ferro-gallique, „Studies in Conservation”, t. 36, 1991, s. 15 5 -1 6 0 .
• H. Bansa, Akterungsbestandigkeit alter und moderner Papiere, „Maltechnik-Restauro”, t. 83, 1977, s. 21 8 -2 2 2 .
• Teofila, kapłana i zakonnika: O sztukach rozmaitych ksiąg troje, tłum. T. Żebrowski, Krakow 1880, s. 4 1 -4 2 .
• B. Guthke, Wyrob atramentow (tuszow, taśm kopiowych itd.), Łodź-Warszawa 1919, s. 35.

Identyfikatory

ISSN

0029-8247