O nepotyzmie, kumoterstwie i kolesiostwie słów kilka

• Autorzy: Pajdzińska Anna

Warianty tytułu

EN

A few remarks on nepotism, favouritism and back-scratching

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jedną z najważniejszych opozycji organizujących obraz świata utrwalony w polszczyźnie jest opozycja „swoi / obcy”. Biegun obcości zwykle zyskuje ocenę negatywną tylko dlatego, że wiąże się z odmiennością, jest to bowiem typowy sposób kształtowania poczucia odrębności, samookreślania się i wzmacniania wspólnoty. Przyczyną negatywnego wartościowania grupy, do której nie należymy, może być jednak także przeświadczenie, że zachowania i działania członków tej grupy są naganne moralnie, gdyż ich istotą jest wzajemne popieranie się ludzi ze sobą związanych w celu osiągnięcia własnych korzyści lub realizacji nieuczciwych interesów. Dezaprobatę wyrażają nazwy grupy: klan, klika, koteria, sitwa, mafia, nomenklatura, układ i utworzone od nich określenia, np. koteryjne (interesy), klanowa (solidarność), a także nazwy abstrakcyjne typu nepotyzm, kolesiostwo, kumoterstwo.

EN

One of the most important oppositions in Polish is that between “us” and “them”. The “them” pole is usually evaluated negatively just because it is different: in this way a group creates its distinctness, self-identity and internal bond. Another reason might also be the conviction that the behaviour and actions of the other group are morally wrong because they are based on mutual support aimed at self interest and illegal profit. Disapproval can be expressed by the names of the group such as klan ‘clan’, klika ‘clique’, koteria ‘coterie’, sitwa ‘cabal’, mafia ‘mafia’, nomenklatura ‘the authorities and their favourites’, układ ‘scheme’ and their derivatives, e.g. koteryjne (interesy) ‘interests of the coterie’, klanowa (solidarność) ‘clan solidarity’, as well as abstract concepts such as nepotyzm ‘nepotism’, kolesiostwo ‘favouritism’ or kumoterstwo ‘back-scratching’.

Słowa kluczowe

PL

opozycja swój/obcy; językowy obraz świata; język polski

EN

us vs. them; linguistic worldview; Polish

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Czasopismo: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Rocznik: 2008
• Tom: 20
• Strony: 171-178

Twórcy

autor

Pajdzińska Anna

• Zakład Językoznawstwa Ogólnego Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Bibliografia

• Cieśla Joanna, 2007, Nowa nowomowa, „Polityka” nr 27.
• Dobieszewski Adolf, 1994, Nomenklatura partyjna --- spojrzenie od wewnątrz, [w:] Elity władzy w Polsce a struktura społeczna w latach 1944--1956, red. Przemysław Wójcik, Warszawa.
• Głowiński Michał, 2006, Pisomowa, czyli o wolnoamerykance językowej, „Niezbędnik Inteligenta” (dodatek tygodnika „Polityka”), nr 50.
• Grzegorczykowa Renata, 1982, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa.
• Magierowa Barbara, Kroh Antoni, 1996, Prywatny leksykon współczesnej polszczyzny 1, Nowy Sącz.
• Wierzbicka Anna, 1969, Dociekania semantyczne, Wrocław.