Trauma dezintegracji i integracji w wymiarze lokalnym na przykładzie powojennego powiatu ełckiego

• Autorzy: Stefan M. Marcinkiewicz

Warianty tytułu

EN

The Trauma of Disintegration and Integration at the Local Level on the Example of the Postwar Ełk County

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Teoria traumy kulturowej, spopularyzowana w Polsce przez Piotra Sztompkę, nadaje się do analizy procesów społecznych zachodzących na tzw. Ziemiach Odzyskanych po drugiej wojnie światowej. Przed wojną największa część Mazur należała do Prus Wschodnich w Trzeciej Rzeszy i była zasiedlona przez Mazurów i Niemców. Po upadku nazistowskich Niemiec Mazury stały się częścią Polski. Większość Mazurów i Niemców uciekła lub została zabita pod koniec wojny. Mazury zostały zasiedlone przez Polaków. Trauma kulturowa to proces kulturowy, który jest zapośredniczony przez różnorodne formy reprezentacji, łącząc przemiany tożsamości zbiorowej i przemiany pamięci społecznej (Ron Eyerman). W tym przypadku trauma kulturowa wiązała się z procesami dezintegracji oraz integracji społecznej. Przymusowe i dobrowolne migracje prowadziły do rozpadu dotychczasowych terytorialnych struktur społecznych i powstania nowych społeczności. Powojenne procesy dezintegracji i integracji przedstawiono na przykładzie miasta Ełk i powiatu ełckiego. Wykorzystano do tego celu literaturę przedmiotu, archiwalia i wywiady biografczne zrealizowane w powiecie ełckim. Jeden z głównych wniosków badawczych wskazuje na istnienie związku traumy kulturowej ze słabą tożsamością lokalną na Mazurach.

EN

The theory of cultural trauma, popularised in Poland by Piotr Sztompka, is suitable for the analysis of social processes which took place in the so-called Recovered Territories after the Second World War. Before the Second World War, most of Masuria belonged to the East Prussia in the Third Reich and was inhabited by Masurians and Germans. After the collapse of Nazi Germany, Masuria became a part of Poland. Most of the Masurians and Germans have escaped or been killed at the end of the war. Masuria was settled mainly by Poles. Cultural trauma is a cultural process mediated through various forms of representation, linking the reformation of collective identity and the reworking of collective memory (Ron Eyerman). In this case, the cultural trauma was associated with the processes of social disintegration and integration. The forced and voluntary migration led to the disintegration of the existing territorial social structures and the creation of new communities. The postwar processes of disintegration and integration are presented on the example of the town Ełk and Ełk county in Masuria. For this purpose, literature, archival materials and biographical interviews conducted in the Ełk county were employed. One of the main conclusions of the study suggests that there is a correlation between cultural trauma and the weak local identity in Masuria.

Słowa kluczowe

PL

trauma kulturowa; dezintegracja; integracja; tożsamość lokalna

EN

cultural trauma; disintegration; integration; local identity

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Czasopismo: Opuscula Sociologica
• Rocznik: 2017
• Numer: 1(19)
• Strony: 33-45

Twórcy

autor

Stefan M. Marcinkiewicz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Alexander, J.C., Eyerman, R., Giesen, B., Smelser, N.J, Sztompka, P. (2004). Cultural Trauma and Collective Identity. Oakland: University of California Press.
• APS, O. Ełk, PUR. Sprawozdania miesięczne z działalności oddziału 1946, sygn. 116/1.
• Archiwum Państwowe w Suwałkach Oddział Ełk (APS O. Ełk), Starostwo Powiatowe Ełckie.
• Boharewicz-Richter, A. (1999). Korzenie. Suwałki: Wydawnictwo Z.J. Filipkowski.
• Karkowska, M. (2014). Pamięć kulturowa mieszkańców Olsztyna lat 1945–2006 w perspektywie koncepcji Aleidy i Jana Assmannów. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofi i Socjologii PAN.
• Kawecki, J., Roman, B. (1970). Ełk. Z dziejów miasta i powiatu. Olsztyn: Wydawnictwo Pojezierze.
• Król, J. (2010). Historia pomocy – Rodzina Dobkowskich. Polscy sprawiedliwi. POLIN, Muzeum Historii Żydów Polskich. Pobrano z: https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-dobkowskich (28.12.2016).
• Marcinkiewicz, S. (2015). Mityczna stolica Mazur. Między Ełkiem a Lyck, Ełk: Muzeum Historyczne w Ełku.
• Przegiętka, M. (2008). Rywalizacja na pograniczu. Prusy Wschodnie i sąsiednie polskie powiaty województw białostockiego i warszawskiego w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku. Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 4, 125–136.
• Referat Budowlany. Sprawy grobownictwa wojennego 1949, sygn. 130/111.
• Sakson, A. (1998). Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach 1945–1997. Poznań: Wydawnictwo Instytutu Zachodniego.
• Sakson, A. (2004). Migracje w XX wieku. W: M. Salamon, J. Strzelczyk (red.) Wędrówka i etnogeneza w starożytności i średniowieczu (s. 441–456). Kraków: Historia Iagellonica.45
• Schieder, Th. (1955). Deutsche Bevölkerung aus den Gebieten Östlich der Oder-Neisse, BI/2. Wolfenbüttel: Grenzland-Druckerei Rock & Co.
• Sztompka, P. (2007). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tryczyk, M. (2015). Miasta śmierci. Sąsiedzkie pogromy Żydów. Warszawa: Wydawnictwo RM.
• Zaremba, M. (2012). Wielka trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys. Kraków: Wydawnictwo Znak, Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Zaremba, M. (2016a). Krajobraz po wojnie. Pomocnik Historyczny Polityki, 4.
• Zaremba, M. (2016b). Niepewność jutra. Pomocnik Historyczny Polityki, 4.

Identyfikatory

DOI

10.18276/os.2017.1-03