Kompetencja kulturowa jako przedmiot zainteresowania współczesnej logopedii – na przykładzie teorii logopedycznego wiersza pajdialnego

• Autorzy: Michalik Mirosław

Warianty tytułu

EN

Cultural competence as a subject of interest in modern speech therapy – on the example of children poetry usage in speech therapy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano charakterystyki kompetencji kulturowej z perspektywy lingwistyki stosowanej, przede wszystkim logopedii. Konkretyzując poziom rozważań, za kluczowe pojęcie wybrano logopedyczny wiersz pajdialny. Ten typ tekstu, będący specyficznym elementem przestrzeni kulturowej rozumianej i interpretowanej dzięki kompetencji kulturowej (poznawczej), może być nowym narzędziem rozszerzającym spektrum logopedycznych strategii diagnostycznych. Ponadto logopedyczny wiersz pajdialny stanowi łącznik między dwiema procedurami terapeutycznego postępowania logopedycznego – budowaniem trzech rodzajów kompetencji: językowej, komunikacyjnej oraz kulturowej a usprawnianiem realizacji ciągów fonicznych (usprawnieniem czynności mowy).

EN

The article describes cultural competence from the perspective of applied linguistics, primarily that of speech therapy. To narrow down the scope of discussion, poetry for children in speech therapy has been chosen as the main subject of study. This kind of writing, which constitutes a part of cultural sphere that is usually understood and interpreted through cultural (cognitive) competence, may become a new tool for broadening the range of diagnostic strategies in speech therapy. Moreover, poems which revolve around child’s point of view are often seen as a link between two speech therapy procedures: building of the competences (linguistic, communicative, and cultural) and improvement of the speech process (realization of phonemes).

Słowa kluczowe

PL

kompetencja kulturowa; logopedyczny wiersz pajdialny

EN

cultural competence; poetry for children in speech therapy

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Czasopismo: Logopedia
• Rocznik: 2016
• Tom: 45
• Strony: 19-32

Daty

wydano

2020-11-15

Twórcy

autor

Michalik Mirosław

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków Zakład Neurolingwistyki Instytutu Filologii Polskiej

Bibliografia

• Anusiewicz J., 1995, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław.
• Chomsky N., 1982, Zagadnienia teorii składni, przeł. I. Jakubczak, Wrocław 1982.
• Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.
• Grabias S., 2001, Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w:] Zaburzenia mowy, red. tenże, Lublin, s. 11–43.
• Grabias S., 2012, O ostrość refleksji naukowej. Przedmiot logopedii i procedury logopedycznego postępowania, [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 56–69.
• Grabias S., 2012a, Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin, s. 15–71.
• Grucza F., 1983, Zagadnienia metalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana, Warszawa 1983.
• Malinowski B., 1958, Szkice z teorii kultury, Warszawa.
• Michalik M., 2005. Dwa aspekty lingwoedukacyjnej teorii i praktyki językoznawczej, czyli o anglosaskiej i polskiej lingwistyce edukacyjnej, „Poradnik Językowy”, 2005, z. 6, s. 36−47.
• Michalik M., 2010, Między językiem, myśleniem a rzeczywistością – budowanie kompetencji gramatyczno-leksykalnej dziecka podejrzewanego o upośledzenie intelektualne. Studium przypadku, „Nowa Logopedia”, t. 1, Zagadnienia mowy i myślenia, red. M. Michalik, A. Siudak, Kraków, s. 31–50.
• Michalik M., 2013, Interakcyjna perspektywa opisu zaburzeń komunikacji (na przykładzie pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym i oligofazją), [w:] Język – Człowiek – Społeczeństwo, red. T. Woźniak, J. Panasiuk, Lublin, s. 619–633.
• Michalik M., 2015, Transdyscyplinarność logopedii – między metodologiczną koniecznością a teoretyczną utopią, [w:] Metodologia badań logopedycznych z perspektywy teorii i praktyki, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 32–46.
• Muszyński Z., 1996, Świat za słowami. Ich natura i porządek, [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 32–46.
• Ostasz M., 2008, Od Konopnickiej do Kerna. Studium wiersza pajdialnego, Kraków.
• Ostasz M., Michalik M., 2016, Logopedyczny wiersz pajdialny, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków.
• Ożdżyński J., 2002, Formy wypowiedzi w przestrzeni kulturowej, [w:] Konteksty kulturowe w dyskursie edukacyjnym, red. J. Ożdżyński, T. Rittel, Kraków, s. 85-107.
• Panasiuk J., 2012, Afazja a interakcja. TEKST – meTEKST – konTEKST, Lublin.
• Panasiuk J., 2012a, Różnicowanie zaburzeń mowy po uszkodzeniach mózgu. Aplikacje diagnostyczno-terapeutyczne, „Nowa Logopedia”, t. 3: Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, red. M. Michalik, A. Siudak, Z. Orłowska-Popek, Kraków, s. 313–344.
• Rittel T., 1994, Metodologia lingwistyki edukacyjnej. Rozwój języka, Kraków.
• Rittel T., 1994a, Podstawy lingwistyki edukacyjnej. Nabywanie i kształcenie języka, Kraków.
• Śniatkowski S., 2014, Usprawnianie komunikacji językowej w terapii logopedycznej i w ujęciu lingwistyki edukacyjnej, [w:] Synergia. Mowa – edukacja – terapia, red. A. Hetman, M. Michalik, Jastrzębie-Zdrój-Kraków, s. 31–39.

Uwagi

PL

Artykuł stanowi rozwinięcie opracowanych przeze mnie partii dwuatorskiej monografii
pt. Logopedyczny wiersz pajdialny, napisanej wespół z prof. Marią Ostasz, a wydanej w 2016 r.
przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

EN

The article represents the author’s attempt to develop his parts of the monograph Poetry for
Children in Speech Therapy, co-authored by Maria Stasz and published in 2016 by Wydawnictwo
Naukowe of Pedagogical University of Cracow.