„<> bardziej nadaje się do sfilmowania niż dramat”. „Wozzeck” Georga C. Klarena

• Autorzy: Anna R. Burzyńska

Warianty tytułu

EN

‘Where a “fragment” is more suited to be filmed than the whole play’. “Wozzeck” by Georg C. Klaren

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W grudniu 1947 r. na ekranach kin pojawił się pierwszy powojenny niemiecki film będący adaptacją dzieła literackiego – „Wozzeck” w reżyserii Georga C. Klarena, adaptacja sztuki Georga Büchnera. Nieoczywisty w tym momencie historycznym wybór XIX-wiecznego dramatu, zachowanego jedynie w postaci luźnych, niedokończonych scen, każe zastanowić się nad rozmaitymi kwestiami, począwszy od spraw związanych z samym procesem filmowej adaptacji literatury (na ile reżyser mógł być wierny autorowi, mając do czynienia z utworem niedokończonym? czy fragmentaryczna forma dramatu pomagała czy przeszkadzała w procesie adaptacji?), skończywszy na niejednoznacznej wymowie filmu Klarena (czemu służą liczne w ekranizacji anachronizmy? jaki był sens pokazywania wciąż przytłoczonemu traumą wojny społeczeństwu postromantycznego dramatu?).

EN

In December 1947 the world saw the first postwar German film adaptation of a literary work. That was “Wozzeck” directed by Georg C. Klaren, a film adaptation of a play by Georg Büchner. The choice of the 19 th century drama, preserved only in fragments and incomplete scenes, is far from obvious and makes one think about a number of questions, starting with the process of film adaptation of fragmentary work of literature (how far could the director be faithful to the author and the original piece of literature, given its fragmentary and unfinished nature? did the fragmentary character of the play aid or hinder the process of adaptation?), and ending with the ambiguous message of Klaren’s film (what is the purpose of the numerous anachronisms present in the film? what was the point of showing an audience, still traumatised by war, a post-romantic drama?).

Słowa kluczowe

PL

Klaren Georg C; Büchnera Georg; film niemiecki

EN

Klaren Georg C; Büchnera Georg; German film

• Wydawca: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Czasopismo: Kwartalnik Filmowy
• Rocznik: 2014
• Numer: 87-88
• Strony: 151-159

Twórcy

autor

Anna R. Burzyńska

• Katedra Teatru i Dramatu, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Jagielloński,

Bibliografia

• Bernhardt, Rüdiger. 2010. Erläuterungen zu: Georg Büchner „Woyzeck“. Hollfeld: C. Bange Verlag.
• Buck, Theo. 1981. „Man muß die Menschheit lieben”. W: Text + Kritik. Georg Büchner III, Monachium: Edition Text + Kritik.
• Büchner, Georg. 1956. Utwory zebrane, Warszawa: PIW.
• Hopfinger, Maryla. 1974. Adaptacje filmowe utworów literackich. Wrocław: Ossolineum.
• Horak, Jan-Christopher. 1986. Postwar traumas in Klaren’s „Wozzeck“ (1947). W: E. Rentschler (red.). German film and literature. Adaptations and transformations, Nowy Jork: Routledge.
• Didi-Huberman, Georges. 2011. Strategie obrazów. Oko historii 1. Tłum. J. Margański. Kraków: Ha!art.
• Janion, Maria. 1984. Czas formy otwartej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Gehler, Fred. Der Platz ist verflucht. http://www.filmportal.de/node/52389/material/704846
• Miczka, Tadeusz. 1998. Adaptacja. W: A. Helman (red.). Słownik pojęć filmowych, t. 10, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Pinkert, Anke. 2008. Film and memory in East Germany, Bloomington: Indiana University Press.
• Saryusz-Wolska, Magdalena. Kryzys i powrót patriarchalnego spojrzenia w ikonografii niemieckich ruin 1945–1949. http://widok.ibl.waw.pl/index.php/one/article/view/111/229
• Soldat Wutzig als Filmheld. Dr. Georg C. Klaren verfilmt Büchners „Woyzeck“. Besuch im Atelier. http://www.filmportal.de/node/52389/material/704844