Czy głuchy jest głupi? – studium powiązań wyrazów, które uległy rozpodobnieniu semantycznemu

• Autorzy: Ewa Rudnicka

Warianty tytułu

Is deaf dumb? – a study of functional links between semantically disassimilated words

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Currently no linguistic link is to be seen between the lexemes głuchy ‘deaf’ and głupi ‘dumb’ – with only, perhaps, the exception for incidental similarity in the sounding of their initial syllables. However, the stereotype which equals ‘deaf’ with ‘dumb’ is not at all unknown to Polish culture. A brief reflection can help us notice a certain semantic similarity between the two: ‘deaf’ is a sensory handicapped man, and ‘dumb’ is a mentally handicapped one. Dictionary queries yield further connections involving, e.g., the two words appearing in the same lexical contexts. The current paper aims to demonstrate this semantic affinity, based on an analysis of old and contemporary texts, of those fixed phrases which contain the two lexemes, and finally on etymological investigation. My goal is not only to reveal the actual linguistic links between these words, but also to show what impact these links had or could have had on the formation of stereotypes concerning the deaf and the stupid. Another important point is the consideration of the sources of the Polish stereotype about the stupidity of the deaf, whether it developed on home ground, or was influenced by other cultures. Linguistic corpora will also help find out if modern texts reveal that this stereotype persists, or not, in Polish mentality. Lastly, the paper encourages a reflection on the conceptualization of what concerns the senses, of what concerns the mind, and what our way to verbalize it is.

• Wydawca: Księgarnia Akademicka
• Czasopismo: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Rocznik: 2011
• Numer: 2(12)
• Strony: 65-77

Twórcy

autor

Ewa Rudnicka

• Uniwersytet Warszawski, Warszawa

Bibliografia

• Adalberg S., 1894, Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Warszawa
• Grzegorczykowa R., 1993, pokora, pycha i pojęcia pokrewne, [w:] J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska (red.), Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I, Lublin, s. 23–39.
• Grzegorzewska M., 1968, Pedagogika specjalna. Skrypt wykładów, Warszawa.
• M. Bańko (red.), Inny słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2000.
• Jakubowicz M., 2010, Drogi słów na przestrzeni wieków. Zarys słownika motywacji semantycznychna materiale przymiotników słowiańskich odziedziczonych z prasłowiańszczyzny,Warszawa.
• Kirejczyk K., 1967, Ewolucja systemów kształcenia dzieci głuchych, Warszawa.
• J. Mączyński, Lexicon latino-polonicum, Królewiec 1564.
• J. Krzyżanowski (red.), Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 1.,Warszawa 1969.
• K. Długosz-Kurczabowa, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.
• Salij J. OP, 1995, Mądrość i głupota, [w:] Eseje tomistyczne, Poznań, wersja elektronicznaon-line: http://www.nonpossumus.pl/biblioteka/jacek_salij/eseje_tomistyczne/, dostęp:24.05.2010.
• W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.
• A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, Warszawa 2000.
• A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927.
• F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1, Kraków 1952.
• S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. 1, cz. 2, Warszawa 1808.
• M.R. Mayenowa (red.), Słownik polszczyzny xvi wieku, t. 7., Wrocław 1973.
• S. Urbańczyk (red.), Słownik staropolski, t. 2., Warszawa 1956.
• Tracz D. (2006), Niesłyszący i słabosłyszący w świetle literatury, „Literka.pl. Portal edukacyjny”,http://literka.pl/article/show/id/32027, dostęp 16.05.2010.
• S. Dubisz (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003.
• Zarządzenie nr 29 z dnia 4 października 1993 r. w sprawie zasad organizowaniaopieki nad uczniami…, Dz. Urz. MEN nr 9 poz. 36.