Starości się nie wybiera – wiek sędziwy w perspektywie teologiczno-pastoralnej

• Autorzy: Wiszowaty Edward

Warianty tytułu

EN

Old age is not a matter of choice – the evening of life from theological and pastoral perspectives

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Starość jest naturalnym procesem życiowym. Nie można jej wybrać, lecz jedynie zaakceptować. Prawda ta znajduje wyraz m.in. w Biblii, w nauczaniu Ojców Kościoła i papieży. Teksty biblijne ukazują starość w sposób ambiwalentny. Z jednej strony dostrzegają w niej dar Boży, wychwalając wiedzę, doświadczenie, roztropność i mądrość życiową wieku sędziwego, z drugiej natomiast realistycznie odmalowują niedomagania związane z tym wiekiem. Sens starości Biblia upatruje w ziemskim dojrzewaniu ku wiecznemu szczęściu i zjednoczeniu z Bogiem. W sensie symbolicznym zwraca przy tym uwagę na przemianę „starego człowieka” (veti hominis) w nowego. Ta perspektywa biblijno-teologiczna stanowi przeciwwagę dla postrzegania starości w ponowoczesnym społeczeństwie, gdzie na wiek sędziwy patrzy się m.in. przez pryzmat kapitału społecznego, ról społecznych, demografii, rynku pracy, ekonomii, polityki społecznej, dostrzegając przede wszystkim konsekwencje społeczno-gospodarcze procesu starzenia się. Jednostronność takiego spojrzenia może być zrównoważona przez refleksję teologiczno-pastoralną na temat starości. Kościół w swoim nauczaniu i posłudze duszpasterskiej przypomina o godności i posłannictwie ludzi starszych. Odwołując się od świadectwa życia osób starszych, a zwłaszcza ich cierpienia, pogłębionej religijności i pobożności, ukazuje chrześcijańską wizję starości.

EN

Old age is a natural life process. People do not choose it, they can only accept it. This truth is expressed, among other sources in the Bible, and in the teachings of the Fathers of the Church and of popes. Biblical texts present old age in an ambivalent manner. On one hand, they perceive it as God’s gift, by glorifying knowledge, experience, sagacity and wisdom while, on the other hand, they depict indispositions related to this age. The Bible sees old age in earthly maturation towards eternal happiness and unity with God. In a symbolic sense, it emphasizes the transformation of “an old man” (veti hominis) into a new one. This biblical and theological perspective provides a counterbalance to the perception of old age in postmodern society, where old age is looked at, among other things, through the prism of social capital, social roles, demographics, the labour market, economics and social policy, recognizing, first of all, the social and economic consequences of the process of ageing. The one-sidedness of such a view can be balanced by a theological and pastoral reflexion concerning old age. The Church in its teaching and pastoral care reminds us of the dignity and mission of the eldest. While referring to the life testimony of elderly persons, and particularly their suffering, it presents a Christian vision of old age.

Słowa kluczowe

PL

demografia; duszpasterstwo; starość; społeczeństwo; teologia pastoralna

EN

demography; pastoral care; old age; society; pastoral theology

• Wydawca: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Czasopismo: Forum Teologiczne
• Rocznik: 2016
• Tom: 17
• Strony: 25-39

Daty

wydano

2016-12-01

Twórcy

autor

Wiszowaty Edward

• Wydział Teologii Uniwersytet Warmińsko-Mazuski w Olsztynie

Bibliografia

• Abramowska-Kmon A., O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności, „Studia Demograficzne” 2011, nr 1(59), s. 3-22.
• Antologia literatury patrystycznej, tłum. M. Michalski, t. 1, z. 1, Warszawa 1969.
• Bieleń R., Duszpasterstwo ludzi starszych ze szczególnym uwzględnieniem osób owdowiałych, „Seminare” 2011, t. 29, s. 21-34.
• Chabior A., Fabiś A., Wawrzyniak J.K., Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej, Warszawa 2014.
• Deselaers P., Und doch ist Hoffnung. Gedanken zu und von Johannes Bours, Freiburg–Basel–Wien 1992, s. 216.
• Fijałkowski M., Duszpasterstwo w starzejącym się społeczeństwie polskim, „Roczniki Pastoralno-Katechetyczne” 2010, t. 2 (57), s. 39-50.
• GUS, Departament Badań Demograficznych, Prognoza ludności Polski na lata 2008-2035, w: Urząd Główny Statystyczny [online], dostęp: 23.11.2015, <http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_prognoza_ludnosci_Pl_2008-2035.pdf>, s. 1-9.
• Gwiazda A., Demograficzne wyzwania XXI wieku: implikacje dla polityki międzynarodowej, Gdynia 2011.
• Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Warszawa 2012.
• Kuby G., Globalna rewolucja seksualna. Likwidacja wolności w imię wolności, tłum. D. Jankowska, J. Serafin, Kraków 2013.
• Słownik teologii biblijnej, red. Lacan M.F., Starość, w: X. Leon-Dufour, tłum. K. Romaniuk, Pallottinum 19903, s. 906-907.
• List Ojca Świętego Jana Pawła II, Do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku! (1 X 1999), Pallottinum 1999.
• Lista państw świata według współczynnika dzietności, w: Wikipedia. Wolna encyklopedia [online], dostęp: 23.11.2015, <https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_pa%C5%84stw_%C5%9Bwiata_wed%C5%82ug_wsp%C3%B3%C5%82czynnika_dzietno%C5%9Bci>.
• Mszalik na cały rok. Wydanie pierwsze uzupełnione, Pallotinum 2014.
• Nowicka A., Ustanowienie praw osób starszych jako przejaw dążeń do poszanowania poglądów, zachowań i potrzeb ludzi zaawansowanych wiekowo, w: Porozmawiajmy o starości…, red. B. Antoszewska, U. Bartnikowska, K. Ćwirynkało, Olsztyn 2015, s. 33-50.
• Nóżka M., Smagacz-Poziemska M., Starzenie się: problemat społeczno-socjalny i praktyka działań, Kraków 2014.
• Papieska Rada do Spraw Świeckich, Godność i posłannictwo ludzi starszych w Kościele, Watykan 1999.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem. Oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Towarzystwa Św. Pawła, Edycja Świętego Pawła Częstochowa 2009.
• Przygoda W., Formacja apostolska ludzi w podeszłym wieku, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 2009, nr 1 (14), s. 170-184.
• Rządowa Rada Ludnościowa., Biuletyn 53, oprac. Sekretariat Rządowej Rady Ludnościowej red. A. Petrykowska, E. Orzołek, Warszawa 2008.
• Rządowa Rada Ludnościowa, Biuletyn Informacji Publicznej GUS, [online], dostęp: 23.11.2015, <http://bip.stat.gov.pl/organizacja-statystyki-publicznej/rzadowa-rada-ludnosciowa/>.
• Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków 2008.
• Szymańczak J., Starzenie się polskiego społeczeństwa – wybrane aspekty demograficzne, „Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Prezydenta” 2012, nr 2(30), s. 9-28.
• Weber L.M., Der Alternde Mensch, w: Handbuch der Pastoraltheologie. Praktische Theologie der Kirche in ihrer Gegenwart, red. F.X. Arnold u. a, Band 4, Freiburg, Basel, Wien 1969, s. 285-297.
• Weigel G., Świadek nadziei, Biografia Papieża Jana Pawła II, tłum. D. Chylińska i in., Kraków 2012.
• Weigel G., Pytanie o demografię to obecnie najważniejsze pytanie w Europie, w: wPolityce.pl [online], dostęp: 27.11.2015,<http://wpolityce.pl/polityka/141394-george-weigel-pytanie-o-demografie-to-obecnie-najwazniejsze-pytanie-w-europie>.
• Wierzchosławski S., Demograficzne aspekty procesu starzenia się ludności Polski, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1999, z. 1, s. 19-56.
• Wiszowaty E., Duszpasterstwo policji. Studium teologiczno-pastoralne, Szczytno 2002.
• Wolf N., Kifmann A., Jetzt ist die Zeit für den Wandel. Nachhaltig leben – für eine gute Zukunft, Freiburg–Basel–Wien 2012.
• Zmiany demograficzne zachodzące w polskim społeczeństwie – z uwzględnieniem wzrastającej liczby osób starszych, w: Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Toruniu [online], dostęp: 22.11.2015, <http://www.ropstorun.home.pl/pliki/senior/Zmiany_demograficzne_zachodzace_w_polskim_spoleczenstwi.pdf>, s. 1-4.
• Zuhlener P.M., Pastoraltheologie, Band 3. Übergänge, Patmos Verlag Düsseldorf 1990.